P1210009

Osada bagienna w Biskupinie, w pow. intńskim

dzielących izbę główną od przedsionka, trzeciego żłobka pionowego dla sumików, trzeba więc przyjęć, że w tych wypadkach nie było tu ścian, chyba że przyjęlibyśmy, że ściany rozpoczynały się w przedsionkach wyżej niż w izbach i że dla tego żłobki w słupach wspomnianych od strony przedsionka umieszczone były wyżej. W innych, niezbyt licznych zresztą wypadkach mamy do czynienia z rzeczywistymi przedsionkami zam-kniętemi. Prawdopodobnie pierwotnie otwarte podsienie zostało tu zaopatrzone w ściany, żeby uzyskać w ten sposób drugie wzgl. (w domach trzyizbowych) trzecie pomieszczenie.

e) Odrzwia i drzwi.

Wejście do domów znajdowało się zawsze od strony południowej, co najwidoczniej pozostawało w związku z tern, że drzwi zastępowały równocześnie okna i miały za zadanie oświetlenie domu, musiały więc znajdować się od strony najlepiej naświetlonej. Potrzebą światła tłumaczy się też "niezwykła szerokość drzwi w domach biskupińskich, wynosząca przeciętnie od 1,75—2,05 m w izbie głównej a od 2,20—2,55 m w pod-sienlach czy przedsionkach. Stale obserwowana większa szerokość drzwi zewnętrznych w stosunku do wewnętrznych pozostaje niewątpliwie również w związku z przeznaczeniem drzwi jako źródła światła w domach. Jeżeli chodzi o budowę drzwi, to w ogromnej większości odrzwia stanowiły zwykłe łątki, wkopane w ziemię, z tą jednak różnicą, że tylko od strony zewnętrznej były one zaopatrzone w żłobek pionowy do ujęcia sumików, od wewnątrz natomiast, t. zn. od strony otworu drzwiowego były one gładko obciosane. Zaznaczyć należy, że odrzwia wewnętrzne, prowadzące do izby głównej, były prawie z reguły płaskie, podobnie jak łątki śródścienne (szerokość od 25—40 cm, grubość ok. 15—20 cm), natomiast odrzwia zewnętrzne, otaczające wejście do podsieni wzgl. przedsionka, były najczęściej okrągłe (średnica 27—31 cm), podobnie jak łątki narożne. Podobnie jak inne łątki, także słupy odrzwi były zazwyczaj umocnione przetyczkami poprzecznemi, mającemi zapobiegać grzęźnięciu ich w bagnie.

Do drzwi używano sosny lub dębu, do przetyczek tychże gatunków drzew, wyjątkowo zaś wiązu. Pomiędzy drzwiami leżał próg, wykazujący nieraz silne ślady zużycia a nieraz dodawano jeszcze osobną belkę przed wejściem jako przedproże. Jedyny zbadany botanicznie próg był dębowy. W jednym z domów stwierdzono, że to przedproże miało dołem dwa wycięcia odpowiadające wspomnianym wyżej przetyczkom, na których się opierało, co zapewniało zarazem utrzymanie rozstępu między odrzwiami. O formie nad-proża nie możemy niestety nic powiedzieć. Tylko w nielicznych wypadkach stwierdzono odrębną konstrukcję odrzwi, mianowicie w kilku domach w północnej części osady zauważono, że zamiast wkopywać słupy odrzwi w ziemię, położono na bagno belkę przyciesiową i ustawiono słupy w prostokątnych otworach wyciętych w przycieś! (tabl. XVIII i XXI b). W podobny sposób postępuje się nieraz przy budowie dzisiejszych domów góralskich i chat w innych okolicach Polski. Wysokości odrzwi oczywiście nie możemy określić z braku wszelkich danych. Nic zachowały się też nigdzie same drzwi zamykające wejście, tak że nie wiemy nic o ich wyglądzie. Wobec tego jednak, że wejście do domu zastępowało również okna, należałoby przypuszczać, że z wyjątkiem chłodne| pory roku domy mogły posiadać raczej furtki z drążków, przepuszczające światło, niż masywne drzwi. Taką furtkę mogła stanowić uszkodzona krata drewniana, złożona z trzech czworograniasto obrobionych drążków pionowych I wpuszczonych w nie 5 drążków poziomych, jaką znaleziono pod domem nr. 10 (tabl. XXII b). Ponieważ krata ta leżała bezpośrednio na powierzchni bagna, należy przypuszczać, że rzucono ją tu w stanie niezdatnym już do właściwego użytku, wykorzystując ją jako warstwę izolacyjną narówni z faszyną. W r. b. odkryto szczątki drugiej podobnej kraty drewnianej, różniącej się od wyżej opisanej domniemanej furtki tylko większemi rozmiarami I gorszym stanem zachowania. Furtka przeszłoroczna była 1,65 m wysoka a 1,95 m szeroka, okaz tegoroczny był nieco wyższy i szerszy.

