img002 (59)
badawczą w naukach społecznych. Przyjmowanie jej oznacza przede wszystkim koncentrowanie się na zagadnieniach związanych z: procesami definiowania politycznego statusu jednostki, równowagą między prawami a obowiązkami obywateli oraz napięciem między formalną równością statusu politycznego a nierównościami klasowymi.
Na pozór „obywatelstwo społeczne” brzmi jak pleonazm. Jednak przedmiotem mojej uwagi jest status obywatela określany przez, jak nazywa to T. Marshall „trzeci element obywatelstwa” - tj. prawa społeczne „od prawa do odrobiny dobrobytu ekonomicznego i bezpieczeństwa, do prawa pełnego udziału w społecznym dziedzictwie i prowadzenia życia cywilizowanej istoty stosownie do standardów panujących w społeczeństwie”'. Socjologowie niezwiązani z polityką społeczną są raczej skłonni mówić o tym składniku obywatelstwa „socjalny” , jednak teoretycy polityki społecznej wskazują na zawężający sens tego słowa, sugerujący jedynie działania opiekuńcze, w tym szczególnie adresowane do najbiedniejszych.1 2 3 4 Tymczasem w ujęciu T. Marshalla „trzeci element” obywatelstwa oznacza oparte na uniwersalistycznej formule publiczne usługi, w tym edukację, a sam autor dystansował się wobec koncepcji redukowania wymiaru społecznego obywatelstwa do działań pomocy społecznej5.
Kategoria obywatelstwa społecznego jest już silnie włączona w teorię nauki o polityce społecznej. Do jej obecności w tej dyscyplinie przyczyniła się m in. szeroko omawiana praca T. H. Marshalla ,,Citizenship and Social C/ass”, w której autor wyjaśnia sens państwa opiekuńczego w kategoriach „dopełniania” statusu obywatela przez prawa społeczne. Prawo do pomocy społecznej i powszechna bezpłatna edukacja traktowane są przez niego m.in. jako gwarancja możliwości faktycznego korzystania z praw cywilnych i politycznych. Obywatelstwo lokalizowane jest przy tym w polityce społecznej w szerszym kontekście myśli politycznej, m.in. jako kategoria wyjaśniająca wkład państwa w tworzenie dobrobytu, sens mobilizacji klasy robotniczej, wykazująca napięcia ze: spójnością
społeczną, czy gender i społeczeństwem wielokulturowym.6
Proponowana przeze mnie kategoria „lokalnego wymiaru
obywatelstwa społecznego” jest próbą dostarczenia względnie
kompleksowej perspektywy teoretycznej do opisu i wyjaśniania zróżnicowania lokalnej polityki społecznej. Ma ona na celu uzupełnienie istniejących podejść, koncentrujących się m.in. na: formalno-prawnej analizie instrumentarium samorządu w polityce społecznej,7 analizie związków między tradycją regionów i kulturowym dziedzictwem a
2
dokonywane przede wszystkim w płaszczyźnie jurydycznej". J. Raciborski pisze w tym kontekście o „ekspansjonizmie prawniczym". Por. J. Raciborski, Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej. PWN, Warszawa 2011, s. 56.
T. H. Marshall, Obywatelstwo i klasa społeczna, „Zoon Politikon” nr 1/2010, tłum. A. Manterys (na podst.: T. H. Marshall, Citizenship and Other Essays. Cambridge, The University Press, 1950, ss. 10-45), s. 135.
Jak czyni to np. A. Manterys w tłumaczeniu T. H. Marshalla, Ibidem.
Wyczerpująco pisze o tym K. Zamorska, argumentując na rzecz kategorii „praw społecznych”, a nie „praw socjalnych” w nauce o polityce społecznej. Por. K. Zamorska, Prawa społeczne jako program przebudowy polityki społecznej. WUWr, Wrocław 2010. s. 26. Także w tłumaczeniu tekstu T. H. Marshalla K. Fricske używa pojęcia „społeczny”, a nic jak A. Manterys „socjalny” element statusu obywatela. Por. T. H. Marshall, Ćlass Citizenship and Social Development. W: Welfare stale. Historia, kryzys i przeszłość nowoczesnego państwa opiekuńczego, wybór i tłumaczenie tekstów na prawach rękopisu. Inst. Socjologii UW, Warszawa 1997. Jednak np. R. Szarfcnberg posługuje się pojęciem „obywatelstwa socjalnego", por. R. Szarfcnberg, Krytyka i aftrmacja polityki społecznej. IFiŚ PAN. Warszawa 2008, s. 293.
s M.in. opisując rolę edukacji publicznej. T. H. Marshall, Class, Citizenship.... op, cit.. s. 40.
Literatura podejmująca tę problematykę jest bardzo rozległa. Do klasycznych rozpraw już. rozpraw na ten temat należą m.in. prace: J. Barbalet, Citizenship, Milton Keynes, 1988, R. Bcndix, Citizenship and nation-huilding: stttdies of our changing order. J. Wiley and Sons. Nowy Jork 1964. W Polsce ukazały się w ostatnich latach m.in. poświęcone obywatelstwu publikacje: J. Raciborski, Obywatelstwo w perspektywie..., op. cit., K. Zamorska, Prawa społeczne jako program..., op. cit., K. Trzciński, Obywatelstwo u> Europie, Scholar Warszawa 2006. Tożsamość i obywatelstwo tr społeczeństwie wielokulturowym, E. 01cksv (red.). PWN, Warszawa 2008.
Takie podejście przyjmuje m.in. B. Rysz-Kowalczyk, w: Samorząd terytorialny wobec ubóstwa i wykluczenia społecznego. Model instytucjonalno-prawny. W: Polityka publiczna wobec ubóstwa i wykluczenia społecznego. R. Szarfenbcrg, C. Żolędowski, M. Thciss (red.). IPS UW, Elipsa, Warszawa 2010, Polityka społeczna gmin i powiatów. Kompendium wiedzy o instytucjach i procedurach. IPS UW, Elipsa, Warszawa 2011,
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
wspomaganie rozwoju rady i porady Strona 4 Wspieranie dziecka oznacza przede wszystkim zbliżanie s
3 Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, ss 66-87 S. Nowak, Rod
9 Literatura: Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych. Wyd. cyt.
Frankfurt - Nachmias, Ch., Nachmias, D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Warszawa: Zys
DSC 53 Metody badań w socjologObserwacja jedna z podstawowych metod badawczych w naukach społecznych
Co oznacza nasze spojrzenie? spojrzenie biznesowe - koncentruje się na oczach spojrzenie społeczne -
kat C 28 Znak C-12 występujący łącznie ze znakiem A-7 oznacza pierwszeństwo kierującego znajdującego
15. METODY OZNACZENIA SUCHEJ MASY DZIELĄ SIĘ NA •bezpośtediue (destylacja
CCF20111014 001 drut. Nie potrafi bowiem zmian przekształcających uznać za odwracalne. Oznacza to, ż
15 Biografia finansowa. Koncepcja i jej zastosowanie cja koncentruje się na działaniach strategiczny
DSC03003 CECHY PLANU • CELOWOŚĆ (realność), co oznacza, że plan opiera się na
więcej podobnych podstron