P1010623 (2)

Poeta rymuje jeszcze wyrazy średniówkowe i aż 40 średniówek znajduje i odbrzmienie w następnych, znów są to rymy dokładne lub usonuntc Występuje jeszcze rym śrcdmówkowo-klauzulowy (15 par). W sumie, na przestrzeni 68 wersów mamy 79 rymów, co daje doskonały pogląd na problem średniowiecznego wierszowania: rym me posiada stałej funkcji, lecz w zależności od organizacji językowej wersów może przyjąć funkcje deltmitacyjne lub stylistyczne, instrumcntacyjnc W sytuacji, kiedy autonomia wersu korzysta z metru i wiersza bezprzerzutniowego, rym zostaje przesunięty do obszaru stylistycznych wyborów. Między innymi tę technikę wierszowunia mieliśmy na uwadze twierdząc, że w zestawie* mu z Godzinkami wersyfikacja Źoltarza mimo bezbłędnego izosylabiz* mu i dużego udziału wiersza askladniowego jest techniką bardziej średniowieczną.

Wydaje się, że analiza sposobu rymowania i funkcji rymu w tym utworze potwierdza zasadność tezy, którą chcemy widzieć u podstaw średniowiecznej wersyfikacji, brzmi ona: porządkowi i następstwu jednych elementów językowych musi być przeciwstawiony inny porządek, najczęściej okazjonalny lub naturalny, niewymuszony porządek językowy. Zasada ta potwierdza się również na materiale wersyfikacyj- , nym typowym dla średniowiecza. Identyczna zasada rymowania prowadzi do odmiennych efektów w wierszu stychicznym, monosystemowym. Legenda o iw. Aleksym liczy 240 wersów i liczba rymów nie przekracza połowy tej ilości:

-    rymów parzystych 107, czyli 214 wersów,

r rymów trójkowych 4, czyli 12 wersów,

-    zero rymu w ośmiu wersach,

-    powtórzenia wyrazów klauzulowych w 6 wersach.

Najliczniejszą kategorię rymów stanowi w Legendzie... rym parzy- I

sty, ale bynajmniej me przedstawia on jednolitej klasy rymów. Dzieli się ] na trzy kategorie ze względu na kształt akcentowy. I tak:

-    rym paroksytoniczny występuje 87 razy,

-    puroksytoniczno-oksytoniczny 16 razy,

-    oksytoniczny 4 razy.

Również rym paroksytoniczny jest zróżnicowany: rymów gramaty- I cznych jest 42, niegramatycznych 27 i 18 asonansów. Poeta-autor, czy I też tłumacz Legendy..,, bliski jest nadaniu kluuzuli regularnego rymowego sygnału, choć, nu szczęście, i on szuka sposobów różnicowunm

128

_

współbrzmień rymowych, dzięki czemu klauzule wersów współbrzmiąc kontrast u ją ze sobq nu płaszczyźnie prozodyjnej i fonetycznej „Wersologia konstutowału niestrukturulny charakter średniowiecznego rymu. Chcemy ten problem widzieć inaczej: nte sądzimy, aby dało się rozstrzygnąć go w sposób jednoznaczny, ponieważ w jednych utworach ma on wyraziste funkcje strukturalne, czego nie przekreśla nawet okazjonalny brak rymu ani jego rozmaite postaci, natomiast w innych rzeczywiście nie. Funkcjonalność strukturalną rymu należy określać w obrębie konkretnej kompozycji wersyfikacyjncj, nawet w jej fragmencie, u nie w odniesieniu do ogółu utworów wierszowanych średniowiecza. O funkcji chwytu decyduje kontekst, konkretny utwór, nie utwory okresu czy epoki. Rym jest chwytem, który może być wykorzystywany na różne sposoby, toteż lepiej jest chyba mówić o repertuarze funkcji sporządzonym na podstawie analizy poszczególnych i utworów, niż rozstrzygać sprawę w odniesieniu do całości wersyfikacji średniowiecznej. Analizy takie mogą ujawnić wręcz zaskakującą świadomość estetyczną poetów i kunszt rymowania. Cechy te odnajdujemy w utworze z samego początku wieku XV: O, wszego świata wsztek lud:

O, wszego św u* Ut wsztek lud.

Patrz ninie na Jezu Krystow trud.

Jen tli tak wielka żałość,

Jąż widziała wszego świata włość? hi ji z prawem miłować jimieli I wazegdy jego nogi całować.

Ninie ji śmieli ukrzyżować.

Na uwagę w kontekście poczynionych tu wcześniej sugestii zasługuje zero rymu w wersie piątym, jest to jedyna klauzula nierymowana w utworze. Jak się jednak okazuje współbrzmienia rymowe na przestrzeni ostatnich trzech wersów są w najwyższym stopniu kunsztowne i wc współbrzmieniu tym uczestniczy również klauzula owego wersu piątego. Najlepiej jest to widoczne w ujęciu linearnym:

miłować jimieli — całować — śmieli ukrzyżować

Otóż „miłować jimieli** i ..śmieli ukrzyżować** tworzą konstrukcję zwaną chiazmem i konstrukcja owa podkreślona jest w swej symetry-czności wyrazem ..całować’* rymującym się z zewnętrznymi wyrazami konstrukcji, a rymowy związek obejmuje również wyruzy wewnętrzne

129

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
2013 10 28 57 40 27 KRAINY ZOOGEOGRAFICZNE szokształtnych gryzoni. Są to Spalacidae, czyli ślepce o
Kompendium Wiedzy geografii46 wód i dna). W wyniku ustanowienia stref ekonomicznych aż 40% powierzc
Kompendium Wiedzy geografii46 wód i dna). W wyniku ustanowienia stref ekonomicznych aż 40% powierzc
Arkusz egzaminacyjny z geografii od 2015 r. Aż 40 zadań, spośród 48 w arkuszu przykładowym, odwołuje
14 15 Pri dosiahnutl rychlosti 28 aź 40 km/hod. zasuniemo obdobnym sposobom treti prevodovy stupeii.
DSC06301 Czytając Mickiewicza 338 przyjaciół daje się odczuć tak potężnie, że poeta jakby jeszcze za
76215 PB170077 Od wykrywania do diagnozy i jeszcze więcej 6 Klatka piersiowa .40 8 Koić i i tkanki
DSC00787 (5) i-budowa, mą gSjfgi o średnicy od 40 do 250 mm. Przyssawki jjme są
DSC28 2.    Aż 40 procent uczniów wyraziło gotowość rozpoczęcia pracy nad sobą, 
Obrázek (40) wpływ na ich postawy. Wpływ ten rośnie, gdy staje się działaczem WZZ. Podnosi się wtedy
40 41 Wiosna idzie Wiosna idzie, co to będzie? Jeszcze tyle śniegu wszędzie. I na dachu i na płotku,
14 15 Pri dosiahnuti rychlosti 28 aź 40 km/hod. zasunieme obdobnym sposobom treti prevodovy stupeń.
40 (491) Przeczytaj podane wyrazy. Uzupełnij porównania, wycinając rysunki znajdujące się na dole st
Dym tytoniowy zawiera ponad 4.000 substancji chemicznych, w tym aż 40 związków rakotwórczych. W

więcej podobnych podstron