ScannedImage 5
MYŚLEĆ JAK ANTROPOLOG
rakter probabilistyczny i mamy tu do czynienia z wyjątkiem od reguły. Wynika z tego, że teorii heurystycznych nie da się sprawdzić pod względem ich prawdziwości, lecz ocenia się je raczej pod kątem przydatności - umiejętności doprowadzenia badacza do ciekawych wniosków.
| TEORIE SUBSTANCJALNE |
Drugi typ teorii można określić mianem teorii substancjalnych, ponieważ zakładają one istnienie określonych związków między dwoma lub więcej zbiorami lub kategoriami zjawisk społecznych i kulturalnych. Są bardziej szczegółowe i konkretne niż teorie heurystyczne, lecz cechuje je wyższy poziom ogólności, niż opisy związane z konkretnym okresem czy miejscem. Robert Merton nazwał je teoriami średniego zasięgu, gdyż są mniej abstrakcyjne niż wielkie lub heurystyczne teorie, ale bardziej abstrakcyjne niż opisy poszczególnych przypadków13. Takie teorie łatwiej można przetestować w świetle zebranych danych poprzez ustalenie, czy znajdują potwierdzenie w opisowym materiale etnograficznym. Można więc ustalić w namacalny sposób, czy teorie substancjalne lub średniego zasięgu są poprawne.
Jako przykład niech posłuży teoria grup tworzonych na podstawie patrylinearnego systemu pokrewieństwa14. Julian Steward prowadził badania plemion myśliwych i zbieraczy. Odkrył, że niektóre z nich są patrylineame i patrylo-
13 R. Merton, dz. cyt., s. 9.
14 J. Steward, Theory ot Culture Change, Urban, IL: University of Illinois Press 1963.
kalne, to znaczy, że jako grupa konstytuują się z potomków mających wspólnego przodka w linii męskiej. Kiedy mężczyźni się żenią, pozostają na miejscu, natomiast kobiety zawierające małżeństwo z mężczyznami spoza grupy przenoszą się do grup swoich mężów. Patrylineame plemiona łowieckie różnią się od innych myśliwych funkcjonujących jako niezależne rodziny albo członków plemion o złożonej strukturze społecznej, pozbawionej jedności opartej na wspólnocie pochodzenia, lecz złożonej z mężczyzn i kobiet pochodzących z odrębnych grup i przechodzących do innych grup. Steward był bardziej zainteresowany wyjaśnieniem faktu istnienia grup myśliwych mających wspólnego przodka w linii męskiej, niż tych, w których skład wchodziły odrębne rodziny, czy grup złożonych.
Teoria Stewarda sformułowana dzięki znajomości wielu różnych grup myśliwych wyraźnie określała warunki istnienia grup zbudowanych na tej zasadzie. Materiał zebrany wśród Buszmenów z południowej Afryki, Negrytów z Afryki Środkowej, malajskich Semangów, Negrytów filipińskich i australijskich Aborygenów zakłada cztery czynniki niezbędne do stworzenia matrylineamej grupy rodowej1:
1. Gęstość zaludnienia poniżej jednej osoby na kilometr kwadratowy, związana z techniką polowania i zbieractwa, występująca na obszarach z trudno dostępnym dzikim pożywieniem;
2. Środowisko, w którym podstawowym źródłem wyżywienia jest rzadko występujące osiadłe ptactwo, skłaniające mężczyzn do pozostawania na obszarze, z którego pochodzą;
Tamże, s. 135.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
ScannedImage 9 MYŚLEĆ JAK ANTROPOLOG mieszkający obecnie w strefie równikowej mają ciemniejszą karna
75442 ScannedImage 6 MYŚLEĆ JAK ANTROPOLOG 3. Brak środków transportu; 4. &n
16183 ScannedImage 3 MYŚLEĆ JAK ANTROPOLOG postrzega się jako ideologiczne wsparcie i uzasadnienie i
ScannedImage 2 MYŚLEĆ JAK ANTROPOLOG ności, organizacji i zachowania (patrz: rozdział 2). Po ustalen
ScannedImage 7 MYŚLEĆ JAK ANTROPOLOG Koncepcja kultury, za którą się opowiadam [...] jest zasadniczo
ScannedImage 8 MYŚLEĆ JAK ANTROPOLOG przeszłym, gdyż koncentrują się na kulturze człowieka w przeszł
61682 ScannedImage 4 MYŚLEĆ JAK ANTROPOLOG heurystyczną, rządzącą naszymi badaniami. Ale ma niezwykl
SKMBT?5007122709470 45 CZĘSC III • WYTWARZANIE Przyjmijmy, że faktycznie mamy tu do czynienia ze zbi
RECENZJE 1 SPRAWOZDANIA 18] zajem sobie przeszkadzają. Jak widać, mamy tu do czynienia z konfliktem
więcej podobnych podstron