5

Ol ł *kt-ł oroit i tr A X VI S/>ILo-SŁiv^iy IroJ.ł, f\>Wrła ipaiecavt. Wv>«w i 200? ISBN •łTK-tó-OI-15)01-1 C by WN PWN 2M7

R0Z0ZIAŁ 1 Detinkie. zakres i kontckłty polityki społecznej 25

dotyczy więc nic tylko nierówności socjalno-ekonomicznych, ale także różnic pod względem posiadanych wpływów między grupami w społeczeństwie.

W okresie międzywojennym pojawiały się też analizy „polityki populacyjnej’*¹. W tym przypadku przedmiotem rządzenia były takie sprawy, )ak liczba ludności (urodzenia, zgony, małżeństwa), przemieszczanie się ludności wewnątrz i poza granice państwa (migracje wewnętrzne i zewnętrzne), kwesria kobieca, ale również - w ramach „polityki rasy” i higieny społecznej - nędza, alkoholizm i prosryrucja. Zasugerowano też wówczas połączenie spraw pracowniczych zc sprawami populacyjnymi pod nazwą polityka społcczno-populacyjna. Był to już bardzo wyraźny krok ku wyjściu poza granice polityki społecznej wyznaczane przez problematykę kwestii robotniczej.

Dodatkowe impulsy do tego rodzaju ujęć pojawiły się po II wojnie światowej, gdy powszechnie zaczęto akceptować odpowiedzialność państwa za coraz szerzej rozumiany dobrobyt wszystkich obywateli, a nie tylko za łagodzenie konfliktu przemysłowego, sytuację pracowników najemnych i ich rodzin czy sprawy liczebności i jakości populacji. W społeczeństwach przemysłowych udział zatrudnienia najemnego w całej gospodarce stał się przy tym masowy, a więc w większości obywatele stali się też pracownikami.

W związku z tym w kolejnych dziesięcioleciach coraz bardziej popularne staje się angielskie pojęcie welfare stale, które współcześnie tłumaczy się na język polski w sposób niejednolity, np. jako ..państwo dobrobytu”, „państwo o orientacji społecznej”, „państwo społeczne” czy „państwo opiekuńcze”'¹. Jednym z przejawów akceptacji tej idei w społeczności międzynarodowej jest uznanie praw społecznych (prawa pracownicze, prawa do minimalnego poziomu życia, prawa do ochrony zdrowia, edukacji i tożsamości kulturowej) za prawa człowieka - zarówno w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, jak i w późniejszych aktach, takich jak Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych czy Europejska Karta Społeczna i Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej.

Jeżeli współczesna polityka społeczna ma realizować ideę państwa, które jest odpowiedzialne za dobrobyt obywateli, to zbliża ją to do polityki gospodarczej. W encyklopedycznych ujęciach dobrobyt w znaczeniu ekonomicznym to wysoki poziom zaspokojenia potrzeb obywateli, a jego przeciwieństwem jest niedostatek (ubóstwo).

1

Zofia Daszyńska-Golińska, Zagadnienia polityki populacyjnej. Warszawa 1927, Księgarnia F. Hoesicka.

- Ostatnie tłumaczenie jest najbardziej kontrowersyjne, zwłaszcza jeżeli opiekę będziemy rozumieli analogicznie do tego, jak troskliwi rodzice traktuj* swoje dzieci lub pielęgniarki traktuj* osoby ciężko chore i niesprawne. Przyjęcie, że państwo ma zajmować się w ten sposób obywatelem, jest oczywiście karykatur*. Podkreśla się to zresztą w bardziej dosadnym określeniu angielskim nanny stale, czyli „państwo niańcz*cc“, oraz w polskim określeniu „państwo nadopiekuńcze^-. W polskiej tradycji „opieka społeczna" dotyczyła głównie (ale nie tylko) tego, co obecnie nazywa się pomoc* społcczn*. a to również prowadzi do zbyt wąskiego rozumienia welfare stare jako państwa opiekuńczego.

Wyszukiwarka