Obraz1 (106)

młodzieży po ukończeniu szkoły podstawowej”. Przyczyn tych może być bardzo wiele, ale niejednokrotnie badacz dokonuje w toku zwiadu badawczego ich selekcji, odrzucając te. które wydają mu się mniej istotne lub w ogóle w danej populacji nie występują, a koncentrując uwagę na tych. które spotyka, a nawet wstępnie - impresyjnie - wydają mu się pierwszoplanowe. Oczywiście zwiad badawczy może dostarczyć jedynie hipotez stanowiących założenia problematyki: czy wyodrębnione w ten sposób czynniki rzeczywiście odgrywają rolę w procesie wykolejania się młodzieży, badacz dowie się po zakończeniu badań. Nie dowie się natomiast niczego o roli czynników, z których badania świadomie zrezygnował bądź których znaczenia zwiad badawczy mu nie sygnalizował. Rezygnacje są tu jednak niezbędne.

Pewne typy badań wymagają, aby z góry i jednoznacznie sprecyzować, jakiego rodzaju ogólniej pojmowane hipotezy o zależnościach będziemy weryfikować. Do tej grupy należą badania eksperymentalne, weryfikujące hipotezy o związkach przyczynowych, monografie znanych nam w ogólnych zarysach układów lokalnych, gdzie nastawiamy się na śledzenie określonych powiązań między określonymi grupami czy funkcjonalnych związków między tymi, a nie innymi dziedzinami kultury. Takie badania wymagają szczególnie starannego przemyślenia ich założeń i skontrolowania ich w fazach zwiadu badawczego. W innych typach badań zagadnienie, które związki między którymi zmiennymi zamierzamy badać, może — teoretycznie biorąc - pozostać nie rozstrzygnięte aż do momentu, w którym przystępujemy do analizy danych. Tak jest na przykład w badaniach sondażowych, gdzie stosujemy statystyczne metody weryfikacji hipotez o związkach między zmiennymi. Do tego celu wystarczy, że zmienne nasze zostały zarejestrowane w toku badania. Tym samym w badaniach tych możemy w ostateczności formułować pytania dotyczące związków między zmiennymi już po zebraniu danych i naniesieniu ich na karty statystyczne. Ale i tutaj warto - przed przystąpieniem do badania - sformułować ważniejsze pytania i hipotezy, w tym również hipotezy o zależnościach, których skontrolowanie jest celem tych badań. Przemawia za tym jeszcze jeden istotny argument. Oto w analizach statystycznych wyników tych badań, chcąc ustalić, czy pewna zależność ma charakter przyczynowy oraz jakie inne czynniki odgrywają w niej istotną rolę, korzystamy z metod analizy wielozmiennowej. stosując tak zwane zmienne kontrolne"''. Zmienna mało dla nas interesująca sama w sobie. tj. z punktu widzenia problematyki naszego badania, może nieoczekiwanie okazać się ważna dla kontroli przyczynowego charakteru pewnych zależności. Tymczasem, pominąwszy ją w kwestionariuszu, nie jesteśmy już w stanie uwzględnić jej w analizach statystycznych. Gdybyśmy, pisząc kwestionariusz, wiedzieli nie tylko jakie zmienne, ale też jakie zależności między nimi chcemy analizować, zmienna ta miałaby zapewne swój odpowiedni wskaźnik wśród zespołu pytań naszej ankiety. Socjolog winien więc pamiętać, iż dopóki nie sformułuje problemu badań, błądzi po omacku, nie wiedząc, czego szuka, i dlatego jego wstępny kontakt z rzeczywistością badaną w czasie zwiadu badawczego winien być nacechowany dążeniem do możliwie jednoznacznego sformułowania zespołu pytań, na które ma odpowiedzieć badanie.

Innym zadaniem wstępnego kontaktu z „terenem badanym” jest skontrolowanie przydatności samych metod i narzędzi badawczych dla tego „terenu”. Tak na przykład

Patrz rozdział piąty, paragraf 10.

