2010 01 12 3936

AiłUMłkł ATcfit# ,Y(Unii.^iU'auv A*n*a ttiajx»i .'Mł

ISBN mm* 14MB-4. C ty WN r»N 20M

Retoryka Księga III

uważał go za najbardziej wartościowego człowieka. Zaprzecza temu natomiast oskarżyciel i mówi. żc jedynie Odyscusza mc musiał się obawiać Diomedes jako rywala, ponieważ był on lichym bohaterem^ŁU. Tyle na temat oskarżenia.

16. Opowiadanie (tuirraiio)

W mowach popisowych opowiadanie nie ma charakteru ciągłego, ale jest podzielone na części. Trzeba przecież dokładnie przedstawić w nim wszelkie czyny, które stanowią przedmiot mowy. Mowa jednak składa się z dwu elementów: z elementu niezależnego od sztuki mówcy (wszak nic jest on sprawcą czynów, o których mówi) i z elementu, który jest od jego sztuki zależny. Musi on przecież przedstawić czyny i albo udowodnić ich realność, jeśli budzi to podejrzenie, albo ich znaczenie, albo ich ilość, albo też wszystkie te aspekty jednocześnie. Dlatego czasem nic należy prowadzić opowiadania w sposób ciągły, ponieważ tak przedstawioną sprawę trudno zapamiętać. Osobno więc trzcha przedstawić czyny świadczące o męstwie naszego bohatera, osobno o mądrości lub sprawiedliwości Tak ułożona mowa jest bardziej zrozumiała, skomponowana natomiast w tamten sposób — zawiła i niejasna.

O znanych czynach wystarczy tylko wspomnieć. Dlatego wiele mów nic musi zawierać opowiadania, nic potrzebuje go np. pochwała Achillesa. Jego czyny znają przecież wszyscy. Należy więc tylko je umiejętnie zużytkować. Trzeba je natomiast opowiedzieć w przypadku pochwały Kritiasa^1U, bo nic wszyscy znają jego czyny (...)Można się obecnie spotkać ze śmiesznym twierdzeniem, że opowiadanie powinno być .szybkie". Znamy jednak odpowiedź, jaką otrzymał piekarz, kiedy zapylał, czy ma zarabiać ciasto na twardo, czy na miękko: „cóż to. czy nie można go zagnieść po prostu dobrze?” Tak samo i tutaj Należy unikać dłuży/n w opowiadaniu, podobnie jak należy ich unikać wc wstępie i w argumentowaniu. Bo i tutaj „dobrze" nic polega ani na krótkości, ani na zwięzłości, lecz na znalezieniu właściwej miary. Należy więc mówić tyle, ile wymaga tego wyjaśnienie faktów: tyle. by słuchacz, uwierzył, że one rzeczywiście zaszły lub że wyrządziły komuś szkodę, żc były przestępstwem, lub żc były takie właśnie, jak 1417 a chce jc przedstawić mówca. Przeciwnik musi natomiast przedstawić przeciwstawne fakty.

Aluzia do nocnej ..wycieczki" Odyscusza i Dtomcdcsa do obozu Trojan, opowiedzianej w Itkukłe <X 242 nn.)

^ł" Kniias. uczeń Gorgrasza i Sokrateta. znany polityk ateński w V w. p.n.e.. przywódca oligarchów w rządzie Trzydziestu Tyranów, który wsławił sk szczególnym okrucieństwem i bezwzględnością. zginał w 403 r. w walce z Trazybułatem: jednocześnie był wszechtlronnym poeta i prozaikiem. Okazuje się jednak, ze po upływie ok. 60 • 70 lat od jego śmierci, jego czyny me były juz bliżej znane atemkiej publiczności.

Wydawcy zaznaczają w tym miejteu lukę w- tekście.

2/1