S5008489

118

może należałoby wnieść jeszcze 2 półkoski z Hristo Danova (ryc. 11/18) pod Plovdivem, typu częstego w oppidach celtyckich ²⁰⁴, w tym jeden z nich został znaleziony z charakterystyczną kolistą skuwką ²⁰⁴. Znalezisko to zawierało poza tym tylko niestety mało charakterystyczne fragmenty ceramiki.

OZDOBY Z CMENTARZYSK TYPU PADEA-PANAGJURSKI KOLONII

Części stroju i ozdoby są rzadkimi znaleziskami w zespołach grupy Padea-Panagjurski Kolonii. Najliczniejsze są zapinki (Corlate, Altimir — 2 okazy, Bajlovo, Carevec, Panagjurski Kolonii, Pavolće — 2 okazy, Pleven, Tamava) i części pasa (Corlate, Komarevo, Urdinita, Panagj urski Kolonii). Nieco większa seria zapinek typów środkowo- i późnolateńskich pochodzi ze znalezisk luźnych ²⁰⁶.

Spośród zapinek znanych z zespołów grupy Padea-Panagj urski Kolonii wyróżnia się jedna fibula srebrna z Tarnavv (ryc. 12/1), która należy do tzw. typu Bukjovd (Strpci). Jest to typ zapinek pochodzenia południowego. Okaz nasz reprezentuje lokalną odmianę (typ III według A. Dimitrovej) ¹⁷, zapewne najmłodszą. Pokrewne okazy fibul należą do horyzontu czasowego wyznaczonego przez młodsze trackie groby książęce i skarby (koniec V i IV w. p.n.e.). Takie jednak datowanie naszego egzemplarza wydaje się wątpliwe z uwagi na chronologię pozostałych zabytków z kurhanu nr 1 w Tamavie-Mitkov Vrahu, zwłaszcza miecza z dzwonowatym jelcem. Musimy się więc liczyć z dość długim przeżywaniem się tych fibul. Nie można też jednak wykluczyć ewentualności, iż zabytki z tego kurhanu nie tworzą zespołu zwartego, co tłumaczyłoby ich znaczną rozpiętość chronologiczną ²⁰⁸.

Serię zapinek typu lateńskiego rozpoczynają fibule: brązowa, posrebrzana z jaskim w Lakatniku i zbliżona brązowa ze świątyni w Liljaće, obie schematu wczesnolateóskiego. Stosunek czasowy obu okazów do

materiału towarzyszącego nie jest jasny, a ich chronologię trudno ustalić precyzyjnie. Nie można ich jednak zaklasyfikować do okresu wcześniejszego niż LT C. Zapinka z Lakatnika (ryc. 12/2) wydaje się być zmodyfikowaną pod wpływem form lateńskich pochodną fibul z jednostronną spiralą z Jezerine które wywodzą się od tzw. zapinek trackich epoki poprzedniej. Ten pierwowzór naszego okazu odnosi Z. Marie do I fazy wpływów celtyckich na obszary Bośni (lata 370 - 260 p.n.e.) lub do m fazy tzw. kultury Japodów ^2,°. Okres ten stanowi więc datę post quem dla fibuli z Lakatnika. Długa wielozwojowa sprężyna zbliża naszą zapinkę do zaawansowanych form środkowolateńskich oraz późnolateńskich, w szczególności do tzw. typu Omavasso²¹¹. Zwraca też uwagę podobieństwo do fibuli z grobu 100 w Ribiću, odnoszonego już do I w. n.e.²¹², oraz do fibuli zamocowanej jako zapięcie przy falerze ze skarbu w Herastrau, datowanego nie wcześniej niż połowa I w. p.n.e.^m Ścisłe wreszcie analogie do omawianej fibuli wystąpiły w Olbii, w tym w zespołach grobowych datowanych na I w. p.n.e. lub 1 w. n.e. ^2M Te fakty pozwalają datować zapinkę z Lakatnika, pomimo jej archaicznej formy, na późny okres lateński.

Zapinka z Liljaće (ryc. 12/3), pokrewna omówionej poprzednio, posiada również analogie w Jezerine, odnoszone przez Z. Marića do III fazy wpływów celtyckich w tej strefie (lata 150 p.n.e. — 9 me.) ***, nie są to jednak ścisłe odpowiedniki. Najbliższa naszej jest bodaj zapinka z grobu 255 w Ribiću, zaliczonego przez Marića do Va fazy kultury Japodów (ca 100 p.n.e. — 35 r. pm.e.)***. Z przytoczonych danych wynika, że obie fibule pochodzą prawdopodobnie z późnego okresu lateńskiego, z okresu istnienia cmentarzysk typu Padea-Panagj urski Kolonii.

