skanuj0016

znanego przedstawiciela Szkoły Frankfurckiej. Jego zdaniem³²* rzeczywistość społeczną konstytuują trzy sfery, tj. sfera władzy i panowania, sfera pracy i interakcyjna sfera symboli językowych. Każda z nich opiera się na innym typie racjonalności społecznej i kreuje odmienny rodzaj interesów poznawczych. Nauki matematyczno-przyrodnicze i praktycznie zorientowane nauki społeczne realizują racjonalność techniczno-celowościową. Dostarczają one wiedzy empirycznej, służącej opanowywaniu świata przyrodniczego i użytecznej dla inżynierii społecznej w skali masowej. Nauki społeczne realizując interes praktyczny, przyczyniają się do zniekształcania komunikacji międzyludzkiej i kolonizowania jej przez istniejące stosunki władzy i panowania. Rozciąganie racjonalności instrumentalno-technicznej na sferę komunikacji międzyludzkiej sprawia, że życie ludzkie zaczyna koncentrować sie na środkach, które w warunkach świadomościowego rozmywania się celów, stopniowo autonomizują sie. W ten sposób ludzie stają się trybem machiny społecznej, nie zaś podmiotami zdolnymi świadomie kształtować swoje życie i wpływać na bieg zdarzeń w świecie. Ich egzystencja skolonizowana przez sferę władzy i pieniądza, staje się obiektem zarządzania podobnie jak produkcja i towar i ulega wyjałowieniu. Rodzi poczucie zdeterminowania i beznadziejności.

Przeciwstawić się temu może opinia publiczna. Będzie to możliwe, jeżeli zdoła ona wyzwolić się z doraźnych interesów politycznych i ekonomicznych i uzyskać samoświadomość pozwalającą na refleksję nad jakością życia w kategorii celów. Jest to warunek niezbędny dla uzyskania przez uczestników komunikacji potocznej wyzwolenia społecznego. Spełnienie tego*warunku jest zadaniem emancypacyjnie zorientowanych nauk społecznych. Zmierzając do stabilizowania i ustawicznego poszerzania komunikacji w społeczeństwie, zmierzają one zarazem do poszerzania sfery intersubiektywności ludzkiego bytu.

Intersubiektywny charakter świata społecznego wymaga rezygnacji z procedur badawczych opartych na chłodnej, bezstronnej i aksjologicznie neutralnej obserwacji prowadzonej z pozycji usytuowanego „na zewnątrz” badacza. Proce-, dura badawcza powinna być oparta na metodzie rozumienia. Rozumiejące docieranie do sensów i znaczeń ludzkiego działania, definiowanie roli instytucji społecznych i analiza przekazów kulturowych pozwoli zidentyfikować to, co ogranicza i uprzedmiotawia człowieka w świecie. Autorefleksja dokonywana w ustawicznym dialogu z badanymi będzie prowadzić do ciągłej reinterpretacji świata społecznego, tworząc tym samym przesłanki do wyzwalania się z jego ograniczeń.

Kreślona przez zwolenników orientacji radykalnej i krytycznej wizja nauki i jej funkcji społecznych jest opozycyjna wobec doktryny metodologicznej

³²* Relacjonuję na podstawie następujących prac J. Habermasa: Idea teorii poznania jako teorii społeczeństwa. W: J. Siemek (red.): Drogi współczesnej filozofii. Warszawa 1978; Teoria i praktyka. Wybór pism. Warszawa 1983; Rekonstrukcyjne versus rozumiejące nauki społeczne. „Kultura i Społeczeństwo” 1986, nr 4.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
88471 skanuj0007 pjczne dylematy jako dyscypliny_naukowej Część czwarta    Andragogka
skanuj0018 e ćyematy jako dyscypliny naukową Część czwarta    Andragogika jako nauka
54391 skanuj0012 pe dylematy jako dyscypliny naukową keja. Wielość i odmienność ■n uwagi pewien wybr
skanuj0008 ■pczne dylematy jako dyscyplinyjiaukową ywisty. Skoro język ma być ■BStości, musi być ści
skanuj0022 Część czwarta    Andragogika jako nauka o edukacji dorosłych 425 są w
10870 skanuj0024 Część czwarta    Andragogika jako nauka o edukacji dorosłych 42
Prawo pracy jako dyscyplina naukowa i część systemu prawu Prawo pracy w sensie podmiotowym - jest to
85675 skanuj0020 Część czwarta    Andragogika jako nauka o edukacji dorosłych 42
62381 skanuj0010 Część czwarta    Andragogika jako nauka o edukacji dorosłych 41

więcej podobnych podstron