skanuj0015 (264)

30 Treści kształcenia

W odróżnieniu od wiadomości uzyskiwanych przez osobiste doświadczenie informacje uzyskiwane drogą przekazu są zdobywane bezpośrednio od kogoś innego (wyrażane przez niego w jakimś języku).

Jednym z ważnych problemów jest w tym zakresie problem zgodności lub niezgodności informacji uzyskiwanych tymi dwoma drogami, ich uzupełnianie się lub interferencja wtedy, gdy informacje dochodzą do odbiorcy równocześnie dwoma drogami. Między informacjami uzyskiwanymi przez osobiste doświadczenie a informacjami zdobytymi za pomocą przekazu zachodzą ważne różnice mające charakter funkcjonalny. Każdy z tych rodzajów informacji ma pod tym względem swoje zalety i słabości.

Wiadomości istnieją w trojakiej formie, odpowiednio do substratów materialnych, które są nosicielami treści, a mianowicie w formie:

— materiału,

— sygnałów i komunikatów,

— wiedzy²⁰.

Wiadomości zawarte w materiale są to te, które istnieją w samej rzeczywistości: w przedmiotach, zdarzeniach, w ludziach i w ich działalności, a także w wytworach ludzkich i języku. Rzeczywistość ta może być organizowana specjalnie, tak aby obejmowała określone wiadomości; wtedy mamy do czynienia z materiałem dydaktycznym. Najbardziej rozwiniętym systemem takiego materiału zorganizowanego specjalnie, aby zawiera! określone wiadomości, jest materiał językowy, rozmaitego rodzaju teksty dydaktyczne.

Najogólniej możemy powiedzieć, że recepcja wiadomości zawartych w materiale odbywa się albo przez bezpośrednie spostrzeganie, albo za pośrednictwem przekazów (sygnałów i komunikatów).

Trzecią formą istnienia wiadomości jest wiedza (system wiadomości) utrwalona w pamięci człowieka²¹.

^7,1 Tomaszewski T„ Ślady i wzorce, op. cit., s. 51.

²¹ Op. cit., s. 54.

We wszystkich tych formach treść wiadomości nie jest identyczna, a w szczególności treść „nadana" nie jest identyczna / treścią „odebraną". W rzeczywistości mamy do czynienia /, nieustannym procesem przetwarzania wiadomości, zarówno w trakcie odczytywania materiału i wydobywania zawartej w nim treści oraz nadawania im kształtu wiadomości aktualnych, jak też podczas odbioru wiadomości aktualnie napływających oraz ich przekształceń i konsolidacji pamięciowej¹.

O tym, które i w jaki sposób się pojawiają, decyduje to, |ak uczeń pojmie zadanie, co i jak będzie regulowało jego czynności. Uczeń wychodzi poza dostarczone informacje dzięki Innu, że „potrafi umieścić aktualne dane w jakimś ogólniejszym kategorialnym systemie kodującym i odczytać z owego systemu kodującego dodatkowe informacje na podstawie albo wyuczonych prawdopodobieństw warunkowych, albo też wyuczonych zasad określania relacji między danym materiałem a czym innym².

Nie każde wyjście poza dostarczone informacje musi być jednocześnie produkowaniem nowych znaczeń, nowych wiadomości. Selekcjonowanie wiadomości, zmiana hierarchii, miejsca w klasyfikacji mogą zmienić znaczenie wiadomości, ale nie ma to charakteru wyprodukowania wiadomości nowej. Będzie to raczej odkrycie wiadomości dzięki przegrupowaniu danych, pozwalające uczniowi uzyskać dane nowe lub nowy na nie wgląd³.

2.2. Treści kształcenia

Nowoczesna dydaktyka czyni treści kształcenia jednym /. ważniejszych, badanych obszarów. Treści kształcenia, podkreśla K. Kruszewski, łączą bowiem w sobie kwestie celów kształcenia i pomiaru dydaktycznego, procesów psychicznych, które zachodzą u osób uczących się, i sterowanie tymi procesami,

Tomaszewski T„ Ślini'./ i wzorce, op. cit., s. 55.

Bruner ]., Pozo dostarczone informacje. Warszawa 1978, s. 388.

Op. cit., s. 54.