opisując metody realizacji badania sondażowego, zalecamy, aby badacz sprawdził w badaniu pilotażowym przydatność kwestionariusza, kontrolując empiryczną zasadność założeń, ale i zrozumiałość dla badanych pytań w nim umieszczonych. W przypadku gdy problematyka nasza zaleca zastosowanie tak zwanej kontrolowanej obserwacji - zanim do niej przystąpimy w sposób systematyczny - zechcemy zapewne sprawdzić w terenie przydatność instrukcji określającej, co i jak mamy obserwować. Ta kontrola narzędzi pełnić może dwojakie funkcje. Przede wszystkim może ona prowadzić - podobnie jak wszelki „kontakt z terenem” - do bliższego dookreślenia problematyki badań. Do pojęciowo - teoretycznie - zdefiniowanych zmiennych, jakie chcielibyśmy uchwycić w naszych badaniach, z reguły (o czym obszernie piszę w rozdziale trzecim) musimy dobrać odpowiednie wskaźniki - dobór zmiennych jest wówczas niejako „operacjona-iizacją” naszej problematyki, stanowi przekład jej pojęć na język zjawisk empirycznych, obserwowałnych czy mierzalnych. Ale warto tutaj pamiętać, iż dobór wskaźnika jest zarazem nader często dalszym etapem precyzowania problematyki badania. Wróćmy do przykładu z badaniem postaw. Nawet wtedy, kiedy możliwie jednoznacznie zdefiniowaliśmy, jakie postawy interesują nas w podjętym badaniu - przystępując do przekładu tych postaw na język pytań kwestionariusza, w gruncie rzeczy nie tylko dobieramy wskaźniki do odpowiednich pojęć, ale często nadajemy im zarazem ostateczne znaczenie. Sens pytania o poziom warunków mieszkaniowych może wydawać się dostatecznie jasny, ale precyzujemy go ostatecznie wtedy, kiedy ustalimy listę elementów, które będziemy uwzględniać w naszej ocenie mieszkań, i sposób punktowania ich dla uzyskania łącznej punktacji na skali „warunki mieszkaniowe”. Sens pojęcia „struktura malej grupy” zostaje ostatecznie sprecyzowany, kiedy sformułujemy pytania testu socjometrycznego, za pomocą którego będziemy badać zarówno stosunki interpersonalne, jak i układ pozycji w grupie.

W toku zwiadu badawczego nierzadko dokonujemy także oceny zasadności założeń tkwiących u podstaw¹ doboru określonych metod badawczych. Jest to szczególnie istotne wtedy, kiedy założenia te są tego rodzaju, iż nie dla wszystkich zbiorowości czy sytuacji społecznych są one prawdziwy. Jeśli chcemy do badania jakichś postaw' zastosować pytanie wprost - to warto jest sprawdzić zasadność założenia, iż ludzie w badanej zbiorowości nie boją się ujawniać swoich postaw w odpowiedzi na to pytanie. Jeśli chcemy zdanych archiwalnych w administracji zakładu pracy wnioskować o wydajności poszczególnych pracowników i efektywności całych oddziałów tego zakładu, spróbujmy przedtem sprawdzić zasadność założenia, iż dane te rzeczywiście i rzetelnie ujawniają wydajność jednostek i efektywność poszczególnych zespołów. Precyzując założenia naszych metod badawczych, winniśmy więc zarazem postawić sobie pytanie, które z tych założeń powinny i mogą być poddane częściowej chociażby kontroli przed rozpoczęciem samego badania, i-kontroię tę zrealizować w toku zwiadu badawczego.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Życiorys Jakub Maćkowiak Urodziłem się 25 czerwca 1987 roku w Koszalinie. Po ukończeniu szkoły
LLCzas ucieka %%«A Ty nadal nie masz pomysłu, co chcesz robić po ukończeniu szkoły? Zapisz się do
5. Termin składania oryginałów świadectw ukończenia szkoły podstawowej i zaświadczeń o wynikach
dyplom ukończenia szkoły podstawowej UKOŃCZENIA SZi€2ŁYPODSTAWOWEJ nr------w........................
Informatory o egzaminie zawodowym kierujemy do tych uczniów szkół zawodowych, którzy po ukończeniu s
Po ukończeniu szkoły parafialnej w Wolborzu studiował na Wydziale Sztuk Wyzwolonych Akademii Krakows
O Was wird Tina nach der Schule machen? Erzahle. Opowiedz, co Tina będzie robić po ukończeniu szkoły
O Was wird Tina nach der Schule machen? Erzahle. Opowiedz, co Tina będzie robić po ukończeniu szkoły
5 v r zelandzkich. Odtąd rocznie około 100 dzieci ojnzszcza obóz po ukończeniu szkoły powszechnej, b
7) - Pomoc w znalezieniu zatrudnienia po ukończeniu szkołyOpiekun medyczny W ramach czesnego uczeń/u
dyplom ukończenia szkoły podstawowej UKOŃCZENIA SZi€2ŁYPODSTAWOWEJ nr------w........................
ŚWIADECTWO UKOŃCZENIA SZKOŁY PODSTAWOWEJ imię (imiona) i nazwi:

więcej podobnych podstron