Snap07
Filozofia przyrody jako nauka filozoficzna
wizji rzeczywistości, stworzenie całościowego, syntetycznego obrazu świata. „Filozofia marksistowska kreśli filozoficzny obraz wszechświata stworzony w oparciu o wyniki badań kosmologii i będący uogólnieniem całokształtu przyrodniczej wiedzy o kosmosie”1. Przedmiotem lak rozumianej filozofii są najogólniejsze prawidłowości rozwoju świata.
Realizacja powyższych zadań filozofii nie może się odbywać w izolacji od nauk przyrodniczych. „Materiałem, z którego powstaje, tworzywem filozoficznej myśli są rezultaty badań nauk szczegółowych, wyniki uzyskane w działalności poznawczej poszczególnych odcinków rzeczywistości. Filozofia jest tą dziedziną, w której drogą syntez uogólniany zostaje dorobek nauk szczegółowych”2. Autorzy marksistowscy zwracają jednak uwagę na to, że filozof nie tworzy w sposób mechaniczny koncepcji opartej o zebrane wyniki nauk przyrodniczych. Fakty z zakresu tych nauk poddaje „szczególnej interpretacji, polegającej na wydobyciu z nich tego, co rzutuje na dany problem. Stara się wykryć pewien ich aspekt, pewną stronę, swą ogólnością wykraczającą poza ramy dziedziny, do której one przynależą”3 4.
Stanowisko marksistowskie jest uwarunkowane uznaniem, że na pewnych odcinkach zatarta jest różnica między poznaniem z zakresu nauk przyrodniczych a poznaniem charakterystycznym dla filozofii. Filozofia, według zwolenników materializmu dialektycznego, inspiruje i ukierunkowuje badania z zakresu nauk szczegółowych, wypracowuje dla tych nauk aparaturę pojęciową, stwarza również teoriopoznawczą i metodologiczną podstawę, która warunkuje w znacznej mierze treść i wartość badań przyrodniczych31'. Na przykład S. Butryn uważa, że jeżeli rozwój jakiejś nauki przyrodniczej rozpoczął się stosunkowo niedawno, jeżeli nie dysponuje ona jeszcze dostateczną ilością danych empirycznych, to nie można wyeliminować z niej całkowicie spekulacji filozoficznych. Zatem „filozofia jeszcze obecnie pełni na gruncie kosmologii rolę czynnika wypełniającego luki w wiedzy empirycznej, stwarzającego coś w rodzaju namiastki takiej wiedzy”5.
Takie rozumienie zadań filozofii przyrody znajduje swe uzasadnienie w procesie powstawania i stopniowego uniezależniania się nauk przyrodniczych od filozoficznych i może być umieszczone w szerszym kontekście, a mianowicie traktowania filozofii przyrody jako nauki „na początku” (Wissenschaft am Anfang) w ujęciu paraJelistycznym6. Historyczne badania powstawania i rozwoju poszczególnych dyscyplin przyrodniczych ujawniają ich ścisłe powiązania z filozofią przyrody. Można podać wiele przykładów takich problemów, które były stawiane przez filozofów, a następnie rozwiązywane przy pomocy metod charakterystycznych dła danego systemu filozoficznego, w którym m.in. wypracowywano aparaturę pojęciową’7. Część tych zagadnień (łącznie z zapleczem pojęciowym) została następnie przejęta przez nauki przyrodnicze, w których bada się te problemy, stosując już metodę empiryczną. Zatem w powyższym stanowisku filozofia przyrody jest traktowana jako wstęp do badań z zakresu nauk przyrodniczych8. Co więcej, niektórzy
43
S. Butryn, „Materializm dialektyczny a naukowy obraz wszechświata”, Warszawa 1980, s. 92.
n „Filozofia marksistowska”, dz. cyt., s. 25.
” L. Kasprzyk, A. Węgrzecki, „Wprowadzenie do filozofii”, Warszawa 1983, s. 23.
Zob. np. „Filozofia marksistowska", dz. cyt., s. 25; L. Kasprzyk, A. Węgrzecki, dz. cyt., s. 23; S. Butryn, dz. cyt., s. 92-96.
S. Butryn, dz. cyt. s. 77.
Por. S. Mazierski, „Prolegomena do filozofii przyrody inspiracji arystotele-Sowsko-tomistycznej”, dz. cyt., s. 100-101.
” Warto wymienić następujące problemy: zagadnienie budowy ciał materialnych, kwestie dotyczące natury czasu i przestrzeni oraz związane z tym problemy ograniczoności czy skończoności Wszechświata, zagadnienia wynikające przy badaniu ruchu.
* F.lementy takiego spojrzenia na filozofię można znaleźć również w poglądach G.lloltona. Według niego wpływ na naukową działalność majątzw. lematy, które można znaleźć w wielu pojęciach, metodach i hipotezach naukowych. Mogą one ograniczać, motywować, normować, polaryzować twórczość naukową. Często można wyróżnić pary, bądź trójki przeciwstawnych sobie tematów. G. Hol ton zwraca uwagę na niewielką liczbę tematów w naukach fizykalnych (w sumie około
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
47480 Snap14 Filozofia przyrody jako nauka filozoficzna fragmentaryczne aspekty rzeczywistości mater
Snap03 Filozofia przyrody jako nauka filozoficzna się kwestie dotyczące istoty organizmów żywych. W
Snap05 Filozofia przyrody jako nauka filozoficzna jest jedyną możliwą. Współcześnie funkcjonuje kilk
Snap10 Filozofia przyrody jako nauka filozoficzna który z faktu matematyczności świata wyciąga wnios
Snap12 Filozofia przyrody jako nauka filozoficzna materia nie jest ciągła, że nie może być w nieskoń
Snap13 Filozofia przyrody jako nauka filozoficzna jednolite koncepcje, które swymi zakresami obejmuj
Snap16 Filozofia przyrody jako nauka filozoficzna Szczególnie istotne wydaje się określenie relacji
Snap04 Filozofia przyrody jako nauka filozoficzna staje się istotna przy interpretacji danych doświa
21363 Snap06 Filozofia przyrody jako nauka filozoficzna W filozofii przyrody bada się zatem rozciągł
więcej podobnych podstron