skanuj045a
V. Zasady kształcenia dorosłych
Specyfikę uczenia się dorosłych M. Konowles ujął w pięciu zasadach:
1. Dorosły jest autonomiczny i samodzielnie kieruje uczeniem się.
2. Dorosły ma bogate doświadczenie.
3. Potrzeby uczenia się wynikają ze zmiennych ról społecznych.
4. Dorośli zorientowani są na problem a nie przedmiot uczenia się.
5. Dorośli posiadają wewnętrzną motywację do uczenia się1.
Stały się one podstawą tworzenia dyscypliny o uczeniu się dorosłych - andra-gogiki w latach 70-tych XX w. Efektywne realizowanie procesu kształcenia zależy od respektowania owych właściwości i odnajdywania dla nich miejsca w poszczególnych ogniwach procesu dydaktycznego. Zaakceptowanie tej logiki to początek budowy własnej metodyki pracy edukacyjnej z dorosłymi, która w harmonii z wybranym modelem kształcenia gwarantuje osiągnięcie zamierzonego wyniku2.
Podstawą metodyki nauczania są zasady dydaktyczne: „Zasady w pedagogice oznaczają zarówno normy postępowania uznane za właściwe w celu osiągnięcia założonych celów pedagogicznego postępowania, jak też formułują podstawy, na których opiera się postępowanie właściwe dla procesu wychowania lub nauczania”3.
W niniejszym rozdziale prezentuję zasady dydaktyczne pracy z dorosłymi opracowane przez autorytety andragogiki polskiej, amerykańskiej i niemieckiej w odniesieniu do modelu technologicznego (Józef Półturzycki), humanistycznego (Malcolm Knowels) i krytycznego (Horst Siebert) edukacji dorosłych. Przegląd tych zasad prezentuje tabela 7 i 8. ,
Tabela 7: Zasady kształcenia dorosłych w modelu technologicznym i krytycznym
|
Zasady kształcenia dorosłych w modelu technologicznym |
Zasady kształcenia dorosłych w modelu krytycznym |
|
1. poglądowości 2. przystępności 3. systematyczności 4. świadomego i aktywnego uczestnictwa 5. kształtowania umiejętności uczenia się 6. łączenia teorii z praktyką 7. wykorzystania doświadczeń osób dorosłych 8. indywidualizacji i zespolowości. |
1. zorientowania na grupy docelowe 2. zorientowania na uczestników 3. pracy nad wzorami interpretacyjnymi 4. dostosowania języka zajęć do odbiorców 5. skrzyżowania perspektyw ucznia i nauczyciela 6. zorientowania na cele uczenia się 7. konfrontacji z treściami kształcenia 8. wdrażania do samokształcenia |
1 M.S. Knowels, E.F. Holton III, R.A. Swanson, Edukacja dorosłych, Warszawa 2009.
2 K. Pierścieniak, Specyfika uczenia.się dorosłych, w: M. Owczarz (red.), Poradnik edukatora, Warszawa 2005.
3 J. Półturzycki, Dydaktyka dorosłych, Warszawa 1991, s. 141.
9^integracji ogólnej, zawodowej
9. trwałości wiedzy
10. ustawiczności kształcenia
i obywatelskiej edukacji I
10; wpływu emocji na proces kształcenia
11. zorientowania dorosłych na działanie
12. estetyzacji
13. optymalnego wykorzystania czasu
14. prawdopodobieństwa błędu
15. wykorzystywania humoru_
W praktyce oświatowej wszystkie zasady mogą być twórczo i wymiennie wykorzystywane w różnych modelach pracy edukacyjnej z dorosłymi. Zachęcam czytelników do ich krytycznej oceny w kontekście własnej pracy zawodowej.
1. Zasady kształcenia dorosłych w modelu technologicznym
Józef Półturzycki w książce Dydaktyka dorosłych dokonał przeglądu zasad dydaktycznych w ujęciu różnych autorów i na tej podstawie przedstawił układ zasad dydaktycznych, które prezentuje tab. 7. W tym miejscu przejdźmy do ich omówienia.
Zasada poglądowości
Zasada ta wskazuje na konieczność zdobywania wiedzy o rzeczywistości przez bezpośrednie poznawanie rzeczy i zjawisk, wydarzeń i procesów lub przez zetknięcie ich z „zastępnikami”, czyli pomocami naukowymi, takimi jak: obrazy, modele, słowa, wykresy, tabele. W drugim przypadku możemy mówić o wizualizacji procesu kształcenia. Zasada poglądowości obowiązuje w podających i poszukujących metodach kształcenia, powinna uwzględniać właściwości psychiczne uczestników, zasób ich doświadczeń, umiejętność obserwacji itd.
Zasada ta ułatwia realizowanie następujących zadań:
• wprowadzenie do świadomości odpowiedniej znajomości faktów,
• kształtowania pojęć,
• zrozumienia i zapamiętania myśli, uogólnień i praw naukowych,
• zrozumienia istoty i sposobu wykonywania danych czynności.
Zasada przystępności
Zasada ta polega na stopniowaniu trudności, wyraża konieczność dostosowania treści i metody nauczania do rozwoju i możliwości uczniów. Z zasady tej wynika, że w nauczaniu należy:
• przechodzić od tego, co jest bliższe, do tego co dalsze,
• przechodzić od tego, co jest dla uczniów łatwiejsze, do tego co trudniejsze,
• przechodzić od tego, co jest uczniom znane, do tego co nowe i nieznane,
• uwzględniać różnice w tempie pracy i stopniu zaawansowania w nauce poszczególnych uczniów.
103
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
V. ZASADY KSZTAŁCENIA DOROSŁYCH Specyfikę uczenia się dorosłych M. Konowles ujął w pięciu zasadach:
skanuj0056 (30) Rys. 22. Porównanie uczenia się skomasowanego (6 sek. przerwa między próbami) z ucze
skanuj0069 (24) inne klasyczne formy uczenia się. Forma wspomaganego komputerowo uczenia się stwarza
42889 skanuj0078 (26) 156 Edukacja alternatyw u< — uczenie się z wyobraźni, a n
14 3. Proces kształcenia Proces nauczania - uczenia się zawsze obejmuje pewną całość dydaktyczną, na
I EDUKACJA WYCHOWANIE KSZTAŁCENIE A A ▼ A T NAUCZANIE UCZENIE SIE System
Dzieci ze specyficznymitrudnościami w uczeniu się matematyki
EDUKACJA I WYCHOWANIE KSZTAŁCENIE A ▼ NAUCZANIE 1 UCZENIE SIĘ A A A ▼
23741 skanuj045f Zasada zorientowania na cele uczenia się Zorganizowany proces kształcenia dorosłych
Istotną zasadą także dla dorosłych jest zasada kształtowania umiejętności uczenia się, tak by potraf
skanuj007 I. Z PROBLEMATYKI ROZWOJU I UCZENIA SIĘ OSÓB DOROSŁYCH Rozdział I jest poświęcony wybranym
więcej podobnych podstron