SNC03701

W wysokicn .szerokościach geograficznych występuje jeszcze jedna komórka, zwana polarną, w której powietrze krąży w tym samym kierunku, co w komórce Hadleya. Powietrze osiada nad biegunami, a wznosi się około równoleżnika 60®, w miejscu styku z powietrzem krążącym w komórce Ferrela. Na skutek siły Coriolisu powietrze spływające ku niższym szerokościom geograficznym uzyskuje składową wschodnią.

Trójkomórkowy model ogólnej cyrkulacji atmosferycznej przewiduje istnienie czterech stref podwyższonego ciśnienia, dwóch w szerokościach podzwrotnikowych i dwóch w okolicach biegunów, oraz trzech stref obniżonego ciśnienia, dwóch w okolicach równoleżników 60° i jednej wzdłuż równika.

Układ ciśnienia i ruch obrotowy Ziemi powodują, że w strefach polarnych dominują składowe wschodnie wiatrów w dolnej troposferze, natomiast w szerokościach umiarkowanych na obu półkulach przeważa składowa zachodnia.

W górnej troposferze, przy granicy między ciepłym powietrzem z południa a chłodnym z północy (froncie polarnym), w rejonie znacznych gradientów termicznych powstaje silny wiatr zachodni o prędkości przekraczającej 100 km/h (rys. 7.43). Wiatr ten zwany jest prądem strumieniowym (zob. rozdz. 7.12). Opływa wokół kulę ziemską i jest ważnym ogniwem południkowego transportu ciepła i momentu pędu. Nie biegnie równoleżnikowo, lecz zakreśla fale, zwane falami długimi lub falami Rossby’ego. Wokół globu jest ich zwykle od trzech do sześciu, a każda ma długość kilku tysięcy kilometrów. Fale te są stacjonarne lub poruszają się z niewielką prędkością i istotnie modyfikują powstawanie przyziemnych niżów i wyżów (rozdz. 7.10). Powstawanie fal związane jest m.in. z położeniem barier orograficznych, zwłaszcza tych, które ze względu na swą wysokość modyfikują przepływ w środkowej i górnej troposferze Gór Skalistych i Tybetu. Przyczyną zafalowań mogą być również intensywne źródła ciepła (wyjątkowo nagrzane lub wychłodzone podłoże oraz silne adwekcje ciepła lub chłodu).

Rys. 7.43. Przekrój pionowy przez trzy komórki cyrkulacyjne z usytuowaniem polarnego (PPS) i podzwrotnikowego (ZPS) prądu strumieniowego i frontu polarnego

Liczba i amplituda fal decydują o intensywności południkowego transportu ciepła i momentu pędu (rys. 7.44). Gdy prąd strumieniowy opływa Ziemię prawie po okręgu, dominuje cyrkulacja strefowa, wiatry zachodnie są stosunkowo silne, południkowa wymiana masy jest znikoma. Wraz z pojawianiem się zafalowań intensyfikuje się również transport ciepła (rys 7.44b,c). Najsilniejszy przepływ masy, ciepła i momentu pędu za-

173

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
47304 SNC03700 Hp— —Mti»t tKroiukucii geograficznych występuje jeszcze jedna komórka, /wasi pdbra
SNC03798 W wysokich szerokościach geograficznych opady są niewielkie SSSinH , „ pary wodnej w powiet
SNC03736 wami W (Innym miejscu lemperMturą u średnią temperaturą na odpowiedniej szerokości geografi
70 ność występuje przy kącie zenitalnym Słońca równym 50°, a więc w naszej szerokości geograficznej
35739 SNC03736 wami W (Innym miejscu lemperMturą u średnią temperaturą na odpowiedniej szerokości ge
Układy jedno- i wielowymiarowe Jeżeli w układzie sterowania występuje tylko jedna wielkość regulowan
221 Badanie powierzchni ziemi. szerokości geograficznej. Równoleżnik ten w całej połowie lądu stałeg
63 przypomina Tatry Wysokie; tam też występuje granit wyłącznie. Na końcach tego łańcucha w okolicy
img270 to możliwe, gdy obok nauczycielki pracuje jeszcze jedna osoba dorosła, u 4-latków obecność na
SNC03827 Ryj, 15.2. Położenie (szerokość geograficzna) Grenlandii, Polaki i Australii w przeszłości
img115 występuje dokładnie jedna obserwacja. Taki układ danych nazywamy blokiem zrandomi-zowanym. Ob
132 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja I jeszcze jedna uwaga, od której rozpoczyna

więcej podobnych podstron