Stosunkowo bardzo wczesny wydaje się być fragment srebrnej zapinki „wczesnolateńskiej” z Kopanej Mogiły w Pavolće (ryc. 12/6), datowanej na podstawie miecza do LT C. Jej szeroki, blaszkowaty kabłąk

²⁰⁹ Por. Z. M a r i ć 1963, tabL I 13.

mo Z. Marić 1963, & 67; tenże 1968, s. 26 ł, ryc. 3/2, tabela m nr 94, 95. Zbliżone uformowanie nóżki posiada też jedna z fibul pochodząca przypuszczalnie z Sonnenburga w południowym Tyrolu (W. Kramer 1960, g 21, ryc. 2/5).

mi J. Dechelette 1927. & 766, ryc. 539; J. Filip 1956, | 118; J. BfeA 1964, s. 213 n. tabl. 3/229, 242. Por. też liczne serie z Fodzemlja i Magdaleńskiej Góry <S. Gabrovec 1966a. tabL 21/1, 4. 8-10, 22/7-9, 23/1, 2, 5-7, 9, 10), a także znaleziska z Ribića i Jezerine (Z. Marić 1968, tabL IV-VI. IX-XX, XXIII).

“Z. Marić 1968, tabL XIX 27.

D. Popescu 1945-1947, ryc. 1/4.

^,M A. I. Furman’ska 1953, s. 78, tabL I 6-9; A. K. Ambro z 1968, 8. 21, tabL I 12, 13.

2010/03/01 23:12

1

For. np. J. Filip 1956. & 176, tabl. GXXI 5; V. I. Bidzilja 1964, &. 99 ł, taW. I 6-8.

*    For. V. I. Bidzilja 1964, tabl. I 5.

*• Do grupy fibul środkowo- łub późnolateńskich zaliczano też niesłusznie kilka dalszych egzemplarzy z terenu Bułgarii, a to z okolic Starej Za góry (B. D j a-ković 1921-1922, a. 38-40, ryc. 24, 25b; P. Detev 1963, s. 55, 60, ryc. 12/3; R. Vulpe 1930, s. 63. tabl. 28) i z miejscowości nieznanych (B. Djaković. 1921-1922, ryc. 23b. 26; P. Detev 1963, ś. 55, ryc. 12/4).

■ For. A Dimitrova 1966; tejże 1969.

*    Kurhan ten nie byl metodycznie badany. Teoretycznie zachodzi więc możliwość iatmenia 2 pochówków, czego nie zaobserwowali znalazcy; pierwotnego z fibulą i wtórnego z mieczem. Należy jednak zaznaczyć, iż brak jest danych, aby w tym czasie występowa! tu zwyczaj wkopywania grobów w starsze kurhany.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
LEPSZE MOŻE BYĆ ZAWSZE JESZCZE LEPSZE:CMT PULSE, CMT ADYANCED I CMT ADYANCED PULSE. / Rozwinęliśmy
moda kobieca XXw str347 gcrie", tj. sukien z różnorodnych gatunków przejrzystych nylonów. Do no
■ W szczególności darczy ńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu takiej
14 STANISŁAW KOŃCZAK (14) Temperatura wody morskiej może się obniżyć jeszcze hardziej bez zjawi
312 Ewa JURCZYK-ROMANOWSKA ojcostwa należało wnieść na takich samych zasadach jak w przypadku
Slajd40 • Art. 896. Darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze nie wykonaną, jeżeli po zawarciu u
Kuhn9 114 9. Istota, i nieuchronność rewolucji naukowych Ta sama argumentacja, być może nawet w spo
Manipulacje Manipulacje M 01/05 Proszę poczekać, może cos się jeszcze uchowało vr magazynie! Po chw
OKRES RÓŻOWY Powiedz mi, kimże są ci wądrowcy, być może bard ziej jeszcze efemeryczni niż my sami&qu
Ćwiczenie 1 Być może nie posiadasz jeszcze paszportu. Tymczasem ucząc się historii, będziesz
ScannedImage 58 Struktura rewolucji naukowych symetryczny ruch może trwać w nieskończoność. Jeszcze
filozofia39 BBk tintyka. władzy sądzenia (1791). Należałoby tu jeszcze wymienić pisma poświęcone BM
ulO) Rozwiązanie zadania sprowadza się do rozwiązania równania (1), co może sprawiać trudności. Jesz

więcej podobnych podstron