Image (91)

MICHAEL COX

ani ONZ. Wojna odsłoniła też głębokie podziały w samej Europie, gdzie niektóre kraje znacznie wyraźniej niż inne opowiedziały się za zasadą samostanowienia i rozpadem Jugosławii. Lekceważeniem stanowiska sojuszników wyróżniły się przede wszystkim Niemcy, obstając przy uznaniu niepodległości Bośni, które w przekonaniu niektórych zaogniało wówczas sytuację zamiast ją ustabilizować.

Rozszerzenie NATO

Trzecia wojna bałkańska, weryfikując ambicje europejskiej polityki zagranicznej, uwypuklała też kluczowe wciąż znaczenie Stanów Zjednoczonych dla nowego ładu europejskiego. Kto szuka w historii ciągłości, znajdzie znakomity jej przykład w tym, jak Europa w kwestii swojego bezpieczeństwa pozostała po zakończeniu zimnej wojny nadal uzależniona od USA. Jeśli zaś uznamy, że jeden czyn znaczy więcej niż tysiąc słów, (o do najważniejszych wydarzeń w Europie po 1989 roku należy zaliczyć decyzję USA o rozszerzeniu NATO i otwarcie drzwi do pełnego członkostwa przed grupą państw należących dawniej do Układu Warszawskiego: Polską, Czechami i Węgrami, które przyjęło w 1999 roku, oraz trzema republikami bałtyckimi, Bułgarią i Rumunią, włączonymi pięć lal później'. O przewrotności historii świadczy, że bezpośrednio po 1989 roku Waszyngton nie miał wcale takich zamiarów. Dopiero zbieg kilku okoliczności - niepewnej sytuacji w Rosji, nacisków na Clintona ze strony republikańskiej opozycji i oburzenia A mety kimów na indolencję Europy na jej własnym, bałkańskim podwórku - przekonał .Siany /jednoczone, źe nie mają innego wyjścia. W 1994 roku podjęto więc stosowną decyzję. u 12 marca 1999 roku Madelaine Albright formalnie powitała nowych, środkowo-iiumpejskicli członków Sojuszu. Trudno przecenić znaczenie tego kroku, potwierdzającego silni) obecność Stanów Zjednoczonych w Europie, przez wielu zawsze pożądaną, dlii niektórych niespodziewaną, a dla garstki nieprzejednanych - oburzającą. Niezależnie od istnienia lub braku radzieckiego zagrożenia Stany Zjednoczone pozostały więc w Europie potęgą numer jeden, i to w dodatku... na zaproszenie.

Ramka 6.10 Nowy gmach bezpieczeństwa w Europie?

„Dwa razy w ciągu ostatniego stulecia Ameryka wysyłała swych chłopców do Europy, aby walczyli, a często także ginęli za jej wolność, Warto pamiętać, że w żadnym z tych przypadków wrogiem nie był komunizm ani Związek Radziecki. Jeśli dziś jedno i drugie upadło, nie zamyka to naszej wspólnej sprawy, gdyż jest ona starsza niż zimna wojna i będzie trwała także po jej zakończeniu. Stany Zjednoczone nadal potrzebują Europy, podobnie jak Europa potrzebuje Stanów Zjednoczonych".

Malcolm Rifkind, NATO Review 2 (marzec 1995), s. 8

K^r:;:iv f ■ f^:.?

< Europa była i jest ważnym poligonem sprawdzającym główne teorie SM - liberalizm i realizm, Głównym problemem politycznym, przed jakim stanęła Europa po 1989 roku, było przeprowadzenie procesu zjednoczenia Niemiec.

² W 2004 roku NATO rozszerzyło się także o Słowację i Słowenię (przyp. red. nauk.).

Od zimnej wojny do wojny z terroryzmem

Utrzymujący się podział na Północ t Południe

Niektóre podstawowe skądinąd kwestie stosunków międzynarodowych z trudem torują sobie drogę do dyskusji naukowych. Działo się tak również w okresie zimnej wojny, gdy większość uczonych niemal całkowicie zaprzątał - i trudno się temu dziwić - strategiczny wymiar stosunków między dwoma supermocarstwami i rozlewanie się tego konfliktu na pozostałe regiony świata.

Z tej perspektywy nie liczył się świat jako taki, lecz jego rola w starciu dwóch głównych aktorów - Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego. Znakomitą ilustracją tego podejścia jest kariera terminu Trzeci Świat (Third World) - mglistego pojęcia wywodzącego się z lat 50,, które dla dwóch pierwszych światów (tj. świata demokracji i kapitalizmu oraz świata komunizmu i planowania) miało w każdym razie tę niewątpliwą zaletę, że odsyłało kraje słabiej rozwinięte na właściwe dla nich miejsce na dole drabiny rozwoju politycznego i ekonomicznego.

