skanowanie0018 (43)

• Parametr sieci a każdej odmiany alotropowej żelaza zwiększa się wraz z

Wykresy równowagi układu żelazo - węgiel

podwyższeniem temperatury (rys.)

• Przemianie żelaza a w żelazo y towarzyszy zmniejszenie objętości właściwej, a

• Rozróżnia się dwa wykresy równowagi układu żelazo - węgiel:

przemianom odwrotnym - wzrost objętości. Decydują o tym różne liczby koordynacyjne

a) stabilny żelazo-grafit.

sieci, w której krystalizuje każda z odmian.

b) metastabilny żelazo - cementyt.

0,370

• W zależności od składu chemicznego, warunków odprowadzania ciepła, a także innych

I

• 0

czynników, z roztworu ciekłego może krzepnąć zarówno cementyt, jak i grafit.

$

I'

I

0.368 .?

* Węgiel może występować w stopach z żelazem w postaci wolnej jako grafit lub w

fi

postaci związanej z żelazem jako węglik żelaza Fe₃C, zwany cementytem.

£ 0,290

Ul

3

m

■■M m

.0.368 h

Ul

• Grafit jest odmianą alotropową węgla, krystalizującą w układzie heksagonalnym

£j 0,288

. A / te f $ . : ■

• Cementyt jest to związek chemiczny żelaza z węglem o zawartości 6,67% wagowych

i

0.364 ^

węgla, krystalizujący w układzie rombowym.

0.286

400 800 1200

TEMPERATURA, T (°C)

Rys. 3.8$.

Zależność pońunetru sień odmian olosropowych

żelaza od temperatury (według W. fJume-Ro-

sht&ego)

Składnik

strukturalny

Omówienie

Roztwór ciekły

roztwór ciekły węgla w żelazie

Ferryt

roztwór stały graniczny węgla w żelazie a

Austenit

roztwór stały graniczny węgla w żelazie y

Cementyt

pierwszorzędowy

(pierwotny)

drugorzędowy

(wtórny)

trzeciorzędowy

węglik złożony Fe,C

wydzielający się z roztworu ciekłego zgodnie ze zmienną rozpuszczalnością "węgla w cieczy wzdłuż linii CD

wydzielający się w stanie stałym z austenitu w wyniku malejące; rozpusz- . czalności węgla w roztworze stałym y wzdtoi linii BS wydzielający się w stanie stałym z ferrytu w wyniku malejącej rozpuszczalności węgla w roztworze stałym a wzdłuż linii PQ

Perlit

mieszanina cutektoidalna ferrytu i cementytu, zawierającą.0,77% C, wystająca pomżej 727^#C

Ledeboiyt .

mieszanina eutekryczna austenitu i cementytu, zawierająca 4,30% C_r trwała w zakresie od 727 do 1148*C

Lcdeburyt

przemieniony

nueszaoina perlitu i cementytu, utworzona w wyniku przemiany austenitu | z łedeborytn w perlit, trwała poniżej temperatury 727*C