page0400
398
PLATON.
do czego dobry rumak usilnie się przykłada. Ale są i różnice, ta zwłaszcza, że obie części śmiertelne zjawiają się w ciele dopiero wtedy, gdy nieśmiertelna do niego wstępuje, a znikają po jego rozkładzie. To też nie mówi tutaj Platon o * częściach < , lecz »kształtach« co przy jego nieokreślonej terminologii wychodzi na »rodzaje« 1). Wtedy jednak otrzymalibyśmy w znaczeniu dosłownem dwie dusze lub trzy nawet, nie mające ze sobą nic wspólnego. Prawda że i w Fedrosie słyszeliśmy o kształcie troistym duszy, ale jest to całość dynamiczna, która już gotowa wchodzi do ciała i z niego wychodzi. W Timeuszu przeciwnie dusza główna wydaje się byc tylko myśleniem a przebywając w głowie, odgrodzona jest od dwóch innych dusz. Sąsiaduje z niemi, nawet wchodzi w pewien stosunek luźny za pomocą narządów anatomiczno * fizyologicznych, ale nie zrasta się z niemi w jedną istność, tak jak trzy osoby, jadące wspólnym wozem, nie tracą swej odrębności przez to, że jedna tylko powozi i dobrze zna drogę.
Nie mogąc Platonowi przypisać teoryi, zostającej w rażącej sprzeczności z innemi jego poglądami psychologicznemi, powinniśmy ową duszę śmiertelną brać za to, czein jest niewątpliwie, za przenośnię2). Nazywają się w Fedrosie bogowie nieśmiertelnymi,
l) W Rzeczyposp. mówi Platon o *cząściach* (u.Epr)'', duszy, ponieważ porównywa je z klasami spolecznemi, na które rozpada się ludność jego miasta idealnego (n. p. IV. p. 442 c; 444 b etc.). Ale daleko częściej kładzie » postacie* (e’t8rp lub urodzaje* (y^VTj), czasem polubownie w tym samym okresie, n. p IV. p. 440 e; 441 a. c, d etc. Jednakże dwa te wyrazy znachodzą się u niego w najodmieuniejszych znaczeniach, bo jak słusznie mówi Campbell, terminologia filozoficzna w jego dialogach, nawet najdojrzalszych, jest »początkującą, próbującą, przechodnią* (Plato's Republic Vol. II p. 292). N. p. eTSo; w następnych wiekach uchodzi za charakterystyczną właściwość jego terminologii, ale u niego często, jak u innych pisarzy owego stulecia, oznacza wszelki kształt podpadający pod zmysły, ciało, naturę ciała, sposób działania lub dowodzenia, rodzaj czegoś i t. d. Oprócz tego ma wyraz ten różne czysto platońskie znaczenia, jak: pojęcie moralne, natura ogólna, całość logiczna, część organicznej całości, wzór jakiegoś rodzaju przedmiotów, czysta abstrakcya, pojęcie stosunku i t. p. Bardzo dokładną listę takich znaczeń ułożył Campbell w wymień, wyd. Rzeczyp. Tom II str. 296 i nast. To samo można sprawdzić na wyrazach 18ea, y^voę i t. d. Należy ciągle przypominać tę chwiejność terminologii nowożytnym badaczom, szukającym zbytniej ścisłości tam, gdzie Platon nie chciał lub nie umiał być ścisłym.
ł) »Dusza śmiertelna mówi Archer-Hind, w dosłownem znaczeniu, jest zaiste najbezwzględniejszą kontradykcyą wyrazów, jakiej słownik dostarczyć może*. (The Phaedo of Plato p. 29).
http://rcin.org.pl
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
page0402 398 szeregów w jedną nitkę plazmatyczną. W ten sposób własności rozmaite organizmów są tylk
page0456 454 PLATON. jeśli gdzie, to w Rzeczypospolitej, znajdują się częste przykłady dzielenia poj
page0462 460 PLATON. założeń wyprowadza swoje wnioski. Zdawałoby się, że po takim sądzie Platon zupe
Podstawy chemii (3) • Do czego służą wykłady i jak się zdaje egzamin ? •
Wprowadzenie do ewaluacji1.3. Jakie korzyści może przynieść ewaluacja? Do czego zatem mogą przydać s
Pytanie 128. Na czym polegają i do czego zmierzają działania mieszczące się w pojęciu „public
6. Co to jest suwmiarka uniwersalna, do czego służy i z jakich elementów się skład
a4 Mieszanie w przewodach Do mieszania cieczy w przewodach stosuje się inżektory, które są włączane
page0408 40 6 PLATON. butwieją po bibliotekach, a Fedona dziś jeszcze każdy chętnie bierze do ręki.
page0418 4i 6 Platon. pragnących zapoznać się szczegółowo z argumentacyą Platona. Zmuszony ograniczy
page0420 418 PLATON. w Menonie. Tam ją stosował do prawd matematycznych, tutaj do wszystkich. Żc prz
page0444 442 PLATON. potęga Najwyższa, ponieważ rozumna i dobra, mogła powołać do bytu doskonałe duc
page0478 476 PLATON. w niebie »samą« sprawiedliwość, roztropność, wiedzę1); filozof zabiera się do b
page0480 47 8 PLATON. Jeżeli inni twierdza, że idee są myślami Stwórcy, który w nie wpatrzony, powoł
Jak się dogadać z komputerem?Ćwiczenie 1 • cl) Wyjaśnij, do czego służy system operacyjny w
Do czego stuży? • Konspekt ma stużyć praktycznemu przeprowadzeniu lekcji, dlatego też nie powinien b
więcej podobnych podstron