IMG620

286 Antropologia strukturalna

uczuć. Metoda ta, znana jako fenomenologia religii, okazywała się nazbyt często bezpłodna i nudna.

Ze wszystkich działów etnologii religijnej najbardziej cierpł z powodu tej sytuacji mitologia. Zapewne, można wymienić doniosłe prace G. Dumózila i H. Grćgoire’a, nie należą one jednak do etnologii. Jak pięćdziesiąt lat temu pogrążona jest ona nadal w chaosie. [Odmładza się stare interpretacje: marzenia świadomości zbiorowej, ubóstwianie bohaterów historycznych bądź odwrotność tego. Bez względu na to, jak rozpatruje się mity, wszystkie one ulegają sprowadzeniu do próżnej zabawy lub prymitywnej postaci spekulacji filozoficznej.

Czy pcv to, by zrozumieć, czym jest mit, musimy istotnie wybierać między komunałem a sofizmatem? Niektórzy twierdzą, że każde społeczeństwo wyraża w swoich mitach podstawowe uczucia, takie jak miłość, nienawiść czy mściwość, które są wspólne całej ludzkości. Dla innych mity są próbami tłumaczenia zjawisk trudno zrozumiałych: astronomicznych, meteorologicznych itp. Społeczeństwa nie są jednak niewrażliwe na interpretacje pozytywne, nawet jeśli przyjmują interpretacje fałszywe; dlaczego miałyby one nagle przekładać nad nie równie ciemne i zawiłe sposoby myślenia? Skądinąd psychoanalitycy oraz niektórzy etnę|| Jogowie pragną zastąpić interpretację kosmologiczną i na-turaiistyczną przez inne, zapożyczone z socjologii i psychologii. Ale wtedy wszystko staje się zbyt łatwe. Jeśli system mitologiczny poświęca wiele miejsca jakiemuś bohaterowi, np. złej babce, to tłumaczy się nam, że w tym społeczeństwie babki zajmują postawę wrogą wobec wnucząt;, mitologia będzie uznana za odbicie stosunków społecznych i społecznej struktury, Jeśli zaś obserwacja przeczy hipotezie* to dowodzi się od razu, że właściwym przedmiotem mitów jest dostarczanie ujścia uczuciom rzeczywistym, ale tłumionym. Bez względu na sytuację rzeczywistą, dialektyka,

która nie zna porażki, znajdzie sposób, by dotrzeć do określonego znaczenia.    ^

Przyznajmy raczej, że (badanie mitów prowadzi nas do wniosków wzajemnie sprzecznych. W micie wszystko może się zdarzyć; wydaje się, że następstwo zdarzeń nie jest tam podporządkowane żadnej regule logiki ani zasadzie ciągfo^ ści. Każdy podmiot może mieć dowolny orzecznik; każdy dający się pomyśle? stosunek jest możliwy!/A przecież te na pozór arbitralne mity powtarzają się^Wraz z tymi samym! cechami, a często również z tymi samymi szczegółami, na bardzo różnych obszarach. Stąd problem: jeśli treść mitu jest zupełnie przypadkowa, to jak można zrozumieć fakt, że na różnych krańcach ziemi mity są tak podobne do siebie? Uświadomienie sobie tej podstawowej antynomii, która należy do natury mitu, stanowi konieczny warunek rozwiązania jej. Sprzeczność ta przypomina bowiem inną, odkrytą przez pierwszych filozofów, którzy zainteresowali się językiem; aby językoznawstwo mogło stać się nauką, potrzebne było pozbycie się tej hipoteki. Dawni filozofowie myśleli o języku tak, jak my stale myślimy o mitologii. Stwierdzili, że w każdym języku pewne grupy dźwięków odpowiadają określonym znaczeniom, i usiłowali desperacko zrozumieć wewnętrzną konieczność łączącą te znaczenia i te dźwięk i. Przedsięwzięcie było daremne, ponieważ te same dźwięki odnajdują się w innych językach, ale połączone / odmiennymi znaczeniami. Toteż sprzeczność znalazła śwe rozwiązanie dopiero wtedy, gdy spostrzeżono, źe znaczeniowa funkcja języka nie jest bezpośrednio związana. z samymi dźwiękami, lecz ze sposobem, w jaki te dźwięki okazują się powiązane ze sobą.

Liczne współczesne teorie dotyczące mitologii zasadzają się na podobnym nieporozumieniu. Wedle Junga określone znaczenia miałyby być związane z określonymi tematami mitologicznymi, którym nadaje on miano archetypów. Jest to rozumowanie na sposób filozofów języka, którzy byli przez długi czas przekonani*, że pewne dźwięki są naturalnie spokrewnione z określonymi znaczeniami; tak. np.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
IMG620 286 Antropologia strukturalna uczuć. Metoda ta, znana jako fenomenologia religii, okazywała s
skanuj0027 (173) 104 Antropologia strukturalna lub lękliwego szacunku”. Ale stosunki wuja z siostrze
,STOPA W DRZWIACH metoda ta polega na sprowokowaniu działania wiążącego się z wysokimi kosztami, po
dscf2747 — Metoda pośrednia złożona: jako rezultat obliczeń uzyskuje się jednocześnie wartości 
IMG624 294 Antropologia strukturalna &arazem zgrupowanie wszystkich 1, 2, 3 itd. w postaci ta- b
skanuj0017 (275) —ir-iiri riir ;-r :.......y .................. 80    Antropologia st
skanuj0023 (201) 96    Antropologia strukturalna zdawał sobie jednak sprawy ze środkó

więcej podobnych podstron