P1140717

przemiany Środowiska oeograi kyneoo 357

KRZYSZTOF SZAMAI.EK

przy uwzględnieniu izw, odległości ekologicznych. Owe odległości, klór\_;; nie brano pod uwagę w wcześniejszych szacunkach wielkości ekumcn. u bardzo isloine. Jak wynika z badań kruszwickiego zespołu osadniczego odległości le dzielące poszczególne osady nie przekraczały 2,5 km. a najdzig od grodu oddalone współczesne mu osady znajdowały się w odległość, około 5 km. Podkreślić jednak należy, iż wielkość strefy eksploatowana rolniczo nie pokrywa się z wielkością strefy eksploatowanej przez łowkct«o. rybołówstwo i zbieractwo, która była zapewne znacznie większa, a jej granice były bardziej płynne.

/ problemem wielkości ekumeny wiąże się zagadnienie samowystarcig noki mikroregionów oraz możliwości ich zagospodarowania. Szczególne ag. czenic miały tu badania J. Ostoja-Zagórskicgo (1973, s. 471-479; I97t s. 123-149; 1976. 46-65). a zwłaszcza jego wspólna z M. Henneberpc, próba modelowej rekonstrukcji gospodarki mieszkańców halsztackich grodfc _tvpu biskupińskiego” (M. Henneberg, J. Ostoja-Zagórski 1977, s. 3I9-3D) Autorzy w skonstruowanym modelu, opartym na jednym z fundament-nych twierdzeń biologii, jakim jest prawo dotyczące adaptacyjnej zależności populacji od warunków środowiska zawarli cały szereg interesujących n informacji, odnoszących się do wyżej sygnalizowanych zagadnień. Z przedstawionych wyliczeń, opartych na łącznym zapotrzebowaniu kalorycznym pop-lacji liczącej 1000 osób wynika, iż rocznie populacja ta musiałaby skonsu&c-wać około 153 390 kg tuszy zwierzęcej oraz 204 533 kg ziaren i przetwórń roślin uprawnych (zbożowych i strączkowych) (M. Henneberg, J. Ostrp -Zagórski 1977, s. 331). W przeliczeniu na jednego statystycznego czlonb społeczności, związanej z grodem, wypadało 153,39 kg mięsa w ciągu roki Zatem ów statystyczny członek wspólnoty zjadałby 12,78 kg mięsa miesięczne a przeciętna dzienna porcja mięsa na każdego z jej członków wynosHabi 426 g. Jeżeli zważymy, że w tej modelowej populacji dzieci do lat 9, Klat miały mniejsze zapotrzebowanie kaloryczne, stanowiły przeciętnie 26,4', (M. Henneberg. J. Ostoja-Zagórski 1977, s. 328, tabela 1). wówczas doroł członkowie tej wspólnoty zjadaliby tego mięsa jeszcze więcej. Obliczone nonę spożycia mięsa wydają się znacznie zawyżone, zwłaszcza jeśli zakładam), ś taka ilość spożywanego mięsa była niezbędna dla zapewnienia nomtahtp funkcjonowania populacji. Nie zgadzają się też z bardziej wiarygodna ustaleniami J Ostoja-Zagórskiego (1976, s. 56-57), zawartymi w jego p*? dotyczącej zagadnień upadku grodów kultury łużyckiej. Otóż autor W wyliczył w niej, że dzienne zapotrzebowanie żywności na jedną osobę dorodk wchodzącą w skład interesującej nas wspólnoty, wynosiło 750 g, przy o® sama produkcja roślinna pokrywała 75% tego zapotrzebowania. Wynika 9$ że w dziennym zapotrzebowaniu żywności mięso wraz z rybami stano** tylko 187.5 g. Biorąc za podstawę to wyliczenie, miesięczna norma spot*⁹ mięsa wynosiłaby przeciętnie około 5 kg. Tę wielkość przyjęliśmy szaem*¹' wo dla kruszwickiego zespołu osadniczego, zakładając, iż liczebność pop® w fazie funkcjonowania grodu odpowiadała przyjętej w modelu. Żalem