f) Ognisko.

W izbie głównej, stale na prawo od wejścia, znajdowało się ognisko, najczęściej okrągłe, zbudowane z kamieni (tabl. XVII—XX). Ogniska te, podobnie jak drewniane podłogi domów, były z reguły pokrywane warstwą gliny, stąd też kamienie ognisk najczęściej nie wykazują żadnych śladów działania ognia w postaci skruszenia czy spękań charakterystycznych. W niektórych wypadkach brak jednak zupełnie kamieni, a ognisko składa się tylko z warstwy gliny. Rozmiary ognisk wahają się między 1,20 a 2 m w średnicy. W jaki sposób gotowano na ogniskach nie wiemy. Najprawdopodobniej zwykle przystawiono garnki do ognia, a tylko w jednym wypadku mamy pewne podstawy do przypuszczenia, że garnek zwieszał się nad ogniskiem. W jednym z domów (nr. 19) odkryto bowiem na obwodzie ogniska dwa drążki drewniane, pochylone ukośnie ku sobie i ku środkowi ogniska (tabl. XX a), najwidoczniej stanowiące resztkę konstrukcji z trzech drążków: trójnoga, przytrzymującego sznur, na którym zwisał garnek nad ogniskiem. Nie jest jednak wyłączone, że pierwotnie znajdowały się tu cztery drążki ukośne, tworzące dwie przeciwległe pary widełek, na których opierał się rożen do pieczenia mięsa. W jednym z domów tegorocznych odkryto ognisko kamienne przykryte gliną w prawej części przedsionka, n poza tern normalne ognisko w prawej części izby głównej. Do czego służyło to drugie ognisko, pr/yfegające tuż do ściany, trudno powiedzieć. Może ogrzewało ono zamknięty przedsionek, lub miało przeznaczenie specjalne (jako piec do chleba czy t. p.).

a

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
74462 P1210007 Osada bagienna w Biskupinie, w pow. inińskim (tabl. XXI b). Na podłogi brano drzewo s
P1210007 Osada bagienna w Biskupinie, w pow. inińskim (tabl. XXI b). Na podłogi brano drzewo sosnowe
P1210007 Osada bagienna w Biskupinie, w pow. inińskim (tabl. XXI b). Na podłogi brano drzewo sosnowe
74425 P1210015 15 Osada bagienna w Biskupinie, w pow. tnińskim Ogromna ilość ceramiki odkrytej w Bis
P1210001 MM Dr. Józef Kostrzewski, Prof. Uniw. Pozn.Osada bagienna w Biskupinie, w pow. źnińskim.Un
P1210019 19 Osada bagienna w Biskupinie, w pow. tnińskim Nasze plany na przyszłość. Odsłonięta część
17454 P1210003 Osado bagienna w Biskupinie, w pow, żnlrisklm dr. Edward l.uhict-Nlezabllowłkl, prof.
P1210003 Osado bagienna w Biskupinie, w pow, żnlrisklm dr. Edward l.uhict-Nlezabllowłkl, prof. Uniw.
70872 P1200999 Józef KostrzewskiOsada bagienna w Biskupinie w pow. żnińskiiKL Un viUage fortifiee su
P1210017 17 Osada haplanna w Biskupinie, w paw, śnlńsklm podobnie jnk u dzisiejszych wagonów kolejow
P1210017 17 Osada haplanna w Biskupinie, w paw, śnlńsklm podobnie jnk u dzisiejszych wagonów kolejow
P1210017 17 Osada haplanna w Biskupinie, w paw, śnlńsklm podobnie jnk u dzisiejszych wagonów kolejow

więcej podobnych podstron