tomI (30)

32 Podstawy fizjoterapii

wymogi te są spełnione. W wielu też przypadkach ewentualne zaburzenia pod tym względem nie ujawniają się, gdyż są one sprawnie wyrównywane przez rozmaite ni ech anizmy przy sl oso w a w c ze.

Z podporową funkcją szkieletu wiąże się leż zagadnienie wytrzymałości kości. Wytrzymałość ta jest znaczna. W przypadku obciążeń statycznych, wytrzymałość la przewyższa bowiem wielokrotnie (20-50 razy) ciężar ciała, o czym będzie jeszcze mowa poniżej. Wytrzymałość ta jest nieco mniejsza na rozciąganie, a zdecydowanie najmniejsza na siły działające pozaosiowe (zginanie, skręcania), zwłaszcza gdy obciążenia mają charakter dynamiczny. Podczas działania tych ostatnich, zagadnienie wytrzymałości kości wiąże się nie tylko z. wielkością i z kierunkiem działania siły zewnętrznej, ale i miejscem jej przyłożenia (czyli z wielkością dźwigni). Warto również nadmienić, że omawiana wytrzymałość jest także cechą osobniczą, a dość istotnym czynnikiem jest tutaj wiek i związane z nim (choć nie tylko) ewentualne występowanie osteoporozy. Omal powszecłmie znana jest większa elastyczność kości u dzieci (stąd zresztą charakterystyczne dla tego okresu złamania kości typu „zielonej gałązki") oraz znaczna ich kruchość u osób starszych. Rozpatrując zagadnienie wy trzymałości kości warto sobie przy tym uświadomić, iż siły zwykle nań działające są jednym z czynników kształtujących tą wytrzymałość. Znajduje to przede wszystkim wyraz w odpowiednim układzie beleczek kostnych, polegającym na jak gdyby w zmocnieniu miejsc narażonych na działanie większych

Ryc. 10. Siły działające na kość (u góry) oraz rozkład sił działających na staw' w zależności od ustawienia (u dołu) - wg A. Brtiggera