page0227

NAZWY MIEJSCOWE

PROBLEMATYKA REGIONALNA

Nazewnictwo głównych regionów Polski, a także ich części, ma pewne cechy charakterystyczne polegające na większym lub mniejszym udziale nazw miejscowych określonych typów. Większość omówionych wyżej kategorii nazw występuje bowiem we wszystkich regionach. Zróżnicowanie nie polega więc na istnieniu lub braku jakiejś kategorii, lecz na jej frekwencji.

Tak więc dla Małopolski i Śląska szczególnie charakterystyczne są nazwy patronimiczne, a także nazwy służebne; ponadto dla Małopolski nazwy etniczne na -any. Całą północną Polskę (głównie jednak Wielkopolskę i Pomorze) cechuje wyraźna dominacja nazw dzierżawczych, zwłaszcza na -ov- // -'ev- i -in-. Dla Mazowsza i Podlasia charakterystyczne są nazwy rodowe. Tylko tu istnieją ponadto patronimiczne nazwy na -ęta o zwartym zasięgu na południowy zachód od Białegostoku, np. Boleścięta, Karpięta. W podgórskich rejonach Małopolski i Śląska szczególnie licznie pojawiają się nazwy rodzinne bliskie rodowym i dzierżawcze na -owka.

Zróżnicowanie strukturalne nazw miejscowych dotyczy między innymi nazw z formantami przymiotnikowymi -ov- // -'ev- i -in-: nazwy miejscowe rodzaju męskiego dominują w południowej i środkowej Polsce, podczas gdy rodzaju nijakiego — w północnej. Środkowa Polska jest obszarem, na którym występują wahania między starszymi formami na -owo, -ewo, -ino a nowszymi na -ów, -ew, -in. W przypadku nazw na -sk : -sko (np. Bielsk — Bielsko) geografia form jest inna. Jeszcze inne są układy form rodzajowych w nazwach na -no, -na, -ne. Każda ze struktur nazewniczych występująca w nazwach miejscowych ma własną dynamikę rozwojową i geograficzną.

Specyfika regionów pogranicznych polega na przenikaniu do nazewnictwa polskiego elementów językowych z sąsiednich języków. Na północy będą to elementy bałtyckie (litewskie, pruskie), na wschodzie białoruskie i ukraińskie, na południu wołoskie, słowackie i czeskie, na zachodzie i północy niemieckie. W nazwach miejscowych pojawiają się w tych regionach: 1. obce nazwy osobowe jako podstawy nazw, 2. adaptacje i kalki obcych nazw miejscowych, np. Gotartów na Śląsku od imienia niem. Gotthard, Więcbork (woj. bydgoskie) z niem. Wands-burg, Nowy Dwór z niem. Neuhof.

Zaawansowane prace nad polskim atlasem toponimicznym, stanowiące część „Zachodniosłowiańskiego Atlasu Onomastycznego", pokażą w przyszłości wszystkie te zagadnienia, które wiążą się z geograficznym zróżnicowaniem nazw miejscowych. W badaniach atlasowych znajdzie się też

223

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
page0201 NAZWY MIEJSCOWE rodowe. Wymienione grupy miały odpowiadać pięciu rodzajom pierwotnego zasie
page0203 NAZWY MIEJSCOWE 4.    n. lokalizujące, np. n. m. Zaodrze od n. rzeki Odra, 5
page0205 NAZWY MIEJSCOWE Zapisy zupełnie nowych nazw na -ice, -owice // - ewice pojawiają się jednak
page0207 NAZWY MIEJSCOWE Nazwy osobowe występujące jako podstawy nazw rodowych to — podobnie jak w n
page0209 NAZWY MIEJSCOWE Wielkopolsce, wokół Wrocławia, w Małopolsce zaś w okolicy Kielc i Sandomier
page0211 NAZWY MIEJSCOWE - ev-: na Pomorzu jest ich 3-5%, w zależności od okolicy, np. Wszeborowo od
page0213 NAZWY MIEJSCOWE Po XVIII w. formant -skie i -owskie szerzy się zwłaszcza na Śląsku, tworząc
page0215 NAZWY MIEJSCOWE • służebne nazwy miejscowe utworzone od powinności dworskich, łowieckich i
page0217 NAZWY MIEJSCOWE x nazwy miejscowe na -ice 3. Geograficzne rozmieszczenie nazw etnicznych na
page0219 NAZWY MIEJSCOWE z grupy 1 i 2 bywają łączone lub ulegają podziałom na bardziej szczegółowe
page0221 NAZWY MIEJSCOWE 4. Rozmieszczenie nazw z formantem -no H. Borek, Zachodniosłowiańskie nazwy
page0225 NAZWY MIEJSCOWE przez H. Borka nazw relacyjnych (por. wyżej), wymienione tu nazwy powstałe
page0229 NAZWY MIEJSCOWE ZMIANY W NAZWACH WSI I MIAST Począwszy od najstarszych zapisów nazw miejsco
page0231 NAZWY MIEJSCOWE gu kilku miesięcy opracowała wykazy nowych nazw, zatwierdzonych następnie u
page0233 NAZWY MIEJSCOWE tomy). Przygotowano i wydano także „Nazwy geograficzne Rzeczypospolitej Pol
page0276 NAZWY GEOGRAFICZNE — TOPONIMIA w źródłach niemieckich jako Odera, Oddora, Odra. Nazwa ta ma
page0243 240 „Nalazła ręka moja gniazdo męztwa narodów polskich; zbiorę ich tu jako ptaszęta. Wziąws
Eliminacji wskazanych wyżej problemów, a przynajmniej ich części, ma służyć, m.in. wchodząca w dniu
Auloreferat, Marcin Gruszczyński rzetelną ocenę głównych przyczyn wstrząsów, a także ich

więcej podobnych podstron