P1010303 (4)

13. Trup, potwór, koszmar

Jej centrum fantazmatyczne stanowi trup. Zaczyna on skupiać w sobie bezgraniczną obcość i grozę. Philippe Arićs wyróżnił cztery postawy człowieka Zachodu wobec śmierci: 1) „śmierć oswojona” - w długich dziejach społeczeństw wiejskich, przedchrześcijańskich i chrześcijańskich; 2) „śmierć moja” lub „śmierć zdziczała” - z przerażeniem przed zgonem i strachem przed sądem nad duszą - od końca średniowiecza; 3) „śmierć twoja” - z głębokim przeżywaniem żałoby i przestrzeni cmentarza w XIX wieku; 4) „śmierć zatajona” lub „śmierć zakazana” - we współczesności¹. Wyobrażenie wampira łączy się ze wszystkimi tymi fazami, najhardziej jednak z drugą i trzecią. Trup w wampirze staje się coraz bardziej potworem. Pozostaje to w związku z nasileniem pod koniec średniowiecza „motywów makabry, która wymagała cielesnej, dotykalnej i odrażającej obecności trupa”². Wcześniej umarły występował najczęściej w postaci przejrzystej zjawy.

Ale Aries zwraca uwagę na to, że obserwowane od XVI wieku nasilanie się sadyzmu - w ujęciu nieznanego przedtem, jego zdaniem, połączenia seksu i śmierci - w epoce baroku rodzi „makabryczny erotyzm”. Wydane w roku 1630 Spektakle grozy Jean-Pierre’a Camusa³, zbiór „czarnych opowiadań", przedstawiają liczne rodzaje tortur. Śmierci towarzyszy gwałt i cierpienie. „Te brutalne sceny zawsze podniecały odbiorców i wprawiały w ruch pierwotne siły, których seksualne podłoże dzisiaj wydaje się niewątpliwe”. Seks i śmierć na tyle zbliżyły się do siebie, że „pod koniec XVIII wieku utworzyły

1

Por. Ph. Aries, Człowiek i śmierć. Przełożyła E. Bąkowska, Warszawa 1992, passim.

2

J.-C. Schmitt, Duchy..., s. 206.

3

Żyjący w latach 1584-1652 biskup Bellay był również autorem, wydanego w tymże roku 1630, Am phithedtre sanglant. Barbara Marczuk uważa, że „spośród wszystkich autorów historii tragu/mtli (.amus pozostaje najbliższy tradycji średniowiecznego egzemplum, funkcjonującego w kazaniu jaki

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
schemat koloseum KOLOSEUM - miejsce krwawychigrzysk r najsłynniejszy starożytny amfiteatr _.y nazwa
tezy
0
2 dcjr-dd € 7*C    1/0 i- k) pwy roc/zCt /Wfy e rc> K)^-,/^ Co. O/J? J^- j6
18696 Obraz (52) TENDENCYJNOŚĆ 941 Pochwała ta była niemal zawsze ukształtowana w postaci tezy, któr
P1010341 2 8    Por. M. Eliade, Od Zalmoksisa..., s. 21-23. R. Dadoun, odwołując się
IMAG0049 2 tendencyjność 941 Pochwała ta była niemal zawsze ukształtowana w postaci tezy, której jed
skanuj0011 Biologia noKotworjaua — Cttitzemie 3 (por. Ćwiczenie 1 i 2). Wykazano, że pacjenci z dany
skanuj0012 (284) kcji ekspresywnęj mogą być w tekście elementy leksykalne (por. gapiszon, matula, sz
skanuj0023 kcji ekspresywnej mogą być w tekście elementy leksykalne (por. gapiszou matula, sztuczydl

więcej podobnych podstron