page0755
747
Rzymskie prawo—Rzymskie starożytności
zagranicznych najsławniejszych przez młodzież polską, było powodem do szerzącej się znajomości i powagi praw rzymskich. Król Alexander kazał umieścić Łaskiemu w zbiór prawa, traktat przez Mikołaja Kottficza, archi-dyjakona poznańskiego, doktora obojga prawa, ułożony i zebrany z pism prawa rzymskiego i kanonicznego. Kirstein Cerazyn przy końcu XVI wieku powiedział wszakże: „nie lubią nasi prawa rzymskiego, bo potrzeba go się długo uczyć, błąkać się jak w lesie; a u nas kaźden chce sądzić tak, jak mu dziadek i pradziadek powiedział.” W początkach bieżącego stulecia, wyrzekł sławny Tadeusz Czacki w dziele 0 litewskich i polskich prawach, że prawo rzymskie żadnej nie miało u nas powagi. Wystąpił przeciw temu twierdzeniu Jan Wincenty Bandtke w rozprawie: Vindiciae juris Romani Jusłinianae (Wrocław, 1808 r.}. Czacki w osobnem dziele, pod tytułem: Czy prawo rzymskie było zasadą praw Litewskich i Polskich i czy z polnocnemi narodami mieliśmy wiele wspólnych praw i zwyczajów? (Wilno, 1809), usiłował bronić pierwiastkowe tw ierdzenie swoje. Ossoliński w rozprawie 0 prawie rzymskiem w Polsce, zamieszczonej w tomie drugim dzieła: Wiadomości historyczno-kry tyczne do dziejów literatury polskiej (Kraków, /819 roku), utrzymywał, że prawda w środku, że Bandtke przewiódł powagę prawa rzymskiego w sprawach sądzących się prawem magdeburgskiem i chełmińskiem, a że Czacki wygrał, iż w ziemiańskich żadnej nie miało. Alexander Mickiewicz (brat Adama) i Franciszek Morze, roku 1824, będąc uczniami uniwersytetu wileńskiego, pisali rozprawy O wpływie prawodawstwa rzymskiego na polskie V litewskie, drukowane w Dzienniku Warszawskim r. 1825 i 1826.
Rzymskie starożytności. Znajomość spraw i żywota starożytnych Rzymian, zawdzięczamy głównie pisarzom tego narodu, o ile takowi wr porozpra-szanych ustępach i przypadkowych o sprawach publicznych i prywatnych napomnieniach, przedmiotu tego dotykali. Najobfitszem w tern wrzględzie źródłem są ich historycy, retorowie i grammatycy. Na czele tychże stoi Markus Te-rencyus Varro, którego pisma ogarniają całkowity niemal dziedziny tej obszar. Nie mniej bogaty materyał dostarczają nam dawni grammatycy i objaśniacze, jak: Pliniusz, Gellius, Makrobius, Censorinus. Z rozbudzeniem się nauk, starożytności te stały się przedmiotem pilnych badań, z których dawrniejsze mieszczą sie w dziele Fabricii bibliographia antiąuaria i we wielu tak zwanych skarbcach (Thesaurach) J. G. Gravius’a, Sallengre’a i Polenus’a. Od r. 1584 za najważniejsze w tym względzie dzieło uchodziło Rosini’ego Antiyuitatnm Romanorum corpus, nie mniej Petiscus’a Lexicon antiąitatum Ro?nanorum; jako kompendija do tego uważano pisma Nieupoorfa (od r. 1712—178.1 kilkakrotnie przedrukowane i dopełnione przez Schwarz’a i Haymani^a), Maternusa z Cilano (4 tomy, Altona, r. 1775), Nitsch’a (4 tomy, Erfurt, r. 1807—11), Reiz’a (Lipsk, r. 1796), Adam’a The Roman antiąuities, (Londyn, r. 1791), Fuss’a Antiąuitates Romanae, (Lejda, r. 1836), Ruperti’ego (2 tomy, Hanower, r. 1841—42) i Zeiss’a (Jena, r. 1843). Gruntowne badania Niebuhr’a nowe w przedmiot ten tchnęły życie i do gorliwego nim zajęcia się pobudziły. Mianowicie też kwestyje ustaw, prawodawstwa i skarbowości wielokrotnie zostały roztrząsane; mimo to nie są one należycie wyczerpane, a nowe dorzuci do nich światło wydawnictwo obficie nagromadzonych napisów starożytnych przez akademiję Berlińską. W. A. Becker dał nam Handbuch der róm. Alter-łumer (Lipsk, r. 1843), nie mniej Marąuardt i Mommsen; krótkie kompendium stanowi książka Duńczyka E. F. Bojesen’a przełożona na polskie przez Ign. Boczylińskiego Starożytności rzymskie (Warszawka, r. 1862). Wychodźcy
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
page0762 754 Rzymskie starożytności daniny nadzwyczajne. Ustawa religijna, przez N
Prawo i p k s V Konarska Wrzosek (61) przez żołnierzy, o których mowa w art. 654 § 1 pkt 1 k.p.k.
page0736 728Smoleńska gnbenija b) witebsko-rosławska, łącząca przez Smoleńsk zachodnią ezęśe cesarst
page0754 746Rzymskie prawo względami w procedurze. Co do formy, przekazane nam było jako zbiór fragm
page0758 750 Rzymskie starożytności W końcu Rogatio Licyńijusza (r. 376) postanowi
IV. Prawo podmiotowe §10. POJĘCIE PRAWA PODMIOTOWEGO Prawo podmiotowe - przyznana i zabezpieczona pr
znanie przez uczniów języka łacińskiego. W pracy swej osiągał dobre wyniki. Lubiany przez młodzież i
SCAN0166 2 tif 3.6. Wybór strategii wejścia na rynki zagraniczne Wybór przez przedsiębiorstwo strate
Rozpoczniemy zajęcia od zdefiniowania tego pojęcia. Próba zastanowienia się przez młodzież, jak
Skan20110103 016 Osiąganie zbliżonej wartości ostatecznej wysokości ciała przez młodzież wcześnie, p
079 3 Ocet jest jedynym kwasem, który znany był już w- starożytności. Otrzymywano go przez kwaśną fe
• PRAWO POCHODNE - uchwalane jednostronnie przez organy UE albo powstaje wskutek
Prawo miejscowe Wydawane są przez organy administracji publicznej, na podstawie i w granicach upoważ
17. PRAWO RZYMSKIE - BIZANTYJSKIE. Stworzony przez Justyniana Codex iuris c»vilis był trudno przyswa
1. W okresie urlopu długoterminowego student ma prawo, na warunkach określonych pr
53 (210) ranymi przez młodzież a oferowanymi przez system edukacyjny drogami zawodowymi. Trzy drogi
więcej podobnych podstron