PB040626

52 Higiena i dobrostan zwierząt gospodarskich

wiatru określa się od nazwy tej strony, z której wieje wiatr. Określa się g₀tzw. różą wiatrów, której strony widnokręgu oznaczone są za pomocą sym. boli międzynarodowych (patrz rys. 2.3). Ruch powietrza można przedstawić także w skali wiatrów wg Beauforta, która obejmuje 12 °C wyrażających siłę wiatru (tab. 2.20).

Wpływ ruchu powietrza na zwierzęta

Wiatr wywiera wielostronny, zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na organizm zwierzęcy. Wpływ ten jest uzależniony od prędkości wiatru, towarzyszącej temperatury i wilgotności powietrza. Wiatr w sposób bezpośredni powoduje zwiększone oddawanie ciepła z organizmu na drodze konwekcji i parowania (u zwierząt posiadających gruczoły potowe). Dlatego w temperaturach optycznych i niższych zwiększony ruch powietrza jest zjawiskiem niekorzystnym. Natomiast w warunkach podwyższonej temperatury środowiska jest czynnikiem korzystnym, umożliwiającym zwierzęciu odprowadzenie ciepła do otoczenia.

Wiatry zachodnie charakteryzujące się zmianami prędkości i dość łagodną temperaturą działają na ustrój hartująco. Wskutek zwężania i rozszerzania podskórnych naczyń krwionośnych (rodzaj masażu) usprawnia się mechanizm termoregulacji i system krążenia, zwiększa się ilość hemoglobiny i erytrocytów.

Natomiast wiatry północne i wschodnie w warunkach niskich temperatur prowadzą do nadmiernych strat cieplnych organizmów, obniżenia lokalnej i ogólnej odporności oraz przeziębień. Możliwość ruchu zwierzęcia na otwartych przestrzeniach (pastwiska, wybiegi, okólniki) może łagodzić oziębiający wpływ wiatru. Silne wiatry powodują niepokój wśród zwierząt, przebywających zarówno w budynkach inwentarskich, jak i na pastwisku.

Rys. 2.3. Róża wiatrów - symbole międzynarodowe

Tabela 2.20. Skala wiatru wg Beauforta

Stopnic	Nazwa	Prędkość wiatru		Ciśnienie
(B)	wiatru	(m/sek)	(km/h)	(kg/m^z)	UfCM tui ląUĆIC
0	cisza	0...0.2	<1	0	zupełna cisza
I	bardzo slaby powiew	0,3... 1.5	I...5	0.02...0.3	dym unosi się prostopadle w górę
2	słaby wiatr	1.6—3,3	6... II	0,35... 1,3	odczuwa się istnienie powiewu; liście chwilami drżą
3	łagodny wiatr	3,4...5,4	12.19	1,5—3,9	liście drzew poruszają się; powierzchnia wody stojącej marszczy się
4	umiarkowany wiatr	5,5...7,9	20...28	4.0...8.4	gałęzie drzew zaczynają się ruszać; wiatr unosi z ziemi kurz i suche liście
5	żywszy wiatr	8.0... 10,7	29—38	8,45... 15	wyprostowują się duże flagi; poruszają się gałęzie drzew; wiatr gwiżdże w uszach
6	silny wiatr	10,8... 13,8	39...49	16—25	poruszają się grube gałęzie drzew; słychać świst wiatru na przedmiotach stałych
7	bardzo silny wiatr	13,9... 17,1	50—61	2Ó...38	poruszają się największe gałęzie drzew; idąc pod wiatr odczuwa się znaczny opór
8	wicher	17.2...20.7	Ó2...74	39—57	kołyszą się pnie dużych drzew; łamią się gałęzie
9	wicher sztormowy	20.8...24.4	75—88	58...80	wiatr łamie duże gałęzie drzew, zrywa i uszkadza dachy, przewraca kominy
10	sztorm	24,5.-28,4	89... 102	81... 106	wiatr wyrywa drzewa
II	silny sztorm	Ic4 \|ro •n cc C"1	103... 117	107... 140	duże spustoszenie
12	huragan	32.7...3Ć.9	>117 \|	>140	bardzo wielkie spustoszenie

Znajomość kierunku lokalnych wiatrów jest więc ważna przy planowaniu i urządzaniu terenów wiejskich, a głównie przy lokalizacji budynków inwentarskich, gnojowni, oczyszczalni ścieków, projektowaniu urządzeń wentylacyjnych, stref ochronnych ferm przemysłowych itp.

Ruch powietrza w pomieszczeniach inwentarskich jest następstwem wpływu wiatrów na budynek, jak i działania w nim urządzeń wentylacyjnych, grzewczych, wjazdu ciągników itp. Pewien ruch powietrza wewnątrz budynku wytwarza się także wskutek procesu oddychania zwierząt, jak też ich przemieszczania się i przepędów (obory wolnostanowiskowe).

Jak już wspomniano, ruch powietrza do 0,3 m/s nie jest dla zwierząt szkodliwy. Większe jego prędkości uznawane za przeciągi mają niewątpliwie niekorzystny wpływ, ponieważ: