Obraz05 (10)

■ Wątpliwości „Satyra albo Dzikiego męża” ■

Zmiany w gospodarce szlacheckiej, a przede wszystkim rozwój, mimo początkowych trudności, folwarku pańszczyźnianego, spowodowane zostały przez cały szereg wzajemnie warunkujących się czynników natury wewnętrznej, ale przede wszystkim zewnętrznej, ogólnoeuropejskiej. Po pierwsze, rozszerzył się opacznie popyt na produkty rolne. To wszystko, czego dawniej nie m6żna"było korzystnie sprzedać, czego nie opłacało się produkować na większą skalę, teraz znajdowało chętnych nabywców. Zboże i inne produkty rolne spławiano do Gdańska, skąd eksportowano je do krajów zachodniej Europy lub sprzedawano na jarmarkach wewnątrz kraju.

Trafnie zaobserwował zjawiska i przemiany ekonomiczne swoich czasów Jan Kochanowski w Satyrze:

Gdzie pojźrzę, wszędy rąbią: albo buk do huty, Albo sośnią na smołę, albo dąb na szkuty.[...] Próżna to, niech mi, wierę, jako kto chce, łaje,

Nie masz dziś w Polszczę — jedno kupcy a rataje. To nawiętsze misterstwo, kto do Brzegu z woły,

A do Gdańska wie drogę z żytem a z popioły;

Na Podolu go nie patrz, bo między Tatary Szabla więcej popłaca niż leśne towary.

(w. 23-24, 31-36)

Satyr Kochanowskiego patrzył na przemiany społeczno-ekonomiczne zachodzące w Rzeczypospolitej ze szczególnej, w istocie rzeczy niechętnej tym przemianom, perspektywy. Ten świetny i sugestywny w swym realizmie, a krytyczny w zamiarze opis nowych tendencji w gospodarce szlacheckiej podyktowany był chęcią obrony ideałów średniowieczno-rycerskich, a więc na swój sposób zaprzeszłych; w zajęciach i fascynacjach ziemiańskich wygnany z lasu Satyr dostrzegał przede wszystkim zasadniczą przyczynę upadku rzemiosła rycerskiego i odejścia od chwalebnych obyczajów ~p7zódków:

Dalekoście się od swych przodków odstrzelili,

A prawieście na nice Polskę wywrócili. Skowaliście ojcowskie granaty na pługi,

A z drugiego już dawno w kuchni rożen długi.

W przyłbicach kwoczki siedzę albo owies mierzą, Kiedy obrok woźnice na noc koniom bierzą. Kotczy to nadzieżny koń, a poczet zaś woły, Które stoją i w stajni, i w tyle stodoły.

To już rotmistrz, co tuka na chłopy u pługa,

A jego przedniejsza broń toczona maczuga.

(w. 59-68)

11

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Obraz03 (10) • Wątpliwości „Satyra albo Dzikiego męża” ■ cym świadomość stanu panującego, ziemiańską
10.4.2, Leczenie Zawsze, jeżeli istnieje przeszkoda w odpływie moczu, należy przede wszystkim do pro
ET5 10.4. Administrowanie sektorem turystycznym w Polsce 175 Do zadań Izby Gospodarczej należy prze
DSC01299 Obraz kliniczny Zmiany chorobowe występują przede wszystkim w węzłach chłonnych oraz w narz
Obraz0050 2 10 u 4* Przebieg ćwiczenia 4.1:: Pomiar błędu 2umocowania w kierunku. osiowym r, uchwyci
dzika róża DZIKA RÓŻA DLA STAWÓW NEWSWEEK 10.10.2004 Owoce odmiany dzikiej róży Rosa canina po wysus
DSC00053 (10) wkątowe elementy orientacji bezwzględnej O
0 0 O/ , ruvK./Łn xjoi .omiwj costi lyiar (u.* ) 10. Adotoscenęja oznacza O wzrastanio Ku dorostaSci
2 (289) adanie 10. Płynną zmianę prędkości obrotowej w wyniku zmiany napięcia zasilającego zapewnia
03 10 09 (67) STAWÓWarthrosis osteoarthrosis Nazywamy zmiany chorobowe oraz zespół zjawisk, które po
Obraz0005 2 10 h)    Warunkiem dopuszczenia studenta do wykonywania ćwiczenia jest&nb

więcej podobnych podstron