klszesz011
735
ROZDZIAŁ 12. WRAŻLIWOŚĆ ESTETYCZNA LUDU
kiewicza (porówn. cz. I str. VI) *. Spędzając dziecinne i młodzieńcze lata dosłownie śród chłopów i od małego patrząc z bliska na ich życie, rozporządzał on wobec swego daru obserwacji i niezwykłej pamięci źródłową i rozległą wiedzą m. i. także w obchodzącym nas w tej chwili zakresie. Przytacza też w nadesłanych mi odpowiedziach materiał tak ważny, że choć jego dane dotyczą jednego tylko słowiańskiego obszaru, mianowicie części wschodniego Polesia, nie waham się ani chwili umieścić niektóre zawarte w nich wiadomości na samym początku tych tu ustępów. Rozszerzę je tylko nieco i rozwinę na podstawie obserwacji, jakie osobiście miałem możność porobić dzięki bezpośredniemu -obcowaniu z ludem. Będą to zatem uwagi zupełnie zasadnicze i choć dotyczą przede wszystkim Polesia, z całą jednak pewnością będą miały bardzo ogólną wartość.
Więc naprzód w listach swych podkreśla Cz. Pietkiewicz rozmyślne zatajanie estetycznej wrażliwości przez lud, a zwłaszcza przez mężczyzn. Konwencjonalny sposób bycia, stosowanie swego zachowania zawsze i wszędzie do przyjętych przez społeczność norm obowiązuje na wsi — dodajmy od siebie —- w stopniu znacznie silniejszym niż po wielkich miastach; tym bardziej że wieś nie jest wszak zbyt licznym środowiskiem ludzkim i życie każdej jednostki rozwija się tam od początku do końca nieomal na oczach bliższych oraz dalszych sąsiadów (ob. cz. III). Ostre szyderstwo, kpiny i ośmieszenie grozi każdemu z mężczyzn, kto by śmiał otwarcie zrywać z siebie maskę narzuconą mu przez przemożny, odwieczny obyczaj. A maska to, gdy chodzi o Polesie (i wiele innych krajów słowiańskich), niezbyt — dla nas — ponętna: szorstkość, fizyczna brutalność, krańcowo praktyczna orientacja, zupełna n ie w r aż 1 i wo ść na piękno przyrody, tępota na piękno sztuki, nieustępliwość w ogóle przed wszelkim sentymentem..., krótko mówiąc: oschła twardość wobec wszystkiego, co nie ma praktycznej wartości, nie należy do intelektu w ścisłym znaczeniu słowa1 2 i nie dostarcza fizycznej, zwierzęcej rozkoszy. „Każde baczniejsze zwrócenie uwagi na coś, co nie ma praktycznego zastosowania w życiu codziennym, uważane jest — powiada Pietkiewicz — za próżniactwo, niedołęstwo i nietakt". Do wielu jednostek maska taka znakomicie przystaje i czują się one w niej zapewne
Zastrzegam się tu wyraźnie, że wszelkie dane otrzymane od ś. p. Pietkiewicza a zacytowane w tyin moim tomie pochodzą z jego listów (których mi dostarczał z nadzwyczajną uczynnością i za które jestem mu gorąco obowiązany). Wiem, że odpowiedzi na moje pytania zostały następnie przez ich autora zużyte do dalszych tomów jego „Polesia rzeczyckiego-. Jeżeli, jak to wnoszę z paru dostrzeżeń, jakie już zrobiłem, przeglądając świeżo wydaną „Kulturę duchową Polesia rze-czyckiego", wystąpią pewne (drobne zresztą, jak się zdaje) różnice między moimi cytatami z listów Pietkiewicza a jego tekstem w owych tomach, nie mogę za to oczywiście ponosić żadnej odpowiedzialności.
Spryt, mądrość są u chłopów w wielkim poszanowaniu.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
klszesz024 759 ROZDZIAŁ 12. WRAŻLIWOŚĆ ESTETYCZNA LUDU źródło, w którego ruchliwym wnętrzu wszczyna
klszesz013 737 ROZDZIAŁ 12. WRAŻLIWOŚĆ ESTETYCZNA do nich i o tym, co sam widzi i słyszy w przyrodzi
klszesz017 741 ROZDZIAŁ 12. WRAŻLIWOŚĆ ESTETYCZNA Oj, vyzvoły, Boże, nas vsich, bidnych nevolnykiv z
klszesz019 743 ROZDZIAŁ 12. WRAŻLIWOŚĆ ESTETYCZNA 601. Co do wrażliwości włościan słowiańskich na pi
3klszesz004 ROZDZIAŁ 12. WRAŻLIWOŚĆ ESTETYCZNA LUDU 749 to patrzy, ten rozumu nie
3klszesz010 755 ROZDZIAŁ 12. WRAŻLIWOŚĆ ESTETYCZNA LUDU w tył1 i zaczął śpiewać. Powoli odmieniała s
klszesz015 ROZDZIAŁ 13. WRAŻLIWOŚĆ ESTETYCZNA LUDU 739 ćeb5 róbicsa. Apómniuśyś, p
3klszesz ROZDZIAŁ 12. WRAŻLI ESTETYCZNA 745 selnego. Niezależnie od tego pamiętać należy, że i niekt
klszesz010 734 K. MOSZYŃSKI! KULTURA LUDOWA wielką skalę wahań co do stopnia wrażliwości estetycznej
3klszesz006 ROZDZIAŁ ŻLIWOŚĆ ESTETYCZNA LUDU 751 albo do lasu, i tam zaprawiają się w początkach gry
więcej podobnych podstron