190

COACHING I MENTORING W PRAKTYCE

CZĘŚĆ II. OPROGRAMOWANIE KLIENTA

5. Teraz jednocześnie rozwiń wszystkie trzy okna z wirtualnego paska narzędzi w swej wyobraźni: siłę, empatię i radość. Możesz zabieg zwijania i rozwijania kilkakrotnie powtórzyć, aż do momentu, kiedy odczujesz równowagę wszystkich trzech zasobów. Tak przygotowany możesz przystąpić do pracy coachingowej nie tylko w modelu prowo-katywnym, ale w każdym innym.

Kluczowe zasady podejścia prowokatywnego

1. Klient, udając się na terapię lub coaching [podejście prowokatywne wywodzi się z psychoterapii i klinicznych doświadczeń Farrelly’ego], spodziewa się, że będzie namawiany do zmiany swoich przekonań, a nawet wartości, gdyż inne osoby, autorytety i instytucje często postępowały w ten sposób wobec niego. Z tego powodu już sama sytuacja coachingowa może budzić w nim opór. Spodziewa się, że będzie pouczany, namawiany lub sterowany, zatem uruchamia środki obrony na wszelki wypadek, uodparniając się na sytuację zmiany.

2. Klient odnosi szereg wtórnych korzyści z okoliczności, które wydają się dla niego niekorzystne lub niezdrowe. Na przykład choroba daje zwolnienie z obowiązków, szczególne przywileje, mobilizuje najbliższych do specjalnej opieki. Palenie tytoniu pomaga w nawiązywaniu relacji towarzyskich. Zachowania agresywne początkowo dają efekt uległości itp.

Klient dzięki swoim problemom, objawom, nawykom moż^)yć zwolniony z odpowiedzialności. Ma uzasadnienie dla swoich porażek, konserwatyzmu, braku wyników.

3. System poznawczy niektórych ludzi, zbudowany i umacniany przez wiele lat, uodpornił się na zmianę. Wygenerował również mechanizmy obronne, które służą stabilizacji, ale jednocześnie hamują zmianę, nawet za cenę okresowego pogorszenia jakości życia. Dominujące w systemie poznawczym człowieka postracjonalizacje [była już o tym mowa] dają wiarygodne i logiczne uzasadnienie każdemu wyborowi, nawet jeśli jest on nieskuteczny, a nawet szkodliwy dla zainteresowanego [palenie tytoniu, picie alkoholu itp.].

4. Niektórzy ludzie dokonują zmian pozornych. Między innymi z tego powodu nieskuteczne są podejmowane wobec nich oddziaływania terapeutyczne, coachingowe, lecznicze, rozwojowe i inne. Ukrywają bowiem prawdziwe intencje i motywy swoich zachowań, między innymi z powodu silnie odczuwanej potrzeby bycia łubianym i akceptowanym. Wówczas pozorny skutek odnosi również oddziaływanie coachingowe. Klienci uzyskują zainteresowanie coacha i substytut opieki, gotowi są realizować każde zadanie, jak najlepsi uczniowie. W istocie jednak zmiana nie zachodzi, gdyż poprzez coaching realizują swoją potrzebę afiliacji [uczestnictwa i aprobaty], nie zaś zmianę prowadzącą do lepszych rezultatów.

5. Ludzie zmieniają się w odpowiedzi na wyzwanie. Zatem konfrontowanie z rzeczywistością, uwydatnianie problemów, jasne, ostre komunikaty mobilizują klienta do poszukiwania konstruktywnych rozwiązań. Klient prowokowany przez coacha „stanie po

190