IMG48 (5)

16

jEJuju jurttnttuiam|

uproszczeniem. Opierając się na koncepcjach Giambattisty VSco** i Kennetha Burkę*a¹⁷. w Ałctahistory White zbudował model oparty na czterech tropach: metaforze, metonimii synekdosze i ironii. Stwierdzi! on, że tropy te są „paradyg. matami, których dostarcza sam język, paradygmatami działania, dzięki którym świadomość może poznawczo pre figurować problematjczne pole doświadczenia tak, by przygotować je do analizy i wyjaśniania. Znaczy to, że poprzez samo użycie języka myśli dostarcza się alternatywnych paradygmatów wyjaśnienia” (36). Omawiając funkcję każdego z tropów. White odwołał się najpierw do ich konwencjonalnego rozumienia, następnie odniósł je do wyjaśniania dokonującego się na różnych poziomach dzieła, wskazał na różne sposoby prefiguracji pola doświadczenia i wreszcie połączył je z określonym modelem językowym (zob. schemat, s. 29).

W częstych, aczkolwiek zazwyczaj powierzchownych omówieniach teorii tropów zapomina się o zasadniczo Vłkiań-skim jej pochodzeniu. Jest to element istotny, gdyż wprowadza do koncepcji White'a element „spekulatywny”. Idąc śladem Vioo. White rozumie trop jako zwrot (gr. trópos — zwrot), zmianę, przejście, a niejako figurę retoryczną. Podobnie też jak w koncepcji włoskiego myśliciela historia świata opisywana jest jako przechodzenie przez kolejne fazy charakteryzowane przez różne tropy (epoka bogów — przejście od metafory do metonimii; epoka bohaterów — od metonimii do synekdochy; epoka ludzi — od synekdochy do ironii; nawrót), tak też White pisze o transformacjach świadomości historycznej, gdzie każdy z tropów określa fazę w cyklicznym modelu, ukazującym rozwój pewnej tradycji dyskursu, która

" Giambai fis u Vico, Nauka Nowa, przełożył Jan Jakubowicz, opracował i wstępem poprzedził Sław Krzemien-Ojak. Warszawa: PWN, 1966 (zwłaszcza rozdział pc. —Logika poetycka", ss. 182-245).

¹⁷ Zob. Kenneth Burkę, „Four Master Tropcs”, w: tegoż, A Grammar ofAfoti-bot. Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 1969, ss. 503-517.

ewoluuje od Metafory, poprzez Metonimię i Synekdochę do Ironii, ta zaś kończy cykl i ujawnia się w uświadomieniu względności wszelkiej wiedzy. Za pomocą tropów White określa ponadto dominujący w danej epoce typ świadomości, a także cechy indywidualnych świadomości analizowanych przez siebie historykowi filozofów historii. W kontekście tym ujawnia się charakterystyczna cecha tropologii White’a, którą jest hierarchia tropów. Najważniejszym w jego systemie tropem (metatropem) jest Ironia. Metafora, Metonimia i Sy-nekdocha są „naiwne”, zakładają bowiem, że język jest w stanie przedstawić istotę rzeczy w kategoriach figuratywnych. Ironia zaś związana jest samoświadomością, nabywaniem dystansu wobec własnych twierdzeń (stąd aporia, według White’a, jest najlepszym narzędziem języka ironicznego), uświadomieniem sobie możliwości błędnego wykorzystywa-nia języka figuratywnego. Ironia reprezentuje zatem ten etap rozwoju świadomości, kiedy rozpoznana zostaje problematyczna istota samego języka.

Metahistory opowiada o tym, jak europejska świadomość historyczna „popadała” w Ironię z powodu rozgoryczenia rzeczywistością, która nie spełniała nadziei pokładanych w ideałach Rewolucji Francuskiej. Ironia nie jest jednak końcem ostatecznym, tylko końcem cyklu rozwojowego związanego z koniecznym upadkiem historii proto-naukowej. White pisze:

Ironia jest tylko jedną z możliwych perspektyw historii (...) Podejście ironiczne wkrótce straci swój status koniecznej perspektyw; w której widzi się historię. A wtedy historycy i filozofowie historii uzyskają swobodę konceptualizowania historii, dobierania treści i kreowania takiej narracji, w której modalność świadomości jest najbardziej zgodna z ich własnymi aspiracjami moralnymi i estetycznymi. I wtedy świadomość historyczna otworzy się na rekonstrukcję związków z wielką tradycją rozważań poetyckich, naukowych i filozoficznych, które inspirowały klasycznych prakty ków i teoretyków w złotym wieku XIX (434).

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
IMG48 WSPÓŁCZESNA KOŃCE PU A LcCZcNIj opiera się na dogmacie, że ko morka, fetor uległa transformac
Slajd16 (30) Wnioski - Porównanie PVM i MPI (2/2) 5.    PVM opiera się na koncepcji m
Kompozycja marketingu-mix Sokołowskich Zakładów Mięsnych S A Opierając się na koncepcji cyklu życia
DSC03366 (4) *170 4.5* ZAKOŃCZENIE Istotne korzyści, płynące ze stosowania metod opierających się na
Slajd9 (10) Wnioski - Porównanie PVM i MPi (1/2) 5.    PVM opiera się na koncepcji ma
2. Funkcjonalna opiera się na koncepcji istnienia dwóch układów masy towarowej: początkowego (sfera
66 Anna Kościelniak Teoria społecznego uczenia się Bandury w dużej mierze opiera się na koncepcji
P1020734 Alternatywne ptłymdy 350 Państwa narodowe opierał) się na koncepcji obywatela, który ma pow
P1020734 Alternatywne ptłymdy 350 Państwa narodowe opierał) się na koncepcji obywatela, który ma pow

więcej podobnych podstron