page0967

Sardyńskie królestwo    959

duktami są: ryz, oliwa i jedwab’. Oprócz zboża i warzywa, dojrzewa tu: wino, len, konopie, kasztany, owoce, zioła pastewne, tytuń, szafran, musztarda, trufle i t. d. Gospodarstwo leśne mniej rozwinięte. Ze zwierząt, oprócz domowych, dużo jest zwierzyny, kozły alpejskie i gemzy, zwierzęta drapieżne, bobaki czyli świszczę, ptastwo domowe i dzikie, oraz ryby. Z rzeczy kopalnych: miedź, ołów, żelazo, nieco srebra, marmur, kryształ górny, drogie kamienie, porcelana, sól i węgle kamienne. Mieszkańcy, dziś Włosi, roziicznego są pochodzenia; Ligurowie, Gallowie, Rzymianie, Gotowie, Longobardowie i inne ludy mieszały i kojarzyły się tu wzajem. Lud właściwe sobie ma gwary; stany wyższe czystą mówią włosczyzną lub francuzczyzną; sabaudzki lud mówi po francuzku, który to język wielorako się jeszcze wciska w gwary piemonckie aż po granicę genueńską. Na północy Piemontu żyją osady romańskie i kilka csad niemieckich. Panującą religiją jest. katolicka, od r. 1848 religija państwa. Obok tego zupełną swobodą cieszą się i inne wyznania, a żyjący w dolinach Alpejskich Waldeńczycy_ w liczbie 30,000 głów jawnie odtąd swą wiarę wyznają, wolni od srogiego ucisku i prześladowania. Toż samo tycze się żydów, w liczbie około 10,000 Ląd stały Sardynii miał 4, wyspa 3 arcybiskupów; tamci rezydują w Turynie, Chambery, Genui i Verceili, ci w CagWari, Sassari i Oristano; tamtym podlega 93, tym 8 biskupów. Liczba klasztorów wynosiła 405 (w r 1854), między któremu było 144 żeńskich. Oprócz tego 16 opactw i mnóstwo kapituł, kanonikatów', kolłegijów i seminaryjów. Dochody klasztorów dochodziły do 7% milijonów franków, co odpowiada kapitałowi 150 miłi-jonów. Oświatę publiczną szerzyły 4 uniwersytety (w Turynie, Genui, Sassari i Cagliari), 49 gimnazyja, 39 seminaryjów i 66 szkół miejskich. Turyn posiada akademiję nauk i sztuk; oprócz tego są szkoły specyjalne i przemysłowe, niemniej towarzystwa i zbiory sztuki. Szkoły wojskowe se w Turynie i Iw rei; szkoła jazdy w Turynie, morskie i sternictwa w Genui, Viłłafranca, Savona i Spezia, Mimo tylu zakładów naukowych, nauka i sztuka nie mogły przyjść do rozkwita, ścieśnione dawniejszą polityką rządu i wpływem duchowdeitśfwa, a szkoły elementarne do r. 1848 w ręku jezuitów zostające, zwolna jedynie z opłakanego swego stanu wyzwolić się będą mogły. Bardziej pocieszającemi są postępy w ulepszeniu rolnictw a, a osobliwie w podniesieniu przemysłu i handlu, mianowicie na lądzie stałym, gdzie szlachta lubo liczna, nie jest tak zamożną jak na wyspie i dawno już w swych przywilejach ścieśnioną była. Obywatele miejscy odznaczają sie wielką działalnością przemysłową. Chłopi, dawniej tylko czynszowi i dzierżawcy, wiele ulg także w ostatnich doznali czasach i lepiej się mają niż feudalizmem niegdyś uciśnieni wyspiarze. W carem państwie ten sam panuje system rolny cc i w Lombardyi; wielcy posiadacze (magnaci) dzielą swe grunta na mnóstwo cząstek, wypuszczając takowe drobnym dzierżawcom. Najlepiej uprawnym jest Piemont. Zaległego ftabaud-czyka jak i mieszkańca wybrzeży, ziemia wyżywić nie zdoła, a na wyspie Sardyni, niegdyś spichrzu zbożowym Rzymian, system feudalny przygniótł uprawę nader żyznego gruntu. W ogóle jednak, rolnictwo zaspakajało wewnętrzne potrzeby państwa co do zboża, jarzyn, lnu, oliwy i wina i dozwmlało wywozu znacznych partyj ryżu, wina, oliwy i lnu. W krajach alpejskich wielce rozszerzoną jest hodowla bydła i koz, a wywóz sera z Sabaudyi i Piemontu, znaczne przynosi zyski. Jedwabnictwo gorliwie jest prowadzone w okolicach Turynu, Nowary i Alessandryi i daje rocznie 90,000 centnarów przewyborne-go jedwabiu. Bardzo korzystnym jest także połów ryb morskich, mianowicie sepii, sardelli i anchowisow. Wszakże zatoka Genueńska jest właśnie w ryby

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
page0969 Sardyńskle królestwo    96i Vk 1,739 obcych. Założono w r. 1844 i 47 banki w
page0973 Sardyńskie królestwo    965 ruszenia kwestyi włoskiej. Hr. Walewski zwrócił
page0966 958    Sardynija — Sardyńskie królestwo za Sycyliję, którą tenże posiadał na
page0968 960    Sardyńskie królestwo ubogą. Górnictwo na lepszej wprawdzie stoi stopi
page0967 Stanisław Leszczyński    959 pem Szwedów szukał schronienia w Pomeranii, w t
page0970 962Sardyńskle królestwo wyborczego; deputowanym sabaudzkim wolno było przy obradach posługi
page0971 963Sardyńskle królestwo ustawy. Tymczasem Austryja uzbroiła się dla stłumienia rewolucyi. K
page0972 964Sardyuskie królestwo 8 Maja i utworzono ministeryjum postępowe, wktórem zasiadł Gioberti
WA30881 I902 SZSTEMATZCYNZ KURS$3 I djvu 240 rozmieszczenie dochodów obywateli królestwa saskiego. K
page0910 90*Sandomierz pionu daszkiem. Grube mury tego ratusza, oprócz dwóch sieni obszernych, na ka
74186 strona (228) budzającc (nazywano je /stępującymi). Obecnie są produkowane wanny, w których opr
koszyczek z pomidora1 Do wykonania potrzebne są: » pomidor » ostry nożyk » sałatka lub warzywa do wy
Cechy spółek osobowych: -> sa podmiotami prawa prywatnego (oprócz s.c.) mogą we własnym imieniu
Gdy warzywa nie są chrupiące Problem Warzywa nie są chrupiąceJak temu zapobiec •    U
koszyczek z pomidora1 Do wykonania potrzebne są: » pomidor » ostry nożyk » sałatka lub warzywa do wy
340 (6) 14.78.    Co to są stale austenityczne kwasoodporne? Są to stale, które opróc
page0964 956Sardynija przedtem do monarchii Sardyńskiej, dziś do królestwa Włoskiego, położona na mo

więcej podobnych podstron