IMG02 (6)

jak rezultatem tworzenia (teckni), dzięki któremu powstai inne rodzaje towarów krążących w systemie wymiany i znajdujących się na rynku. Jest oczywiste, że żaden z nich nie powstał w rezultacie „pracy”, której przypisuje się jedynie charakter reprodukcyjny.

Dzieło artystyczne jest szczególnym rodzajem bytu, będącym rezultatem aktywności nazywanej „działaniem”. Przypomina ono towar, który podlega nieskończonej wymianie (odczytaniu, interpretacji), nie tracąc przy tym na wartości — towar, który daje się w nieskończoność używać (pod warunkiem używania prawidłowego), w ogóle się nie zużywając. Wydaje mi się, że to właśnie stanowi treść (lub element znaczony) pojęcia interpretowalności stosowanego w odniesieniu do tekstów uznawanych przez tradycję humanistyczną za przedmioty warte interpretacji.

Na fakt, że jest to przynajmniej jeden z możliwych sposobów rozumienia pojęcia interpretowalności, wskazują prace Paula Ricoeura, jednego z najbardziej wnikliwych teoretyków interpretacji. W artykule „Model tekstu: działanie znaczące rozważane jako tekst”, opublikowanym w 1971 roku, a więc równolegle z manifestem Barthes’a, Ricoeur przede stawia streszczenie swojej teorii interpretacji i tekstualno-ści.^IJ Interpretacja, jak twierdzi, jest „niemetodyczną metodą”, dzięki której można osiągnąć „rozumienie” tych aspektów rzeczywistości, nie poddających się „wyjaśnianiu” za pomocą metod nauk fizycznych. O jakie aspekty tu chodzi?tJ Odpowiedź Ricoeura brzmi: działania ludzkie, które można 1 odróżnić od zwykłej aktywności lub ruchu nie tylko ze wzglę^l du na cechującą je intencjonalność, ale także na ich twórczy! charakter, czy inaczej mówiąc, ich wpływ na świat społecz- J ny. Wpływ ten nadaje działaniom człowieka znaczenia które z kolei zrozumiałe (uchwytne) są tak samo jak znaczenia

» p_aul Ricoeur, „Model tekstu: działanie raczące    jako _tck „

przełożyła Janina Falkowska,    * 2.19M.j| -

Interpretacją tekstów

aktów mowy, gdyż tworzone są one w sposób analogiczny do wytwarzania tych aktów. Wynika stąd paradygmatyczna natura tekstu jako modelu przedmiotu interpretowanego.

Teoria aktów mowy, w wersji sformułowanej przez J. L. Austina i rozwiniętej przez J. Searle’a'⁴, dostarcza Ricoeuro-wi klucza do zrozumienia relacji pomiędzy językiem a działaniem, na której zbudowana została teoria tekstu jako modelu przedmiotu interpretowalnego. Ricoeur sądzi, że „akty illo-kucyjne”, jak nazywa je Austin — zdarzenia w obrębie mowy, poprzez które mówiący samym aktem mówienia powoduje zmianę w świecie — tworzą rodzaje „tekstów”, o znaczeniu obiektywnie dostępnym z tej racji, że wywołują one pewne społeczne następstwa. Kiedy sędzia skazuje przestępcę lub kiedy pastor oznajmia, że „pan młody i panna młoda” stają się „mężem i żoną”, powstają teksty, których „znaczenia” mają swoje „skutki” oderwane od subiektywnych intencji ich „autorów”. W tym wypadku pojmowanie tekstu jako działania uzasadnione jest tak dalece, iż można nawet posunąć się do stwierdzenia, że teksty „przedstawiają” działania, jednocześnie je ustanawiając.

Teksty pisane różnią się od mówionych tym, że „utrwalają” wypowiedzi „mówione” i oddzielają dyskurs od jakichkolwiek odniesień ostensywnych oraz kontroli autora, co sprawia, iż stają się bardziej problematyczne jako inter-pretanda aniżeli dyskursy mówione. Czyni to też z tekstów pisanych szczególny rodzaj struktury symboiicz-n e j — bez względu na to, jak bardzo autor pragnąłby, by były one jedynie dosłownym sprawozdaniem lub opisem. Podobnie jak działanie tekstotwórcze, sam tekst poprzez fakt „utrwalenia” w piśmie zyskuje własny „głos” oraz „wolę”. To, co „mówi” tekst pisany, staje się ważniejsze od intencji samego autora w toku jego tworzenia. Jest tak dlatego, że tekst taki, oddzielony od swych domniemanych odniesień, sam

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
obraz9 (111) : kryształ kwarcowy,] który otrzymali, jak mówią, od.Maamba i dzięki któremu ci, co zj
IMG098 dzięki któremu powstały gatunki zwierzęce. same prawa postępującej złożoności,
IMG 02 Oczywiście na podstawie zapisanej powyżej reakcji można utworzyć proporcje analogiczne jak po
IMG$ 25 „adoracja przy ołtarzu konwergencji" społeczny jak i biznesowy. Tworzenie opisu funkcjo
P1407[02] 01 11 Zdrowie Publit/m-W ydział lekarski VI rok Kok akademicki 2010/2011 16) Proct* dzięk
IMG02 Zarówno badanie ogólne jak i testy specjalistyczne, czynnościowe są metodami manualnymi,
IMG!02 36 Znów szczęk, wrzask, ciżba wre bitwa straszliwy Szczęście, jak nagle wezbrało
IMG?02 60 LUIG9 PIRANDPUO SYN wtrueta/ąc pogardliwi* ramionami Zostaw mnie w spokoju, Jak tu nie wch
IMG?02 Jvc ■ &Tmm * v 34 Oświata l Wychów; drodze tych. Jak I innych „(,..) dodatnich gradientów
IMG?02 42 Tekstowy świat. Część 1 opozycja nie ma tych samych implikacji, jak wówczas, gdy pisanie j
IMG?02 (2) 144 JACEK LYSZCZYNA jak Na Alpach w Sp/iigcn 1829, dokładnie wskazujących na czas, miejsc

więcej podobnych podstron