Przynajmniej część badaczy znalazła kilka powodów, by zwątpić z czasem w poilsln wowąprzydatność pojęcia Trzeci Świat. W najbardziej oczywisty sposób dozuklUflU/u* wał je upadek popularnej wcześniej w Trzecim Święcie koncepcji skutecznego rozwoju gospodarczego poza światowym systemem rynkowym. Odwrót od niej tozpocztti się z nadejściem lat 80. Od tego momentu kolejne kraje, od Meksyku po Indio, rezygnowały z polityki samowystarczalności (autarkii) ekonomicznej, /ustępując ją popie Utną przez Zachód strategią otwartości rynkowej. Inną przyczyną zużyciu się pojęciu Trzeci Świat był sam kres zimnej wojny, który pozostawił w próżni ideę niczamigHżowBJiiń (non-alignment)_} a co więcej, zniwelował układ, w którym świut „trzeci" istniał obok dwóch pierwszych. Kolejne zastrzeżenie językowe głosiło, że Trzeci Świat to niezwykło rozciągliwe pojęcie, w którym mieszczą się kraje tak niepodobne do siebie, jak Hol-swana i Argentyna, zróżnicowane wewnętrznie kontynenty Ameryki Łacińskiej i Afryki, wreszcie regiony odległe od siebie kulturowo i przeciwstawne ekonomicznie, by wspomnieć zasobny w ropę Bliski Wschód i zależny od jej importu subkonlynent indyjski. Wielu badaczy (choć nie wszyscy) doszło w tej sytuacji do niepozbawionego słuszności wniosku, że idea Trzeciego Świata powinna powędrować do lamusa.

Zarzucenie pojęcia nie zmieniało jednak prymitywnych warunków życia, w jakich w latach 90. wciąż żyła znaczna większość ludności świata. Argumenty wysuwane przez poszczególnych komentatorów przy całym ich zróżnicowaniu sprowadzają się do bezprecedensowego w swej powszechności ignorowania prostego faktu, że świat wciąż dzieli się na stosunkowo bogatą Północ, gdzie koncentruje się większość działalności gospodarczej, i bardzo biedne, omijane przez przedsiębiorczość Południe. Koniec zimnej wojny i upadek komunizmu zmienił pod tym względem bardzo niewiele. Nie brak nawet głosów, że sytuacja właściwie się pogorszyła, a to wskutek poddania krajów słabiej rozwiniętych pełniejszej niż dotąd kontroli Zachodu i różnych jego instytucji

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Image (87) 190 MICHAEL COX Więcej informacji związanych z tematyką tego rozdziału, a także studia pr
Image (89) 86 MICHAEL COX 11 września nie powinien więc być szczególnym zaskoczeniem. Rozwój radykal
Image (93) 178 MICHAEL COX utrzymania kursu tajskiej waluty, bahta wobec dolara. Załamanie równowagi
Image (97) 170 MICHAEL COX Kluczowe tezy •    Jedynym hamulcem terytorialnej ekspansj
Image (99) 166 MICHAEL COX i porządkującą w stosunku do kwestii wewnętrznych, które z kolei -jego zd
Image
06 91 dzącćj ani się naprzód, ani lóż w tył z lasu nie cofnęli. Nad rankiem sam Napoleon dobyw
lichtarski (91) 182 5. Organizacji i MnyjiAnn * pncdnębiontołc fj6Mr [Kil]} Rys. 10 Otoczenie przcdi
scan0031 4 18 MICHAEL COX 1.2.3 Solvating extractants In generał a soWating extractant tends to be r
Image 91 Koszt stały przeciętny (KSP) dla jakiejkolwiek wielkości produkcji (Q) można wyrazić jako n
Image
93 djvu 182 szone w 1846 roku przez Wielkie Księstwo Krakowskie, powstałe z terytoryum Rzeczyp
1 (91) 2 182 Omówienie syntetyczne one w różnorodnych formach, bądź jako ilustracja naukowych lub po
scan0017 3 4 MICHAEL COX with extensive recycling, some impurities do build up in the process stream
scan0023 3 10 MICHAEL COX have an appreciable aqueous solubility, which can, under operating condi-t
scan0027 3 14 MICHAEL COX (p - n) R4N* Y" + MXjT«- ^ (R4N)p.łł(MXp) + (p-n)Y * (1.12) An altern
scan0035 2 MICHAEL COX metal-extractant bonds are strongj morę specific reagents are required. As th
scan0039 2 26 MICHAEL COX di-2-ethylhexylphosphoric acid. The presence of a third phase causes con-s
scan0041 2 28 MICHAEL COX For use as a diluent a liąuid should satisfy the following criteria: a wid

więcej podobnych podstron