sryle w archH6

486

A F N W

szyszka pinii

świecznik. Po lewej: kandelabr, późny renesans Po prawej: świecznik siedmioramienny, ok. 1300, gotyk

meluzyna, k. XVI w., renesans

świecznik kolisty (fragment), z tyłu 2 pręty do zawieszenia, Hildesheim, katedra, ok. 1070

kinkiet, barok

świecznik z postacią ludzką, Wiedenbruck, XI w., styl romański

legary spoczywają w poprzek na oczepie i podtrzymują deski podłogowe. Często mają wysunięte ostatki, knagi (—» wsporniki*) podtrzymują ostatki; —> nadwieszenie*; „cruck construction”, 354*.

6941 sznurowy ornament, ornament romański, 95*, 130,7*

|    6951 szpon, żabka, element dekorujący narożniki kwad

ratowej plinty pod okrągłą bazą kolumny, stosowany głównie w stylu romańskim i gotyckim, 98*.

696j sztuczny kamień -4 rzeźba II.

6971 sztuka bizantyjska*, chrześcijańska sztuka Cesarstwa Wschodniorzymskiego i jego strefy wpływów, 38 n.*, z ośrodkiem w Bizancjum (= Konstantynopolu). W sztuce bizantyjskiej stopiły się elementy wczesnochrześcijańskie, małoazjatyckie i aleksandryjskie, wydając twórczość o tematyce wyłącznie religijnej. Jej rozwój dzieli się zazwyczaj na 3 główne epoki:

1.    Pierwszy rozkwit pod rządami cesarza Justyniana (527-65). Budowa świątyni Hagia Sophia (głównego kościoła w Konstantynopolu). Ruch obrazoburców (726-843) = ikonoklazm zakończył się zwycięstwem odrzucanego kultu obrazów chrześcijańskich.

2.    Nowy rozkwit nastąpił pod rządami cesarzy macedońskich (renesans macedoński, IX-XII w.) którego promieniowanie dotarło do Wenecji (katedra św. Marka) i Rosji, aż do najnowszych czasów pozostającej pod wpływem sztuki bizantyjskiej.

3.    Ostatni okres świetności za rządów Paleologów (1261-1453). W 1453 Konstantynopol zdobyli Turcy; od tej pory sztuka bizantyjska trwa do dziś w greckim prawosławiu. Jej wpływy można wyczuć w niemieckim i francuskim stylu romańskim i gotyckim, jak również w „maniera greca” albo „byzantina” sztuki włoskiej XIII w.

Preferowanymi formami w architekturze są budowla —> centralna z kopułami i bazylika kopułowa (np. Hagia Sophia i katedra św. Marka). Rzeźba pełnoplastyczna schodzi na plan dalszy, natomiast rozkwita szczególnie płaskorzeźba w kości słoniowej. Arcydzieła malarstwa powstają w dziedzinie mozaiki, miniatury i ikony*. Posągowa, uroczysta surowość figur, przedstawianych w sposób całkowicie płaski (przeważnie bez krajobrazu), wynika z lat trwania przy tym samym, obowiązującym w malarstwie kanonie*, co wprawdzie uniemożliwiło swobodny rozwój, zapewniło wszelako sztuce bizantyjskiej przetrwanie ponad półtora tysiąca lat - zjawisko w dziejach sztuki bez precedensu.

6981 sztuka hellenistyczna*, 24 n.*

6991 sztuki plastyczne, w ścisłym znaczeniu („plastyka”) to rzeźba, malarstwo i grafika; jednak w potocznym języku bywa też zaliczana do nich architektura oraz rzemiosło artystyczne.

1    700] szyszka pinii*, wieńczący element architektoniczny,

antyczny symbol płodności; w chrześcijaństwie symbol rajskiego drzewa życia.

7011 ślemię, poprzeczka z drewna lub kamienia dzieląca poziomo okno (lub drzwi), tworząc razem z pionowym słupkiem krzyż okienny.

7

8 9

135

31

153

134

398

830

609

798

7

8 9

783

412

702

62

7

8 9

758

277

202

725

122

7

8 9

321

308

713

70