g9 bmp

Materiały do ćwiczeń z parazytologii

Ryc. 28. Rozwój motyliczki:

I - jajo, 2 - miracydium,

3,4,5 sporocysty; w stadium

5. widoczne cerkarie,

6, 7- cerkarie,

8 - metaćerkaria,

9 - dojrzała przywra (wg 31).

Występowanie. Pasożyt prawie kosmopolityczny, występujący na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Australii. W Europie dość pospolity, w Polsce występuje głównie w rejonach południowo-wschodnich, dość często u owiec. Pasożytuje w przewodach _tżółciowych wątroby! u owiec , i innych zwierząt trawożemych, jak bydło, kozy, „.melMady,^arny. dziki, króliki, zające: sporadycznie także u człowieka.

Budowa (ryc. 28). Dorosła motyliczka ma kształt listkowaty, lancetowaty, długość ciała 0.5-I.5 cm.-szerokość 0,15-0,25 cm.

Przyssawka brzuszna jest silniej rozwinięta niż gębowa. Narządy rozrodcze żeńskie są zbudowane m.in. z kulistego jajnika i mocno skręconej macicy, która zajmuje 2/3 tylnej części ciała; męskie - z dwóch kulistych, brzegiem nieco płatowatych jąder. Po bokach ciała, na odcinku środkowym, rozciągają się dwa żółtniki. Od krótkiego przełyku rozchodzą się dwa pnie jelitowe ślepo zakończone, dochodzące do końcowej części ciała.

Rozwój. .Jaja_ (ryc. 28) o barwie brunatnej, długości ok. 40 pm i szerokości 25 pm, lekko spłaszczone po jednej stronie, otoczone skorupką z wieczkiem, z rozwiniętym miracydium - opuszczają żywiciela ostatecznego (człowiek, zwierzęta - jak wyżej) i są połykane przez ślimaki lądowe (Helicellacandidula i in. gatunki). W ich ciele dopiero wylęga się miracydium, które wnikasz jelita ślimaka do trzustkowątroby i przekształca się kolejno w dwa pokolenia sporocyst, następniejy cerkarie. Te ż kolei wędrują do jamy płucnej Tfimaka. gdzie grupują się po 200-400 sztuk w tzw. "kule śiuzcw.e^,LQtoc.zone wydzieliną gruczołów" żywiciela. Podczas pełzania ślimaka kule te, skupione po kilkanaście sztuk w‘brv^lg'W Wgjróltfejjotócźce śluzoJKei.-ZOStąją

piają się do roślin i są następnie zjadane przez mrówki z rodzaju Formica (F. fusca i in. gatunki). Uwolnione zęJiuzu.cerkarie.przekształcają si^ w ciele mrówki w otorbione metacerkacia—Kiedy mrówki, wraz z trawą zostaną połknięte przez żywiciela ostatecznego, uwalniają się w jego jelicie metaćerkaria, które przebijają ścianę i żyłą^btń^'nas^ńie'p^nosTOnesą do przewodów żółcio-wych wątroby_L gdzie przywry osiągają dojrzałość płciową. Cykl rozwojowy motylISZkrTfwa~Iiriub więcej tygodni. ~ "............... ~~ ¹ '

Chorobotwórczość wywołana inwazją motyliczki, dikrocelioza (dicrocoeliosis) jest niewielka. Intensywna inwazja (ok. 400 pasożytów w żywicielu) może powodować rozrost tkanki łącznej i nadmierny rozwój nabłonka przewodów żółciowych w wątrobie. Dikrocelioza przebiega łagodniej u człowieka niż u zwierząt. .