IMGF73 (2)
nialszych widowisk świata, budzą antypatię we wszystkich tych, którzy bezmyślnie i z pozorami znawstwa powtarzają wyczytane lub podsłuchane formułki, a nic umieją spojrzeć na ten kamienny pomnik nowego tycia spojrzeniem sięgającym w głąb rzeczy i wyprowadzającym z nowych warunków , tycia prawidła nowego piękna. A o to właśnie chodzi. Dojrzeć piękno w pro-' stych, długich, potrzebami tycia wykreślonych bulwarach, wyciągniętych jak struny, na których koła wozów i obcasy ludzi grają pieśń nic słyszaną gdzie indziej. Dojrzeć piękno w murach pokrytych barwnymi afiszami i radować się tą niezwykłą epopeją, która stale o tydzień naprzód opiewa tycie miasta. Dojrzeć w wystawach sklepowych piękno równe pięknu kaplic katedralnych. Dojrzeć w srebrnych połyskach, płynących po szynach tramwajowych, piękno rywalizujące ze słońcem rozpryskanym na czole fali rzecznej. W nowocześnie i umiejętnie ubranej kobiecie śpieszącej trotuarem podziwiać motyla, jakiego nie umiałaby stworzyć natura. W płynnej jeździć automobilu widzieć tę samą słodycz, co w linii opadającego ptaka. O to chodzi. W ten sposób dojdziemy do zupełnie nowych kryteriów estetycznych i uzyskamy nowe zupełnie pojęcie piękna. To zaś różnymi drogami oddziaływać będzie na twórczość artystyczną, wskazując jej nowe zadania i dostarczając jej nowych środków formy.
Spośród elementów miasta, które będą musiały oddziałać na sztukę, najważniejszymi są może masa i maszyna.
II
Coraz większy rozrost skupień miejskich... Coraz większe różniczkowanie ńę społeczeństw... Coraz większa zależność jednostki od masy zorganizowanej. Rosnące znaczenie zrzeszeń... Uroczystości i zabawy narodowe z udziałem tłumu... Rosnący wpływ polityczny ludu... Jego udział w życiu kulturnl-nym, zwiększający się stale... Manifestacje robotnicze nadające masie widzial-
ność... Masa zaczyna ukazywać się coraz wyraźniej na pierwszych
planach widnokręgu. Slajc się coraz silniej odczuwaną przez jednostkę dzięki zależności w jakiej ją utrzymuje i coraz bardziej widzialną dzięki nowym formom występowania. Maen-spoteczeństwo I ma ta-tłum oddziaływają coraz silniej na świadomość człowieka.
Nie ulega wątpliwości, żc prędzej czy póinirj będą musiały oddziałać takie na sztukę.
Postulat budowy, z jakim podchodzimy do każdego dzieła sztuki, nie jest jedynie doktorskim wymogiem estetyki. Daje się on odnaleźć jako naczelne wymaganie we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej. Postulat budowy artystycznej jest wierzchnią warstwą postulatów samego łyda. Budowanie dzieła sztuki jest to sprowadzanie chaosu do porządku, zmuszanie dowolnołd do ładu. Otóż ten porządek nie jest jedynie tylko wymaganiem sztuki, ale jest potrzebą samego żyda. Ułatwia ty de, staje się podstawą możliwości gromadnego współżycia łudzi, reguluje stosunek człowieka do człowieka, zaoszczędza człowiekowi wartościową sumę czasu i wysiłków, zmniejsza odległość między dłonią a owocem, wyściela życie wygodą. Dzięki tej biologicznej roli potrzeba ładu przedostała się we wszystkie gałęzie działalnośd ludzkiej. Nauka jest porządkowaniem, polityka jest porządkowaniem, twórczość artystyczna jest porządkowaniem. W dziele sztuki porządkowanie dokonuje się stale na podstawie pewnych schematów. Schematy tc posiadają tyle sztywności, ile im narzuciła mało zmieniająca się idea porządku, a zarazem tyle giętkości, ile wymaga najprymitywniejsze pragnienie nowośd. Ale w najbardziej istotnych swych zarysach nie zmieniały się one dotąd lub zmieniały się bardzo wolno. Najlepiej zauważyć to można w malarstwie. W epokach dążeń konstrukcyjnych, najsilniej uświadomionych, kompozycja malarską opierała się na układach zbliżonych do figur geometrycznych1. Poza tc układy nie wyszła aż do ostatnich czasów. Cćzannc, Matissc, Derain: geometria farbowana*.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Roman Ingarden 1 38 Roman Ingarden w utworach lirycznych, z drugiej we wszystkich tych dziełach, kt
page0086 82 rzeczy z drugiej, np. śliny z gruczołu, bo we wszystkich tych razach spotykamy materyał
page0282 278 300°1). We wszystkich tych razach następuje zmiana wewnętrzna w cząstkach, a ta zmiana
page0465 461 sek, ten mianowicie, iż we wszystkich tych dziedzinach bytu, któreśmy rozważali, istnie
ingarden17 38 fcl Z trata dOria bmatklrgo 39 w utworach lirycznych, Z drugiej we wszystkich tych dzi
121 Obraz rodziny w lekturach gimnazjalnych fabularne są zresztą we wszystkich tych powieściach podo
22105 Terapia rodzin Namysłowska 96 196 Rozdział 17 We wszystkich tych programach terapeuci posług
IMAG0018 Człowiek jest ssakiem. Sobota jest pojutrze. Kres jest końcem. We wszystkich tych zdaniach
IMGC43 (2) Treści kształcenia 31 We wszystkich tych formach treść wiadomości nie jest identyczna, a
143 We wszystkich tych wzorach stopnie zachmurzenia z wyrażone są w procentach. Dla Polski najlepsze
skanuj0006 UNIA EUROPEJSKA-PODSTAWOWE INSTYTUCJE również są tłumaczone i publikowane we wszystkich t
DSCF5295 Z. Jasińska i rzeczywiste. We wszystkich tych przypadkach wartość potencjalna w większym ^
Obraz6 2 szą się przez tchnienia wiatrów podnoszących i podtrzymu- jB jących cztery elementy-1 we w
Kuhn4 Analiza rewolucji kopernikańskiej 85 właściwym i efektem fotoelektrycznym1. Co więcej, we wsz
więcej podobnych podstron