P1080656 (2)
przedwojenna, partyzancka, stalinowska. Przeszłość ciąży nad każdą z postaci, okupuje ich pamięć, decyduje o postępowaniu i o postrzeganiu świata. Jeżeli przeszłość z punktu widzenia teraźniejszości jest snem, to wszyscy śnią. Przebudzenie zaś następuje wtedy, gdy w dolinie pojawiają się zwiastuny zmiany: robotnicy i maszyny. I rzecz znamienna: ich przybycie zostaje przez mieszkańców potraktowane jako zapowiedź końca świata: „Woda wszystko zaleje. Nawet suchej ziemi na pochówek nie starczy” (s. 136); „Morza wystąpią z brzegów, ziemia się rozpęknie do samego dna, nastanie wieczna ciemność. Ot, co nas czeka” (s. 335).
Tę samą apokaliptyczną aurę odnajdziemy w dwóch późniejszych powieściach: we Wniebowstąpieniu bohaterowie wspominają o nadchodzącej wojnie atomowej, a w Nic albo nic — powieści, która już swoim tytułem sygnalizowała ostateczną bezwyjściowość — jedna z postaci przepowiada zagładę, cytując Apokalipsę św. Jana. Świat Konwickiego — sam w sobie duszny i koszmarny —jest naznaczony końcem, schyłkowością. Perspektywa ta przydaje czynom głównych bohaterów znamion czegoś ostatecznego, a nadchodząca zagłada prowokuje i tłumaczy gorączkowe poszukiwania sensu, .jakiegoś podsumowania, wniosku, nie wiem, doprawdy nie wiem, jakiegoś porządku, który by wszystko uzasadnił” (Sennik współczesny, s. 209). Dlatego
Paweł z Sennika... i Darek-Stary z Nic albo nic wyruszają na wyprawy — w głąb pamięci i w Dolinę, gdzie będą mogli ,Jeszcze raz na krótką chwilę mieć osiemnaście lat” {Nic albo nic, s. 68), co pozwoli im nie tyle odwrócić zło, jakie wyrządzili, lub zrozumieć, dlaczego je wyrządzili, lecz przynajmniej uzyskać przebaczenie. Albo uzupełnić równanie życia o brakującą karę. Muszą się jednak spieszyć, bo ich świat zagrożony jest zagładą, którą z zewnątrz przynosi katastrofa, od wewnątrz zaś — powolna erozja.
Przeszłość i przestrzeń są więc jednolitym, ale i kruchym podłożem tożsamości, która korzeniami wrosła w miniony czas i w magiczne miejsce. Widać stąd, że bohater Konwickiego to bohater romantyczny: tajemniczy, skryty, określony w całości jakimś tragicznym doświadczeniem. Po tym wydarzeniu bohater nosi bliznę — niewidoczne dla oka znamię, stygmat, przekleństwo nieledwie: „Każdy w swoim losie ma jakieś incydenty, które później jak kamienie ciążą w dalszym bycie” (s. 209) — mówi Paweł. Bohater taki za wszelką cenę usiłuje uwolnić się od ciężaru mrocznej przeszłości. W trakcie swojej walki przekonuje się jednak, że nie ma od niej ucieczki, i to nie tylko dlatego, że dysponuje ona potężną siłą, lecz i dlatego, że życie zanurzone wyłącznie w teraźniejszości byłoby bezwartościowe. Droga do sensu wiedzie zatem przez sen skrywający przeszłość, to zaś oznacza.
— 79 —
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
P1080654 (2) tej obowiązuje czas przeszły niepokonany. To, co postaciom Konwickiego przydarza się&nb
ZGŁĘBIAM SEKRETY LICZENIA KL 1 2 (10) 1. Napisz nad każdą liczbą liczbę o 4 mniejszą, a pod&nbs
Katecheza VU OIV/ YY Ui Nad każdą kreską uczeń ma zapisać literkę odpowiadającą numerkowi pod kresk
nad każdą tabelą należy umieścić jej tytuł napisany czcionką 12 pkt., bez odstępów międzyliniowych,
Illich14 iku wyobrazić niż znalezienie nauczycieli fachu czy partnerów do jakiejś gry. I tu ciąży na
Illich14 ku wyobrazić niż znalezienie nauczycieli fachu czy partnerów do jakiejś gry. I tu ciąży nad
Image26 djvu 117 Marszalek odczytywał kolejno każdą uchwałę czyli konstytucyę i nad każdą z osobna
mat8 1. Napisz nad każdą liczbą liczbę o 4 mniejszą, a pod liczbą — o 6 większą. 2. Uzupeł
ZDARZENIA-KSIĄŻKI - LUDZIEZ PARYŻA - W PRZESZŁOŚĆ Zamyślenie nad sztuką, nad oglądanymi podczas
37659 ZGŁĘBIAM SEKRETY LICZENIA KL 1 2 (10) 4 4 DO DZIECKA 1. Napisz nad każdą liczbą liczbę o
więcej podobnych podstron