Kronika Wielkopolska (4)

Warto zai wiedzieć, że Słowianie i Niemcy pochodzili podobno od dwóch braci, Jana i Kusa, potomków Jafeta, według tego, co oświadczyli Izydor w pierwszej księdze Etymologii¹⁷ i Marcin w Kronice Rzymskiej^l8. Albowiem opisują [oni] Germanię za pomocą rzek, na przykład Dunaju, Renu, Wisły lub Wandalu¹⁸, Odry lub Guttalu i Alby lub Laby; oznaczają [zaś] okolice za pomocą tych większych rzek, licząc od źródła aż do samego ujścia. Ren bowiem i Dunaj są większymi rzekami narodu Teutonów, Wandal zaś, Odra i Alba — państw Polski i Bohemii. Wokół zaś tych trzech ostatnich rzek posiedli niegdyś także środkowe ob-

^,ł W I ks. Etymologii Izydora z Sewilli (zm. 636) jest co prawda rozdział o historii (XLI-XLIV), ale tablica narodów znajduje się dopiero w ks. V (XXXIX). Nie ma tam jednak mowy o Jawanie i Kusie z Genesis 10, 2, 6.

¹⁸ W Kron. cesarzów i papieży Marcina z Opawy (inaczej Marcina Polaka, zm. 1270) czytamy: „Orozjusz i So-linus mówię, że większymi rzekami Germanii są Alba, która płynie z Bohemii, i Gutalus, to jest Odra, która wypływa na Morawach, Wisła, która wypływa w Polsce i przez nią płynie do oceanu. Germania, jak powiedziałem, ciągnie się aż do Renu” (tłum. B. K.). MGH SS XXII, 406. Marcin z Opawy wzorem starożytnych Germanią nazywał ziemie europejskie na wschód od granic cesarstwa na Renie, zgodnie z szkolną tradycją literacką. Polscy dziejopisowie wyłamali się jednak spod tego szablonu. Także Kroa. wpoi., mimo że znać w tym miejscu, iż pisarz orientował się w tej literaturze, traktuje Słowian i Germanów, czyli Teutonów, jako równorzędnych partnerów.

¹⁹ Gutalus i Alba są nazwami starożytnymi, Wandalus na oznaczenie Wisły jest płodem polskiej erudycji średniowiecznej. O. Balzer Studium o Kadłubku, Pisma pośmiertne t. I, Lwów 1934, s. 108 n.

SO

szary miądzy tymi [rzekami! i do nich przyległe i posiadają je, jak wiadomo, dotąd aż do Morza Północnego ¹. Gdy tymczasem Sasi, którzy opuszczając bardzo szczupłe ziemie i wsie swego narodu i przenosząc się na rozległe obszary Słowian, na nich założyli sobie stałe siedziby.

Tym wszystkim zaś narodom słowiańskim² -— z wyjątkiem jedynie Panonii, lecz łącznie z Koryn-tią, której mieszkańcy nazywają się Koryntianami od koryt, co tłumaczy się przez „kanały’’, i zawsze podlegali panowaniu Lechitów — składano daniny aż do czasów króla Kazimierza Mnicha. Za jego czasów, zanim za dyspensą pana papieża wyszedł z klasztoru w Cluny, gdzie złożył śluby zakonne, większa część plemion wyłamując się z posłuszeństwa Lechitom, odmówiła im składania zwykłych danin ³.

A oto inne jeszcze tłumaczenie nazwy Germanów. Nazywa się ich tak od „german”, ponieważ jeden z drugim związany jest pokrewieństwem braterstwa. Albowiem -„gerzmo”⁴ jest to pewien przyrząd, w którym dwa woły razem złączone postępują ciągnąc pług lub wóz. Tak i Niemcy mając

1

Podmiot domyślny: Słowianie, czyli Polacy.

2

¹¹ Ustęp ten należy do ogólnego wywodu o Słowianach i rozbija na dwie części opowiadanie o Germanach. Może więc fragment o Germanach był dużą glosą na marginesie.

3

   Do znanej tradycji historycznej o Kazimierzu Odnowicielu autor dorzucił tu nowy motyw nie bez znajomości źródeł węgierskich, ale o zupełnie innym wydźwięku politycznym.

4

   German i gerzmo zgodnie z ówczesną pisownią słowiańską należy czytać: jerman i jerzmo (= jarzmo).

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Kronika Wielkopolska (2) Otóż w najstarszych księgach piszą, że Panonia jest matką i kolebką wszystk
65004 Kronika Wielkopolska (5) państwa sąsiadujące ze Słowianami, często z nimi obcują i nie ma na ś
skanowanie0030 (41) za szkody, jakie poniósł świat słowiański w przeszłości: „Skoro (ze «/,kutii) dl
skanowanie0030 (41) za szkody, jakie poniósł świat słowiański w przeszłości: „Skoro (ze «/,kutii) dl
Mierząc multimetrem warto wiedzieć, że: 1.    Po włączeniu miernika należy odczekać
skanowanie0030 (41) za szkody, jakie poniósł świat słowiański w przeszłości: „Skoro (ze «/,kutii) dl
PA143520 Warto wiedzieć, Ze w Polsce również mamy swojego Cialdiniego • jest nim prof. Dariusz Doliń
MECZET(1) Warto wiedzieć, że... Warto wiedzieć, że MECZET to miejsce modlitwy wyznawców islamu,
skanuj0063 staram załatwić, to skąd mam wiedzieć, że posiadają umiejętność przetrwania, skoro wtrąca

więcej podobnych podstron