skanuj0036 (36)

>Na ogół dobry mąż miewa dobrą żonę lub zła

41    /    7    _ ^ v ___ _    ‘

i i unika

Przespawszy się z psami, się z pchłami” (Obr. 89). Będzie w stosunku do dzieci miarę surowy. Wprawdzie „matki o miękkim

ale z drugiej a prawa zbyt surowe 66). Do nadmiernej nauki „krowa nie da ci więcej ją częściej doić będziesz” (Obr. 65).

----J oraz dobroduszny, jowialny klimat przypominają wskazania Franklina. W paru punktach tylko nasz autor od Franklina odbiega. Po pierwsze nie mamy już do czynienia z człowiekiem Oświecenia, który by wierzył w naukę tak, jak w nią wierzył Franklin. Ludziom, według Spurgeona, winna wystarczać wiedza potrzebna do na- ^: leżytego wykonywania swego zawodu, a poza tym „unikaj nie- i potrzebnych pytań budzących męczące wątpliwości” (Obr. 101). ! „Mężczyźni i kobiety nie umiejący wypełniać obowiązków, do \ których są powołani, są zupełnymi ignorantami, chociażby na-wet wiedzieli, jak krokodyl nazywa się po grecku” (G. 103). Gdy uę zna swój zawód i umie stosować w nim właściwe narzędzia swoim kółku, co każe duch boży, a całość sama się złozy . ,,Jakże tu takiej Maryni Połanieckiej wytłumaczyć istnienie walki

klas?” _ pisał we Współczesnej powieści w Polsce Brzozowski.

Spurgeon, jak widać z przytoczonych cytat, jest od zrozumienia tej sprawy równie daleki. Ta ślepota społeczna dyktuje naszemu autorowi niezmiernie charakterystyczną wskazówkę polecającą robotnikowi wiejskiemu, by nie tracił cierpliwości i spokoju, jeżeli mimo trzeźwości i uczciwości nie zarabia tyle, ile mu potrzeba, bo „jeśli pracodawcy chowają pieniądze po kątach a ręce mają zaciśnięte, to Bóg ma zawsze dla nas dłonie otwarte; jeśli pokarm dla ciała jest skąpy, chleba niebieskiego zawsze możemy mieć w obfitości” (Obr. 49). U Franklina podobnie prostodusznego opium dla mas by się nie znalazło³⁶.

b) Franklinizm polskiego rzemieślnika. Oprócz franklimizmu importowanego mieliśmy w Polsce i frank-Tiniźrn "rodzimy, którego dokładne przestudiowanie stanowiłoby wdzięczny temat dla badacza poloników. Jako specimen tego gatunku mogą nam tu służyć pouczenia zawarte w książce W. Ber-kana pt. Życiorys własny”. Wprawdzie ci, którzy znali Berkana osobiście, protestują przeciw włączaniu go do tej rubryki, ale nie możemy tu liczyć się z osobą i musimy liczyć się tylko z wymową dzieła. Władysław Berkan urodził się w Poznan-skiem w r. 1859. Był synem krawca i sam obrał sobie ten zawód. Ma on pełną świadomość przynależności do średniego stanu, poczucia doniosłej jego misji, brak jakichkolwiek aspiracji, by się poza ten stan wydostać. Jeżeli ujawnia jakieś poczucie niższości, to tylko ze wzgęldu na swoją przynależność narodową, która w Berlinie, gdzie spędził znaczną część swego życia, czyniła go obywatelem drugiej klasy. Ze swego zawodu jest zadowolony. „Rze-

³⁵ To opium dla mas we wzmożonej dawce zawiera jedna jeszcze książeczka Spurgeon a, spolszczona pod znamiennym tytułem: Klejnoty obietnic boskich, czyli książka czekowa wiary na bank skarbów nieprzemijających. Warszawa B. Gotze. Książka ta ukazała się także bez daty. Można tę datę ustalić na rok 1935. Jej treść, w znacznie większym stopniu religijna niż treść poprzednich, składa się na pewien układ handlowy z Bogiem, oparty na zasadzie wzajemności. „Drogą wiary jest dawać, y

zyskać” — mówi autor na s. 17.

³⁷ W. Berkan: Życiorys własny. Poznań 1924.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
56433 skanuj0035 losu. Mimo to wyglądali tak, jak gdyby na umówiony gwizdek gotowi byli w każdej chw
poetyka dzie?a otwartego008 36    Poetyka dzieła otwartego tak, jak wracamy do miasta
nigdy więcej nie żyłem tak, jak w przeszłości i nigdy więcej nie wątpiłem w Boga. Zacząłem pomagać g
IMGI72 (5) umiejętności logistycznych, tak jak w przypadku lidera. Rzucający wyzwanie naraża się jed
KI0 według ustalonego porządku, tak jak to jest w sąsiednich Niemczech. Możesz się raczej spodziewa
4. Wnioski Jak widzimy kołnierz cylindra nie nagrzewa się tak intensywnie jak jego pozostała część.
Grafomo+oryka. Zacieniuj obrazki liniami tak, jak pokazano na rysunku. Nie wychodź poza brzegi
wojna! Agnieszka ma tak jak na rysunku pierwszym a niektórzy tak     jak na rysunku d
DIGCZAS00142901209 djvu Nr. 2. Rozmaitości.13 podobno przejścia i niewątpliwie dobrze o nich pami

więcej podobnych podstron