IMG09 (2)

2W JANT5Z TRUPINDA

Na podstawie zestawionych około połowy XIII w. zakonnych statutów możemy jedynie określić krąg pomieszczeń niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania konwentu. Są to: kaplica służąca celom liturgicznym, ale także odprawianiu kapituł konwentualnych, refektarz i dormitorium. Gdzieś powinno znaleźć się miejsce na zbrojownię, infirmerię. kuchnię i magazyny. Jak wykazały badania Witolda Szczucz-ki. statuty bezpośrednio wymieniają: kaplicę, szpital pomieszczenia mistrza, komtura i innych braci sprawujących wyższe funkcje w Zakonie oraz celę pokutną. Pośrednio natomiast wspominają o dormitorium, refektarzu i kapitularzu/Nic wzmiankują o kuchni czy stajniach, choć musiały one istnieć'".

Nasze spostrzeżenia konstruowane na podstawie statutów mogą być także jedynie hipotetyczne. 1 w tym wymiarze wszystkie przytoczone powyżej hipotezy badaczy architektury maJborskśego zamku są uzasadnione. Pewne jest jedynie, że szukanie odrębnego pomieszczenia na archiwum lub skryptorium, wobec malej aktywności kancelarii komtur-stwa malborskicgo, nie ma specjalnie sensu. Na archiwum wystarczyłaby niewielkich rozmiarów skrzynka*. W pomieszczeniu między dzisiejszym Kapitularzem a kaplicą najlogiczniej'byłoby umiejscawiać infirmerię. Zgodnie z przekonującą argumentacją K. Pospiesznego lecznica malborska. podobnie jak w Loch-stedt, mogła być dwukondygnacyjnym założeniem, dostępnym z krużganków przez osobne wejście. Na górnym poziomie otwierała się szeroką arkadą do kaplicy, co umożliwiało chorym uczestnictwo w liturgii bez konieczności przemieszczania się*. Możliwości istnienia infirmerii w tym miejscu zdecydowanie zaprzeczył jednak operując argumentami architektonicznymi B. Jesionowstó*. Jest to pogląd nowy i na tyle odosobniony, że z jego przyjęciem należy poczekać na opublikowanie i zabranie głosu przez innych badaczy.

Z uwagi na milczenie źródeł pisanych żadnej z tych koncepcji nie można potwierdzić ani odrzu-

" Witold Szczuczko. Funkcje zaniku krzyżackiego w lwie-tle maiulóU' zakonnych, |tv;J Średniowieczne zamki Polski Północnej Wybór materiałów z sesji, red. Antoni Pawłowski, Malbork 1985. *• 57.

■ Por na ten temat Janusz Trupinda, O pomieszczeniach kancelarii i archiwum wielkiego mistrza w Malborku na podstawie źródeł pisanych w XJV i XV wieku. |w.*l Kancelarie krzyżackie. Stan badań i perspektywy badawcze Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej, Malbork 73-19 X 2007, red. Janusz Trupinda, Malbork 2002, a. 265

” K. Pospieszny, Program i forma... (jak w przyp. 51). s 117-119.

*“ B. Jesłonowski, Dzieje budowlami.. (|alj w preyp. 55).

cić. Pewne jest funkcjonowanie na pierwszej kondygnacji skrzydła północnego kaplicy oraz dzisiejszego Kapitularza w postaci wykończonej lub niedokończonej (odosobnione zdanie A. Kąsinowskiego). Jeżeli założymy, że Kapitularz został wykończony, to występował on w postaci mniejszej w stosunku do dzisiejszego i został później rozbudowany (tak dotychczasowa literatura przedmiotu) lub zbudowam został od razu w kształcie dzisiejszym (B. Jesionów-ski). W przypadku pomieszczeń przyziemia ich przeznaczenie musi pozostać w sferze przypuszczeń. Stosunkowo najpewniejsze (choć też niemające oparcia w źródłach) jest lokalizowanie dormitorium w pomieszczeniu wschodnim, położonym pod kaplicą (dobra komunikacja klatką .schodową z kaplicą, ważna przy odprawianiu godzin liturgicznych).

