slaga14
92 Sz. W. Slaga [26 J
wić jedynie o analogii metaforycznej, jak w przypadku np. „ży-; wego” srebra. I tak — jak dowodzi Koren69 ■— analogię atry-
, bucji stosujemy mówiąc o substancji żywej i o czynnościach
życiowych, analogii proporcjonalności używany orzekając o życiu organicznym, sensytywnym, intelektualnym, bożym, j ponieważ życie na każdym z tych poziomów zawiera się i wią-
i j że ściśle z pojęciem bytu. Życie jest pojęciem analogicznym
nawet wówczas, gdy się orzeka o jednym tylko poziomie, np. o życiu wegetatywnym, ponieważ różne przejawy życia na takim poziomie należą do różnych kategorii hytu {działanie, jakości itp.). Pożyteczne byłoby na bazie metafizycznej teorii analogii bytu70 przeanalizować pbjęcie życia i czynności życiowych. Przekracza to jednak ramy niniejszego artykułu.
Reasumując nasze rozważania nad naturą życia w płaszczyż-, nie filozofii przyrody i częściowo filozofii bytu powiemy, że I życie w systemie Tomasza z Akwinu jest ujmowane pod kątem
' istnienia jako istotnej doskonałości substancji, która wskutek
^złożenia z materii pierwszej i odpowiednio doskonałej i dostosowanej do niej rormy substancjalnej staje się podstawą i źródłem czynności wsobnych, W tomistycznej koncepcji życia pod-^ Kreślany jest wyraźnie egzystencjalny charakter bytu uzdol
nionego do wykonywania czynności witalnych.
4. Filozofia życia a współczesne tendencje biofilozoflczne
Sugerowana w tym punkcie próba porównania Tomaszów ej doktryny dotyczącej istoty życia z koncepcjami na terenie ' ; współczesnej biologii zdaje się być z góry skazana na niepo
wodzenie z tej racji, że w myśl uwag 1.1 i 1.2 jiamy tu do czy-nienia z dwoma różnymi pod względem epistemologicznym ^jjzlerłźinami poznania. Większość obecnie proponowanych
i ,s Por. H. Koren, Art introduclion to the philosophy ol animate naturę,
; i St, Louis—London 1960, 21—22 oraz J. M. Aubert, Philosophie de la naturę,
| Paris 1965, 306—307.
, I 70 Szerzej a analogii patrz A. M. Krąpiec, Teoria analogii bytu, Lublin
1959, KUL. O wartości analogii i jej roli w stosowanych w filozofii i nau-> kach szczegółowych operacjach poznawczych por. 1. Dąmbska, O metodzie
analogii, w: Dwa studia z teorii naukowego poznania, Toruń 1962, 7—63.
określeń, czy — jak to jest modne w publikacjach radzieckich — tzw. definicji istoty życia, ma charakter czysto przyrodniczy, rzadziej biofilozoficzny, a już tylko sporadycznie spotkać można analizy ontologiczne. W tym stanie rzeczy można pokusić się jedynie o wskazanie pewnych podobieństw, analogii, jakiejś współodpowiedniości pomiędzy biologicznym i filozo-Ticznym ujęciem istoty życia (4.2), nie zatracaiąć~prz:y tym me-•"tgdoldgiczhych i episiemologiczfiycfi odrębności ćtóydwu ty-pórwr'poźnania,_Jh;zedtem wskażemy kierunek rozwiązania trud-ćnoścfwysuniętej przez Royce’a (4.1) a w zakończeniu (4.3) pod-; -kreślimy aktualność myśli Tomasza.
• 4.1. Nawiązując do wyżej poczynionych (2.3) rozważań
w przedmiocie faktycznych i realnych podstaw czynności wsobnych i substancjalności życia organicznego należy odpowiedzieć na pytanie o aktualność rozwiązań Tomasza i ich miejsce wśród poglądów dzisiejszych.
Najpierw kilka uwag krytycznych odnośnie pewnej wątpliwości wysuniętej przez J. Royce'a. Autor ten wypowiada twierdzenie, że w konfrontacji z obecnym stanem mikrofizyki oparcie życia na czynnościach wsobnych nastręcza poważne trudności, gdyż np. ruch elektronów wokół jądra można by uznać za ruch wsobny, a emisję promieni gamma za czynność przechodnią1.
Nie miejsce tu na szczegółowe omówienie tego problemu, który wchodzi właściwie w zakres hylemorfizmu ciał mikrofizyki. Chociaż droga poznania istoty ciała naturalnego prowadzi poprzez jego właściwości, to pewność, że mikroobiekty, a więc tak molekuły i atomy, jak też elementarne cząstki atomowe (przynajmniej jądro atomowe) według obecnych zapatrywań większości neotomistów są realnymi substancjami materialnymi i stanowią podmiot teorii hylemorfizmu, pozwoli należycie ocenić, czy przejawy ruchowe tych substancji można uznać za czynność wsobną, czy też nie. Być może, że pojęcie czynności wsobnych zastosowane do mikrofizyki, zwłaszcza
J. E. Royce, art. cyt., 221.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
27069 slaga17 S8 Sz. W. Slaga [34] podmiotowości, warunkującej koordynację czynności bioche- i
38402 slaga10 84 Sz. W. Slaga {18J wadza na poznanie samej istoty organizmu żywego. Mówiąc 0
DSCN6085 92 tum Krok 26: Dalej postępujemy tak samo w óbu przypadkach. Wyobraź sobie, że po wypowied
92 (132) 184 Adam Krajczyk, Stanisław Frydman dobnie jak w przypadku żeliwa niestopowego, żeliwo sto
Wynik badania oblicza się w analogiczny sposób jak w przypadku badań zapraw gipsowych i wapiennych (
72392 slaga11 Sz. W. Slaga [20] twierdzenie o hylemorficznym złożeniu bytu należy — jak pisze St. Ad
76240 slaga15 Sz. W. Slaga [28] w celu odróżnienia na tym poziomie organizacji materii elementów mar
więcej podobnych podstron