IMGh21

80 Szanse i zagrożenia w edukacji dzieci j młodńgy 1

jest koncepcja tworzenia małych ośrodków wspierania rozwoju dziecka w środowi- | sku wiejskim, nazywanych ośrodkami przedszkolnymi²². Oprócz podejmowania ta-kich inicjatyw powstają również programy, które zmierzają do wypracowania różnych form popularyzujących i wspierających edukację przedszkolną, szczególnie na wsi. Takie programy opracowały między innymi: Polska Fundacja Dzieci i Młodzie- j ży oraz Towarzystwo Rozwijania Inicjatyw Oświatowych. Ich celem jest rozbudzanie zainteresowania władz lokalnych edukacją małych dzieci i przekonanie o jej znaczeniu dla kariery szkolnej i życiowej dzieci oraz doskonalenie pracy nauczycieli. Cele te realizowane były podczas ogólnopolskich konferencji szkoleniowych dla nauczycieli i pracowników gmin odpowiedzialnych za oświatę²³. Placówki przedszkolne również starają się poszerzyć ofertę pedagogiczną przez zwiększanie różnorodności form, do których należą między innymi świetlice rodzinne, soboty przedszkolne, grupy zabawowe dla małych dzieci, zajęcia dla dzieci na wsi organizowane przez wędrujących nauczycieli, pomoc wychowawcza w domach.

Działalność i profesjonalny rozwój nauczyciela

Możliwości zwiększania szans edukacyjnych dzieci - a w dalszej perspektywie także życiowych - tkwią ponadto w działalności i profesjonalnym rozwoju nauczyciela. Teza ta wydaje się oczywista, wziąwszy pod uwagę fakt, że to nauczyciel pełni decydującą rolę w tworzeniu środowiska edukacyjnego, określającego jakość doświadczeń dzieci.

Przy organizowaniu procesu pedagogicznego potrzebna jest, co oczywiste, pogłębiona refleksja nad celami, jakie chcemy osiągnąć, oraz nad powiązanymi z odpowiednio dobranymi treściami strategiami edukacyjnymi, dzięki którym możemy cele te zrealizować. Refleksja w tych zakresach pozwoli zatem nauczycielowi na stopniowe budowanie programu edukacyjnego. Świadomie używam określenia „budowaniu programu przez nauczyciela”, sądzę bowiem, że istniejąca w zarządzaniu oświat? tendencja do decentralizacji w konstruowaniu programów i pozostawienie większej możliwości tworzenia ich przez nauczycieli, o czym pisze między innymi S. Dylak, jest korzysme, i to co najmniej z dwóch powodów.

Pierwszy z nich to zdobycie przez nauczyciela okazji do respektowania w procesie pedagogicznym autentycznych potrzeb i możliwości rozwojowych, zakresu i jakości doświadczeń, jakie są udziałem dzieci, a także uwarunkowanych kulturowo poznawczych i językowych reprezentacji świata, jakimi posługują się dzieci w konkretnym środowisku. Kwestia ta wiąże się z koniecznością uzgadniania przyjętych w przedszkolu założeń, standardów edukacyjnych, także teorii osobistych, swoistej filozofii edukacji wyznawanej przez nauczyciela z tymi, które tkwią w środowisku

²² Podaje za: E. Brańska, Edukacja przedszkolna w perspektywie zmian, „Wychowanie w Przedszkolu" 203, nr 7.

²³ Podaje za: E. Brańska, Szanse i zagrożenia...