Re exposure of DSC03261

ł>iH» pBWnln, którego Macedończycy mogli uznać za bardziej godnego tn* ni* Aleksander.

fonia rć Filipa sprowokowała krwawe porachunki na dworne w Pd U. pisa pozbyła sic wszystkich, którzy mogli przeszkodzić Aleksandrowi Titym. tronu. Ocalał jedynie Arridajos, przyrodni brat Aleksandra, którego uwalano a psychicznie chorego. W przejęciu władzy pomogli Aleksandrowi wodzowie FOipi, dla których był on gwarantem realizacji planów podbąju Perąji.

Z Podboje Aleksandra Wielkiego (336-373 fe .lSŚd

Sytuacja w gbecji po śmierci fujpa. Wiadomość o śmierci Filipa wzbudź w wielu miastach greckich nadziąję na uwolnienie się spod władzy Macedooi Wystarczyło jednak, te Aleksander pojawił się w Greęji środkową), aby większość potencjalnych buntowników pospieszyła do niego z wyrazami lojalność. Ateny i innepoleis obsypały Aleksandra zaszczytami, a wszyscy potwierdzili,fc będą respektować prawa związku powołanego przez jego ojca, następnie ba oporów wybrano Aleksandra hegemonem. Tym samym w ciągu kilku nusąę uzyskał on wszystkie zaszczyty przyznane wcześniej Filipowi.

Ale już w rok póśająj. kłady do Grecji dotarła pogłoska o rzekomąj śmierć młodego króla w wegnie s Ilirami. Toby aa namową Aten wystąpiły przeciwko Macedonii. Do miasta powrócili wygnani przez Filipa demokraci, a ich zwofae-nicy zaatakowali mansdnńzki garnizon. I tym razem Grecy zostali porairai szybkością działania Aleksandra, który po kilkunastu dniach od otrzymani! wiadomości o bundę stanął pod morami Teb. Po krótkiej walce miasto zostafo zdobyte, a 0 jago losie, zgodnie z tyczeniem króla, zadecydowali członkowie Związku Korynddego. Ich decyzją miasto zostało zrównane z ziemią, a jego mieszkańcy sprzedani w niewolę. Wykonawcą wyroku wyznaczono Aleksandra jako hegemona związku.

Tak jak Filip po Ulwie pod Chenmeją, tak teraz Aleksander oszczędził Ateny. Początkowo miody krfl nawet wygnania z miasta dziesięciu nąjwybit-

polityków - pośród nich miał być też Demoatone** ostatecznie zadowolił się jedynie banicją starego wrodzą najemników.

Wmt*WA HJBmwHiA FUCIWKO PKR8JL Po opanowaniu sytuacji wGiwji Alek asn der skoncentrował się na realizacji planów podbęju Persji. Bet nif fcasyzłl pjmsilrtiiT, korzystając « przyczółków, która na azjatyckim brzegu udiło dę otrzymać żołnierzom Parmeniona, przeprawił swoje wąjska przez Helleapeni Według starożytnych historyków Aleksander dysponował armią liczącą otok ŚBlgMgsy głsiliiSj I okdpg tysięcy jazdy. Królowi towarzyszyli też liczni urąd-nky, klarowani przez Euroenesa s Kardii, jego osobistego sekreUrza. ktfnp zadaniem było redagowanie dziennika wyprawy. U boku Aleksandra znajdami dgfte Uatosyfc KałHstenes a Olintu oraz geografowie i topografowie, kłdryeb i w poruszaniu się po nieznanym kraju.

mm

W początkowej fazie wyprawy sytuacja Aleksandra była dosyć trudna; przede wszystkim brakowało mu pieniędzy i zaopatrzenie dla swojej armii musiał idobywać na przeciwniku. Tylko błyskawiczny sukces dawał mu szansę na kontynuowanie ekspedycji- Uzyskał go w bitwie nad rzeką Grani kos w czerwcu 334 r., gdy* tam dopiero zastąpili mu drogę Persowie tracąc niepowtarzalną okuję zaskoczenia wojsk Aleksandra w czasie przeprawy.

Zwycięstwo nad Granikos otworzyło Aleksandrowi drogę do Sard es, pwr«fci«»j stolicy w Aąji Mniejszej, i umożliwiło zajęcie miast greckich na wybrzetach Morza Egejskiego. Uwolnieni spod perskiego zwierzchnictwa Grecy zostali zobowiązani do płacenia Aleksandrowi trybutu na oełe wojenne. Król zadbał tek o odsunięcie od władzy oligarchów, którzy wielokrotnie dawali wyraz zmam pro-perskim sympatiom, i wspierał rządy demokratów.

Łatwość, z jaką Aleksander podbił Azję Mniejszą, wynikała w dufcym stopniu z błędnej taktyki przyjętej przez perskich satrapów, którzy nie przyjęli roztropnych rad Memnona z Rodos, wodza greckich najemników w służbie perskięj. Sugerował on, aby wciągnąć Aleksandra w głąb kraju i stosując taktykę spalonęj ziemi pozbawić Macedończyków zaopatrzenia. Perscy satrapowie, którzy zapewne niezbyt ufali Memnonowi, nie zgodzili się jednak zniszczyć swoich posiadłości. W tej fazie wqjny Aleksander realizował niewątpliwie plan strategiczny Filipa, podbijając te obszary państwa perskiego (po południowe krańce Cylicji), które tradycyjnie Grecy uważali za zhelłenizowane.

Pod koniec 333 r. armia perska, dowodzona osobiście przez Dariusza Ul Kodomana, zastąpiła Aleksandrowi drogę u wrót Syrii, pod lasoa. W początkowej fazie bitwy perska konnica przeprowadziła skuteczny atak na poąyęje Aleksandra i Macedończycy zostali odcięci od zaplecza, ale Dariusz nie potrafił wykorzystać uzyskanej przewagi taktycznej. Aleksander natomiast błyskawicznie zmienił ustawienie swoich oddziałów i dzięki ich wyjątkową) sprawności (przede wszystkim przybocznej jazdy - hetąjrów) odniósł przekonujące zwycięstwo. Genialnym posunięciem okazało się bezpośrednie uderzenie na pozycję ząjmowaną przez Dariusza, ponieważ król perski obawiając się okrążenia uciekł i poła bitwy. Żołnierze Aleksandra zdobyli bogato wyposażony obóz Dariusza i wzięli do niewoli jego najbliższą rodzinę (matkę, żonę i dwie córki). Fakt ten skłonił króla do podjęcia próby rokowań, ale Aleksander odrzucił jego propozycje pokojowe i kontynuował marsz na południe ku Fenicji i Palestynie.

Większość miast tego regionu poddała się Aleksandrowi bez walki. Opór stawiły mu jedynie Tyr i Gaza, za co ich mieszkańcy zostali okrutnie ukarani (332 r.). W przemówieniu wygłoszonym pod muraroi Tyru Aleksander, starając się nakłonić swoich żołnierzy do bardziej zdecydowanego ataku na miasto, nakreślił przed nimi dalsze cele wyprawy. ....wyprawa do Egiptu powiedzie nam się z pewnością. A skoro podbijemy Egipt, nie będziemy już mieli żadnych obaw co do Grecji i naszej ojczyzny. Wówczas spokojni o sprawy domowe podejmiemy x tym większą pewnością siebie wyprawę na Babilon, zwłaszcza że odetniemy w ten sposób Persów nie tylko od całego morza, ale także od ziemi leżącej po tej strasie Eufratu* (Arrian, Wyprawa Aleksandra Wielkiego, tłum. H. Gesztoft-Ga-

363