IMGE83

---£SSt°K*°dm*25%

Zasadnicza odmienność widoczna iest iui n. ___

oka. W poprzednio przywiedzionym utworze zwracaj' efekt maksymalnej ciągłości. Kolejne fazy wypowiedzi m stawały w stosunkach, które w terminach montażu filmów* zwykło się określać jako przenikanie obrazów. Hi nto miast — gdyby nadal posługiwać się tą terminologią — nafea. łoby mówić o technice cięć, dzielących następujące po otć cząstki utworu. Wcpowiedż ma charakter „spacjalny”¹*³. Jfo. biega w sposób nieciągły — od całostki (wyodrębnionej jój zwrotka) do całostki. Został z niej wyeliminowany moment rozwoju, natomiast rozszerzeniu uległ obszar międzycząsUa-wy. Każda z cząstek rozpoczyna się niejako „od początku’, z pozoru niezależnie od tego, co ją poprzedza. Każda wpiott* dza nowe tematy słowne i niezawisłe od poprzednich uksita). towania syn taktyczne. Kolejne ujęcia wypełniające odcinki sekwencji zdają się w niej znąjdować obok siebie, chciałoby sit rzec: współistnieją w różnych strefach przestrzeni utworu Układ tego wiersza nie ma jednak nic wspólnego z impresjonistycznym zestawieniem izolowanych fragmentów. Występują w nim więzi, które stanowią drugą jakby stronę eliptyczną nieciągłości.

Wypada przede wszystkim zwrócić uwagę na pewne charakterystyczne „kręgi słowne”, obejmujące jednostki lekąyknl-no-semantyczne rozsypane po całym tekście wypowiada . Zwrotka otwierająca utwór opiera się na opozycji dwóch szeregów znaczeniowych; jeden współtworzą słowa: „trumna ’ — "grabię”, drugi: „małą” (płaszczyznę) — „karmioną” — jedną piersią" (wzgórza). W zwrotce następnej słowo „kołyska* przedłuża ów drugi szereg, pozostąjąc jednocześnie w wyraźnej relacji przeciwieństwa do „trumny”. Słowa „ściągnę w dół" ze zwrotki czwartej są dwuznaczne — obok sensu „ściągnę

^u3 Określenia takiego utył K. Bartoazyński w dyskusji nad moim referatem Kategoria wypowiedzi poetyckiej w awangardowej koncepcji języka poetji, wygłoszonym w lutym 1963 r no ¹ {konferencji teoretycznoliterackioj pomocni-czych pracowników polonistyki w Toruniu.

‘“Ni temat kompozycyjnej funkcji Joęgtfw .łownych" w tekście poetyckim wypowiedziała się Teresa Skobelank. w ref. O pojęciu kompozycji ,o etyli-«tycc. wygłoszonym na I konfemng. ^r^cznoi_{fUmIekiej pomoc},^_yc|, ’ cewników polonistyki w Bogowie, loty 1962 r. Sam termin jest tworem autorki referatu.

niioj" mają sens związany z wyrazami „trumna" i „grzebać". _Syn^- z ostatniej zwrotki należy do tej samej grupy, co „kołyska" i jej poprzedniki w tekście. Obok tych dwóch kontrastujących kręgów słownych — „śmierci" (krąjobrazu) i „narodzin” (nowego) — występują jeszcze inne, charakterystyczne w równym stopniu jak tamte.

Wyraźnie kształtuje się zespół słów i określeń o wspólnym pierwiastku znaczeniowym — wskazujących na kreacyjny gest podmiotu poetyckiego: „małą płaszczyznę [...) wypuszczasz z otwartych ramion", „wabisz do siebie oddal wyciągniętą ręką", „chwyciwszy za krawędź widnokręgu", „ściągnę w dół”, „nie odmotasz zarzuconych dokoła twej szyi ramion”. Wszystkie te określenia układają się wokół jednego centrum semantycznego. Wszystkie dotyczą tego samego rodzaju działań — bezpośrednich, przy pomocy rąk.

Wreszcie krąg obejmujący wyrazy wskazujące na przestrzeń poddaną oddziaływaniu ja": „linia horyzontu”, Jcrajo-^brnz ’ »°“dal”, „krawędź widnokręgu", „ramiona horyzontu", jOCZy powietrza”. Kręgi leksykalne tego typu powstają nieza-leżnie od związków syntaktycznych pomiędzy współtworzącymi je wyrazami. Momentem konstytutywnym jest korespondencja znaczeń słownych skupionych wokół wspólnego osrod-“• Oglądany z tego punktu widzenia utwór przedstawia sobą układ policentryczny. Występujące w nim kręgi słowne są polami najwyższego zorganizowania materii wyrazowej, obszarami jej szczególnego skupienia, wyodrębnionymi z kontekstu wyrazów „niestowarzyszonych". Słowa wchodzące w skład takich zespołów są jak gdyby dwuwymiarowe. Zajmując określoną pozycję w szeregu zdaniowym, pozostają jednocześnie w uwikłaniach właściwych strukturze swych macierzystych kręgów. Są elementami przebiegu i elementami systemu. Związki składniowe nie mąjące wpływu na charakter poszczególnych kręgów słownych utworu, decydują przecież — na wyższym poziomie — o relacjach między tymi kręgami. W obrębię zdań bowiem nawiązują się stosunki pomiędzy wytnę zespoły, a więc — także — spotami, które przenikają się tu w drugie, współtworząc sieć znającą cały utwór.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
SAM77 Na podstawie osiągniętych wyników można wskazać na zasadność odmiennego traktowania każd
równych kątów, natomiast różnica gatunkowa wskazująca na zasadniczą odmienność definiowanego pojęcia
kę, ponieważ lwia forma życia jest zasadniczo odmienna od ludzkiej. Nie rozumielibyśmy lwa, gdyż nie
Ryc. 25. Między koronami widoczne    Ryc. 26. Wprowadzanie interlocka® wyfrezowane mi
Magazyn3
701 1*27 il) dla każdego z rodziców — po 25% zasadniczego zaopatrzenia zmarłego. Suma z
Barwienie metodą Grama jest barwieniem różnicującym, które pozwala wyodrębnić dwie zasadniczo odmien
CCI00147 2. OKRES V REPUBLIKI V Republikę charakteryzuje nowy, zasadniczo odmienny od poprzedniego s
scane5 13.2. Wstępna analiza bilansu Zasadniczą ocenę sytuacji finansowej jednostki gospodarczej pop
bardzo widoczny, jako ktoś mający specjalne przywileje. Do czytelnika zwraca się z
Serologia 1 Ą 25) Kontroli zestawu krwinek i surowic wzorcowych należy: a.    poprzed
W budowie drewna wyróżnia się trzy zasadnicze przekroje: Klinowy wycinek pnia: a) Przekrój poprzeczn

więcej podobnych podstron