skanuj0007 (430)
22
ustawień kamery, ale i wyznacznik miejsca akcji, zlokalizowany na obszarze kultury kobiecej, tworzonej i kultywowanej przez kolejne pokolenia.
Analiza przedstawionego przez Dash świata afroamerykańskich bohaterek wymaga wprowadzenia drugiej perspektywy badawczej związanej z Czarnym feminizmem. Przedstawicielki tego nurtu polemizują zarówno z systemem patriarchalnym, jak i teoriami białych akademiczek, którym zarzucają pomijanie rasowej oraz kulturowej różnorodności kobiet. Czarny feminizm czyni podmiotem rozważań reprezentantki wszelkich mniejszości, eksponując ich odmienność oraz wynikające z niej konsekwencje: genderowe, polityczne, społeczne, kulturowe. Z podkreślanego przez samą Dash wpływu prac Czarnych feministek na jej postawę twórczą wynika trzecia perspektywa, pozwalająca uznać filmy reżyserki za przykład postulowanej przez teoretyczki rekonstrukcji historii Czarnych kobiet, ich pamięci oraz dziedzictwa kulturowego.
Wymienione konteksty pozwalają odtworzyć poglądy Dash, otwarcie zamanifestowane w krótkometrażowym filmie Illusions (Iluzje, 1982), w którym, podobnie jak w pełnometrażowym debiucie Daughters of Dust (Córki pyłu, 1992), dokonała ona dekonstrukcji hollywoodzkich obrazów Czarnych kobiet. Pokaz Illusions na Sundance Film Festiwal nadał Dash status autorki niezależnej, stając się wykładnią jej artystycznej strategii. W fabule filmu pojawia się swoiste alter ego reżyserki - postać Czarnej producentki, utrzymującej w tajemnicy „kolorowy" rodowód, by móc pracować dla wielkiej wytwórni. Dash, przeciwnie niż jej bohaterka z lat 40., nie musi ani ukrywać, ani wstydzić się swoich korzeni, dumnie ponosząc konsekwencje przynależności rasowej. W przypadku obu kobiet - na ekranie i w rzeczywistości - bycie Afroamerykanką nadaje sens ich egzystencji, stanowiąc źródło i podstawę budowania tożsamości. Dash deklaruje się jako Czarna reżyserka feministka, określając w ten sposób interesującą ją problematykę, tematy oraz typ bohaterów, a równocześnie motywując stosowaną poetykę i rozwiązania stylistyczne.
Akcja Illusions rozgrywa się w amerykańskich realiach okresu drugiej wojny światowej, kiedy w obliczu zagrożenia szczególny nacisk kładziono na ideologiczne znaczenie przemysłu filmowego. Tytułowe „iluzje" odnoszą się zarówno do umownych z założenia kinowych konwencji, jak i równie sztucznego sytemu społeczno-politycznego Stanów Zjednoczonych, powielonego w zminiaturyzowanej wersji przez „fabrykę snów". Fabuła Dash nawiązuje do Deszczowej piosenki (Singin in the Rain, 1952, reż. Gene Kelly, Stanley Donen), w której mało znana piosenkarka - o dobrym głosie, ale bez szans na samodzielną karierę - musi ograniczyć się do roli niewidocznej dla widza dublerki wielkiej gwiazdy. U Dash sytuacja jest jeszcze bardziej złożona, gdyż ukrywana w studiu nagraniowym solistka jest Czarna. Autentyczna wykonawczyni musicalowych przebojów zostaje zredukowana do głosu, bowiem ciemny kolor skóry eliminuje ją z grona potencjalnych pierwszoplanowych heroin ekranu. Propagowany przez amerykańskie media kanon urody uczynił z białej, posągowej blondynki obowiązującą normę kobiecości. Czy to w przypadku obsady aktorskiej czy ekipy realizacyjnej, kompetencje zawodowe kandydatek ani ich profesjonalizm nie są brane pod uwagę. Dlatego nawet ceniona Czarna specjalistka od produkcji - uchodząca za białą - musi ukrywać swoje rasowe pochodzenie nieprzystające do ideału amerykańskości.
Kamuflowanie inności stało się wręcz niezbędne w czasie trwania wojny, gdy siłę społecznego oddziaływania przemysłu filmowego wykorzystywano do lansowania patriotycznej postawy i bezwzględnego poświęcenia dla Ojczyzny. Umocnienie narodowego ducha polegało na powielaniu wyrazistych postaw i czytelnych zasad postępowania, tak, by jednoznaczne w swoim przesłaniu filmy umacniały zaufanie wobec państwowego sytemu gwarantującego poczucie bezpieczeństwa i grupowej przynależności. Dominująca ideologia wykreowała na bohatera postać białego mężczyzny - strażnika i obrońcę narodowych cnót, oraz kobiety - również białej, pozostającej obiektem jego pożądania, czy to w roli wytęsknionej żony czy kochanki. Skutecznie i z premedytacją eliminowano z filmów elementy mogące rozbić społeczno-kulturową jednolitość, znormalizowaną i ustabilizowaną za pomocą sztywnych reguł. Jak tłumaczy bohaterce Illusions zaprzyjaźniony z nią wojskowy, ukrywając swój kolor skóry postępuje ona niewłaściwie, bo „ten kraj ma swoje zasady oparte na pewnej hierarchii"1. Czarna producentka lekceważy narzucane jej ramy, odsłaniając w ten sposób arbitralność definiowania tożsamości rasowej, płciowej oraz kategoryzacji ról społecznych. Fabuła tej krótkometrażówki stała się dla Dash pretekstem do zakwestionowania przezroczystości filmowych konwencji i pokazania, że są one sterowane przez dominującą ideologię, która działa w ten sam sposób na gruncie kina i w amerykańskim systemie. Figura wchodzącej w „cudze role" bohaterki zostaje przez interpretatorów filmu uznana za przejaw skazanego na kompromisy i uległość „amerykańskiego afrykanizmu"2. Jego źródeł badacze dopatrują się w mechanizmie konstruowania kategorii „białej amerykańskości" poprzez uczynienie niewidocznymi Afro-amerykanów oraz innych mniejszości.
Ten i kolejne cytaty bez opisu bibliograficznego pochodzą bezpośrednio z filmów i zostały przetłumaczone przez autorkę tekstu.
Foster, dz. cyt., s. 44.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
85984 skanuj0029 Zgadnij Wytnij obrazki z marginesu i wklej w odpowiednie miejsce. ? • Gdy wygodni
ScannedImage 84 Sakralne miejsca 87 mungai. Na obszarze Kimberley takie centra noszą nazwę auwa, nar
zamarznięta rzeka Rwąca Rzeka zamarzła. Można ją teraz przekraczać w dowolnym miejscu kończąc r
skanuj0394 394 Cyfrowe oświetlenie i rendering z ustawieniem kamery w prawdziwym ujęciu, pojawia się
Obrazek16 2 ZADANIA OTWARTE Rozwiązania zadań o numerach od 22 do 30 należy zapisać w wyznaczonych m
Obrazek91 ZADANIA OTWARTE Rozwiązania zadań o numerach od 22 do 31 należy zapisać w wyznaczonych mie
więcej podobnych podstron