skanuj0054 (39)

4. Naukowe podstawy prawnej ochrony przyrody

144

inwentaryzację na obszarze całego kraju oraz analizę już zarejestrowanych tworów w najrozmaitszych regionalnych opracowaniach przyrodniczych.

Na zakończenie tych rozważań warto przedstawić 10 kryteriów waloryzacji obszarów z myślą, o ochronie ich przyrody, przedstawionych przez D.A. Ratcliffa (1977):

■    wielkość; czym większy obszar, tym lepiej, ponieważ zawiera więcej gatunków, natomiast istnieje pewna wielkość minimalna chronionego obszaru, poniżej której realizacja celu ochrony jest poważnie zagrożona;

■    różnorodność gatunków i zespołów; obszary zróżnicowane powinny być traktowane priorytetowo, niemniej, jako obiekty interesujące, zasługują na ochronę także ekosystemy gatunkowo i strukturalnie ubogie, np. wrzosowiska;

■    naturalność; obszary najsłabiej zmienione przez człowieka powinny mieć status priorytetowych, chociaż na uwagę zasługują także tereny od dawna ekstensywnie użytkowane, np. murawy nakredowe z wieloma rzadkimi gatunkami roślin, utrzymującymi się dzięki wypasowi zwierząt;

■    rzadkość; kryterium odnosi się do występowania na danym obszarze gatunków rzadkich, których zachowanie jest jednym z najważniejszych zadań ochrony, możliwym do zrealizowania, jeśli uda się określić czynniki warunkujące ten status gatunku i zaplanować odpowiednie zabiegi czynnej ochrony;

■    wrażliwość; wynika ona z małej odporności siedlisk, zespołów i gatunków na zmiany środowiskowe oraz wpływ antropopresji, a najbardziej wrażliwe ekosystemy i gatunki powinny mieć wyjątkowy priorytet ochronny, chociaż ich zachowanie może być trudne i bardzo kosztowne;

■    typowość; wobec dużego wyboru zespołów lub ekosystemów jednego typu ochronie powinny podlegać głównie te charakteryzujące się jedną lub kilkoma cechami niezwykłymi, występującymi stosunkowo rzadko;

■    pozycja jako jednostki ekologicznej lub geograficznej; jeśli to jest możliwe, powinno się uwzględniać obszar zawierający jak najwięcej ważnych i charakterystycznych formacji, zespołów i gatunków;

■    potencjalna wartość; powinno się objąć ochroną obszary o niewielkiej wartości przyrodniczej, jeśli rokują nadzieję na jej wzrost w toku naturalnych procesów albo dzięki świadomie prowadzonym zabiegom rekultywacji siedlisk;

■    udokumentowana historia; kryterium to ma szczególne znaczenie dla badań naukowych, których celem jest m.iń. wyjaśnianie przebiegu procesów ekologicznych w długich przedziałach czasu;

■    rzeczywista atrakcyjność; kryterium określane jako „interesujące z filozoficznego punktu widzenia”, ponieważ w kategoriach racjonalnych trudno zrozumieć, dlaczego ostoje ptaków lub kwitnących roślin budzą większy entuzjazm niż obszary bogate w chrząszcze lub węże.

Analizując te kryteria Spellerberg i Hardes (1992) podkreślają, że mają one charakter czysto teoretyczny, w praktyce bowiem o objęciu obszaru ochroną prawną

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
skanuj0048 (51) 4. Naukowe podstawy prawnej ochrony przyrody 138 mów), listy typów siedlisk oraz spi
17888 skanuj0020 (183) 4. Naukowe podstawy prawnej ochrony przyrody 110 na skutek zbyt małej populac

więcej podobnych podstron