ScannedImage 91

Postacie totemizmu 95

nowo-totemicznej struktury społecznej) małżeństwo zawiera się przez ucieczkę i stosunki między płciami są wrogie w rozumieniu antagonistycznych: wszyscy mężczyźni uważają się za braci „Króla Emu” Yeerung, kobiety za siostry „Wspaniałej Piegży” Djeetgun. Zwierzę to jest nazywane „starszym bratem/siostrą”. Jest ono opiekunem, nie wolno go zabijać i zjadać. Wszystkie kobiety pochodzą od Djeetgun, a mężczyźni od Yeerung. Zjedzenie totemu przeciwnej płci oznacza krwawy niekiedy konflikt, ale jest to po prostu zgoda na małżeństwo. Antagonizm płci, aby nie przeniósł się w obręb małżeństwa musi być symbolicznie zneutralizowany przez zjedzenie przeciwnego totemu i w planie rzeczywistym przez walkę młodej pary. Na przykład u Wotjoballuków mężczyźni czasami zabijali i zjadali totem żeński - Yar-tatgurka (lelka kozodoja) i chwalili się tym przed kobietami, by je rozdrażnić. Wtedy kobiety zabijały nietoperza, totem męski Ngunun-ngunut i niosły go osadzonego na końcu kija z triumfem i krzykiem. Wynikała bójka, w której każda grupa mogła się posługiwać tylko należnymi sobie narzędziami - kobiety kijami-kopaczkami, mężczyźni bumerangami łowieckimi. Tam, gdzie stosunki między płciami są antagoni-styczne, totemizm płci służy więc uzewnętrznianiu antagonizmu, co ma pomóc w przezwyciężaniu nieśmiałości w stosunkach między przedstawicielami obu płci.

Totemizm połów. Społeczności Australijczyków składają się z klanów, które grupowane są w szersze całości zwane przez antropologów moieties (połowy egzo-gamiczne)¹² lub fratriami, w terminologii Australijczyków znane np. jako murdu (u Dieri), Kumarai (u Jandruwanda). System totemizmu opartego wyłącznie na podziale na połowy dominuje na południu kontynentu od jez. Eyre (plemiona Arabanna i Dieri, gdzie fratrie nosiły nazwy Kararu/Kirarawa i Matteri/Matthurie) po zachodnią Wiktorię, we wschodnim Queenslandzie (Dibli i Kupatin) oraz wpółnocno--wschodniej Ziemi Amhema, gdzie połowy noszą nazwę Dua i Yiritja. Taki podział jest mniej lub bardziej powszechny, z wyjątkiem jedynie plemion północno--zachodniej Ziemi Amhema, Wielkiej Pustyni Wiktorii, ujścia Murray i południowego wschodu, oraz wybrzeża Australii (od Góry Kościuszki po przylądek Wilsona). Trzeba pamiętać, że nie zawsze podziałowi na połowy egzogamiczne towarzyszy nadawanie im emblematów totemicznych. Ponad totemami klanowymi występują więc totemy fratrii — grupy klanów połączonych więzami szczególnego braterstwa. Podział plemienia na dwie fratrie (połowy egzogamiczne, moieties) często w literaturze przedmiotu mylono z klasami matrymonialnymi, jak widać z badań Mathewa¹³ w Australii południowo-wschodniej.

¹²    Elkin podaje, że powszechna zasada egzogamii ulega w systemie moieties naruszeniu w przypadku osoby wskazanej systemem klas matrymonialnych na odpowiedniego małżonka, tj. wobec córki syna brata babki, która musi należeć do tej samej połowy, a jest uznawana za bardziej odpowiednią partnerkę do małżeństwa. A. P. E I k i n, The Australian Aborigines, s. 122.

¹³    J. M at h e w, Eaglehawk and Crow, A Study of the Australian Aborigines Including an Enąuire into Their Origin and a Survey of Australian Languages, London-Melboume 1899.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ScannedImage 102 106 Rozdział IIL Totemiczna struktura społeczna matrylineamie. Dlatego nawet w waru
ScannedImage 108 112 Rozdział III. Totemiczna struktura społeczna konik polny w znanej bajce, wyśmie
ScannedImage 90 94 Rozdział III. Totemiczna struktura społeczna Elkin programowo odwraca pytanie, ja
ScannedImage 92 96 Rozdział HI. Totemiczna struktura społeczna Tabela 5. Przykłady podziału na fratr
ScannedImage 96 100 Rozdział III. Totemiczna struktura społeczna większość mieszkańców danego terenu
ScannedImage 92 96 Rozdział HI. Totemiczna struktura społeczna Tabela 5. Przykłady podziału na fratr

więcej podobnych podstron