Skradło północne

do rizpoafria nzhidow w 1)31 roku

Niewiele wiadomo o interesującym nas fragmencie zamku w okresie do 1331 roku. Już w Malborku odbyły się kapituły wyboru wielkich mistrzów: 6 lip-ca 1324 r. Wernera von Orseln⁴¹, 17 lutego 1331 r. zaś Lutra brunszwiekiego⁴². Nic nie wiemy niestety o organizacji kapituły, nie mamy też żadnych danych dotyczących jej lokalizacji. Mogła się ona odbyć we wnętrzu określanym mianem Kapitularza Itlb w kaplicy NMP, w każdym razie raczej na pewno w skrzydle północnym Zamku Wysokiego! Trzeba już w tym miejscu zaznaczyć, że termin kapitularz nie występuje w krzyżackich średniowiecznych źródłach pisanych. Funkcjonująca do dziś nazwa pomieszczenia przylegającego do kościoła zamkowego jest efektem imaginacji badaczy, głównie dziewiętnastowiecznych, szukających odrębnego miejsca na posiedzenia kapituły⁴⁹. Analiza źródeł przeprowadzona na potrze-

•* Die Cbronik Wigands ton Marburg, hrsg v. Theodor Hinch. |w J SRP. Bel. II (dalej cyt: Wigand). s. 459 - -Undc eon-vcntlonc beta in Marienburg concocdiicr clegeruru Wernerum de OrseU*.

^M Jeroschin, v. 27 625-27 639 - ..Ouch In dc* jaris jagę / to hin mich dem aschiage / di wisen gebitere / und manch hrudlr gcwcrę f don von Alemanla / undc von LifUnde sa / m dem ho* ubihusc quamen / zu Mergenburc zusamen / mil den von Pru-zenłandc. / alsc Me besande / der brudir, der do was gesai / zu haldenc des mcistirs Mat. / und in bcscheiden haiie vur. / daz Si voibrechtcn di kur / uf einen homeiser. / der da wer cin rciaer / obir dem duischcn orden. / Zu me si da worden, / daz si gar einirechuctich / sundir allen widerswich / welten an di ere / bru* drc Ludere, / der an geburt des siammi* zwie / was der herzo gen von Brunswic”, s. 623.

•* C Steinbrecht, Die Baukumt . Bd. II (jak ^w P^TP- 23). s. 89-92. Abb. 123. rekonstruując rozplanowanie pierwszego zamku

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
IMG09 (2) 2W JANT5Z TRUPINDA Na podstawie zestawionych około połowy XIII w. zakonnych statutów może
IMG 61 (4) Tabela 9 J. Na podstawie zestawienia całkowitych kosztów realizacji inwestycji, w tym wyk
IMG
01 (14) I jr IX.    na podstawie art. 41 § 1 kk i art 43 § 1 pkt 1 kk orzeka wobe
IMG22 (9) 342 Analogicznie można na podstawie pędów kontrolnych pobieranych na poc/ąiku czerwca ust
IMG 03 IPio - statystycznie obliczona na podstawia wyników badatf ilość substancji chemicznej, która
IMG 1404015842 nie potrafimy rozstrzygnąć na podstawie obrazu dyfrakcyjnego (który*^ zawsze centros
IMG 86 (7) ■ Klasyfikacja złośliwości chłoniaków na podstawie histologicznej oceny skóry,
Bankowa obsługa przedsiębiorstwa 2 1.    Na podstawie zestawów z różnymi usługami
Technik Mechanik 09
6 Zadanie 60. Na podstawie zamieszczonego wyciągu z ustawy określ, od którego kl
69809 IMG09 (5) Czworokąt ABCD leży na danej płaszczyźnie a, którą wyznaczają proste równoległe a.
Slajd59 Art. 629. Jeżeli strony określiły wynagrodzenie na podstawie zestawienia planowanych pr

więcej podobnych podstron