Zdjęcie1199

w tej grupie." • Wraz z rozwojem cywili™ cji rośnie specjalizacja grup społecznych 1 Ti miejsce nielicznych grup o bogatej treści i!po'. leeznej zajmują grupy liczne o treści względnie uboższej, a zarazem rośnie liczba grup, do których przeciętna jednostka należy..." »<

Rozumie się samo przez się, że tak pojmowane grupy społeczne są względem siebie co najmniej potencjalnie konkurencyjne, a konflikt lojalności grupowych nie jest w życiu społecznym niczym niezwykłym. Jak pisze Znaniecki, „(...) Kościół uważa za najważniejszą przynależność religijną, naród — narodową, państwo — państwową, klasa — klasową...^1,1 Jak zobaczymy dalej, stwierdzenie w niektórych grupach tego rodzaju „zaborczości" stało się dla Znanieckiego punktem wyjścia do rekonstrukcji pojęcia społeczeństwa.

Znaniecki poświęci! dużo uwagi klasyfikacji grup społecznych. Przywiązywał on w ogóle ogromne, z pewnością przesadne, znaczenie do operacji taksonomicznych, mniemając przy tym, że mogą one być w socjologu tak samo dokładne i tak samo użyteczne, jak w biologii. „Pierwszym krokiem na drodze do ukształtowania się grupy — pisał — jest urzeczywistnienie selektywnej więzi, która łączy członków, wyodrębniając ich zarazem od nieczłonków. Wierzy się, że przyszli członkowie grupy będą już mieli jakiś wspólny system wartości, w którym nie będą uczestniczyli nieczlonkowie — terytorium, pochodzenie, religia, język, tradycja kulturalna, interesy ekonomiczne, cele lub ideały polityczne itd." «• Krótko mówiąc, podstawą klasyfikacji grup społecznych są ich „zasady odrębności", które zresztą nie muszą być, zdaniem Znanieckiego, „refleksyjnie uświadomione" '* SW, 11, s. 44.

««Ibid.

«» SW, 1.1, l. 229.

¹¹¹ Florian Znaniecki, Soeial Groups u Products of Partidpatinj Indiriduals (w Wyborze).

fr-uca to dodatkowo światło na wspomniany wcześniej problem świadomości grupowej jako warunku istnienia grupy).

Stosując to kryterium, autor Wstępu do socjologii wyróżnił siedem zasadniczych rodzajów grup społecznych (wymienimy je w kolejności „historycznej**): stycznościowe, genetyczne, terytorialne, klasowe, kulturalne, kościelne i celowe. Klasyfikacja ta nie była ani lepsza, ani gorsza od dziesiątków innych klasyfikacji i typologii, jakie stworzyła socjologia ówczesna (niektórymi z nich posługiwał się zresztą sam Znaniecki, np. Gooleyowsko-Parkowskim podziałem grup na pierwotne i wtórne), i być może nie zasługiwałaby dziś w ogóle na uwagę, gdyby nie pewne jej konsekwencje. Wyeksponowanie sprawy ,,zasady odrębności” prowadziło mianowicie do stosowania ostrych cięć pomiędzy grupami społecznymi, które w „doświadczeniu i działalności” swych członków wcale nie zawsze radykalnie się różnią (na przykład przeciwstawienie przez Znanieckiego narodu, jako grupy kulturowej, państwu jako grupie terytorialnej).

Opisując teorię grup społecznych autora Modem Nationalities, trzeba koniecznie zatrzymać się nad problemem elit — przewodników, ideologów, przywódców, intelektualistów, „funkcjonariuszy”. Teoria ta byłaby jawnie niekompletna, gdyby pominąć ten problem.

Był on doniosły co najmniej z trzech powodów. Po pierwsze, Znaniecki zakładał, że kształtowanie „niemal każdej” grupy społecznej zaczyna się od garstki „ideologów”, którzy „(...) uczestniczą we wspólnej kulturze i uświadamiają sobie problemy praktyczne, związane z poszczególnymi wartościami, rodzajami wartości lub systemem wartości, który jest dla nich waż-_ny” »it. Uczestnictwo w danej kulturze upo-

,it _F. Znaniecki. Soeial Group* in the Modem World wyd. cyt., s. 132.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
17372 Slajd20 DETERMINANTY UBÓSTWA Zygmunt Bauman - wraz z rozwojem cywilizacyjnym część ludzi najmn
Nie ulega wątpliwości, że wraz z rozwojem cywilizacji bodźce te. zwane karami, odgrywają większą rol
Organizacja czasu przełomów Wraz z rozwojem cywilizacji zmieniała się całkowita ilość wiedzy dostępn
Uniwersytet Trzeciego Wieku Wraz z rozwojem cywilizacji wzrosło poczucie zagubienia osób starszych,
Uniwersytet Trzeciego Wieku Wraz z rozwojem cywilizacji wzrosło poczucie zagubienia osób starszych,
III. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym grupy pojawiają się tendencje do określania dalszych kierunków r
Podstawowe pojęcia (2) Społeczny ład informacyjny kształtuje się wraz z rozwojem cywilizacji i kultu
IMAG0095 Wykazany został również udział HPV w rozwoju raka szyjki macicy. Występujące w tej grupie w
2012 12 18 21 28 13.1 pnekształcenia zatem odbywały się wraz z rozwojem i następowa- L po sobie kol
Zdjęcie0639 (6) TZAGROŻENIE ŚRODOWISKA powoduje degradacje środowiska. Dynamiczny rozwój cywilizacji
Zdjęcieb3 na danym etapie rozwoju historycznego. W ramach i tej kultury występuje również obszerna i

więcej podobnych podstron