skanuj0088 (14)
180 AKSJOLOOIA ETYCZNA
naturalnego i ubocznego. Jako takie wyrażają czynniki struktury' aktu prostego, który w działaniach złożonych może występować zarówno w charakterze środka, jak i celu we właściwym znaczeniu*5. Cel konstytuujący rzeczywistość aktu o strukturze złożonej oznacza - zgodnie z przyjętym w eudajmonologii określeniem wszelkie dobro zamierzone aktem woli działającego podmiotu ze względu na nic samo. Jest to zatem zawsze cci rozumiany we właściwym sobie znaczeniu. Utożsamia się z dobrem zawai tym w akcie zamykającym akt złożony jako jego końcowe ogniwo.
c) Z kolei skierujmy naszą uwagę w stronę znamionującej akt złożony „wielości”. Jest ona uwarunkowana przez włączone w budowę tego aktu środki mniej lub więcej zróżnicowane i powiązane niekiedy w całe łańcu chy działań odpowiednio do wymogów' stawianych przez realizację zamii* rzonego celu. Na podkreślenie zasługuje jednak przede w szystkim fakt. /< środki nie tracą przez to właściwej sobie specyfiki. Każdy z nich rów nież w' ramach struktury aktu złożonego pozostaje nadal takim samym .ik tern, jakim jest poza aktem złożonym. Np. udzielenie jałmużny w echu ł. pokutnych nie pozbawia go gatunkowej odrębności, ale pozostaje nadal aktem jałmużny. Krótko mówiąc fakt, że dany akt prosty został włączony jako „środek" w określony akt złożony, nie pociąga za sobą zmiany jcgi-wewnętrznej budowy, nic traci on nic z właściwej sobie wewnętrznej jod ności, stanowi nadal homogenną całość odpowiednich czynności wraz z jed noczącą je celowością. Natomiast fakt ten rzutuje w zasadniczy sposób i».< strukturę aktu złożonego. Skoro bowiem akt prosty zachowuje swą tożv.» mość w ramach aktu złożonego i takich aktów jest w iele, w takim razie aki złożony ma inną budowę, aniżeli akt prosty. Nie jest to budow a homogn na. ale właśnie budowa ..heterogenna".
d) W podsumowaniu wyników refleksji nad znamionującą akt zło/*-ny jednością wielości nasuwa się następujący wniosek. Jest prawdą. /« akt ten nic stanowi luźnej aglomeracji aktów prostych, zatomizowany* li i pozbawionych odpowiedniej organizacji, ale jest rzeczywistą jedność i* środków, za pomocą których podmiot zamierza osiągnąć określony cci Mimo to jedność ta ze względu na częściow ą autonomię środków iik wykracza poza ramy .jedności celowego układu”. Oznacza to, że ów c« i nir wchodzi w wewnętrzną strukturę urzeczywistniających go środków a tak samo i środki nie zatracają się w bytow ej specyfice celu. Środki i *• i
** Ślipko. Obiektywizm celu w etyce chrzeicijańikiej. Homo Dci 30 (1961) 4. % 3p» 320.
•plują się „poza” właściwą im gatunkową swoistością, są względem »•* bie czymś zewnętrznym. Cel bowiem wyznacza środkom tylko osta-•• /ny punkt odniesienia, do którego owe środki dążą, i w którym znaj-•t n i woje ostateczne ukoronowanie, środki zaś dzięki swej sprawczości powodują - każdy w własnym zakresie - odpowiadające sobie skutki, kmu* nakładając się na siebie prowadzą wr końcu do takiego stanu, że imici/ony cel staje się rzeczywistością. Struktura tego rodzaju działań i więc luźniejsza, opiera się na uporządkowaniu poszczególnych środ-t -" pod kątem” celów, „w stronę" celów, ale ich me scala w wewnętrz-•*. dynamiczną jedność z tymi celami. W porównaniu z wewnętrzną jed-n ią aktów prostych jedność aktów złożonych może być uznana tylko /« irdność zewnętrzną.
aktu złożonego
Końcowym rezultatem dokonanej analizy jest zbudow ane na jej podsta-i iikicślcnic aktu złożonego. W myśl tego określenia akt złożony zneho-.11 wówczas, kiedy podmiot działający dąży do urzeczywistnienia okre-i .m gn dobra zamierzonego ze względu na nie samo za pomocą /różni, uwanych l gatunkowo odrębnych środków.
Sprecyzowanie centralnego dla omawianego zagadnienia pojęcia aktu
i *>ncgo stanowi ostatni krok na drodze do naszego właściwego zadania i i >m ono na sformułowaniu tezy i jej uzasadnieniu.
Storniułowanie tezy i jej uzasadnienie
Ponieważ, jak zostało stwierdzone, cel zajmuje w strukturze aktu złożo-•* • miejsce centralne i nadrzędne, przeto również w porządku moral-
• m -.łanowi on czynnik podstawowy i formalny, który określa moralną
'• aktu /łożonego jako całości.
/ drugiej jednak strony poszczególne środki wchodzące w skład budo-
• Am złożonego zachowują w ramach tej całości swoją heterogenną od-nbność. Skoro zaś zachowują swą heterogenną odrębność, czyli również a ' .ni mc li całości aktu złożonego pozostają tym, czym są poza nią. w' takim
• także swą moralną określoność czerpią z odrębnych, własnych swo-
ii u ewnętrznych źródeł. Na pierwszym miejscu czerpią ją w ięc ze swoje-przedmiotu. Człowiek pr/ez to samo, że włącza te akty jako środki
• l/i danie skierowane ku odpowiedniemu celowi, akceptuje zawartą w ich n *»« i wartość moralną i jest /.i mą moralnie odpowiedzialny.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
skanuj0085 (14) 174 AKSJOLOGIA LTYlZNS etycznemu relatywizmowi, który pociąga za sobi
68868 skanuj0085 (14) 174 AKSJOLOGIA LTYlZNS etycznemu relatywizmowi, który pociąga za sobi
skanuj0096 (12) 196 AKSJOLOGIA ETYCZNA czych różnic dzielących tych dwu filozofów ich pogląd na wart
skanuj0099 (10) 202 AKSJOLOGIA ETYCZNA ukazują podmiotowi odpowiadającą mu formę doskonałości - i w
13349 skanuj0074 (14) 152 AKSJOLOGIA I IYCZK A nośnic do tego tematu toczą się między etykami (do sp
11966 skanuj0081 (14) 166 AKSJOLOGIA I IY( /SA Z kolei należy wyjaśnić sens terminu „doraźny układ c
85111 skanuj0078 (14) 160 AKSJOLOGIA fcTYt /.NA dcrczy cios) stają się „zabiciem człowieka” tylko pr
skanuj0089 (13) 182 AKSJOLOGIA 1:1 Y< /NA W konkluzji nasuwa się wniosek, że moralna specyfikacja
13855 skanuj0008 (187) 180 Ruch naturalny ludności Urodzenia 181 Należy również pamiętać, że do 1961
Skanuj0014 (14) łatwo poddającego się w kwestiach zasadniczych. Oponent może to odebrać jako ftlaboś
więcej podobnych podstron