str253

R. Ba^iewścz-Grdbowtlu. /.. Mikulski. Hydrologia ogólna. Warszawa 2005 ISBN 8.1-01-I457»-X,«- by WN PWN 2lXi>

rozerwanymi blokami ukazuje się skorupa utworzona z materii simy i tworzą się zagłębienia, wypełnione wodami oceanów. W latach późniejszych przyczyn ekspansji dopatrywano się w nieprzerwanym procesie transformacji fazowych minerałów budujących jądro Ziemi z minerałów o większej gęstości w minerały o gęstości mniejszej, co powoduje wzrost objętości planety; roczne tempo przyrostu długości promienia ziemskiego jest równomierne i wynosi 0,5 mm.

Obecnie dominującą teorią jest teoria tektoniki płyt litosferycznych. znana pod nazwami nowej tektoniki globu lub neomobilizmu (Dadlcz, Jaroszewski, 1994). Do jej ogłoszenia przyczyniły się wyniki licznych badań den oceanicznych, prowadzonych w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych minionego stulecia. Zebrane obserwacje posłużyły do sformułowania w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku kilku hipotez, które złożyły się na zwartą koncepcję tektoniki płyt. Jedną z nich jest hipoteza rozrostu dna oceanicznego (ściślej rozrostu litosfer}' oceanicznej), tzw. spredingu. W myśl tej hipotezy dno oceaniczne rozszerza się w strefie grzbietów śródoceanicznych. Mechanizmem napędowym tego procesu są występujące we wnętrzu Ziemi (w płaszczu) prądy konwekcyjne. W osiach grzbietów śródoceanicznych podpływa z. głębi ku powierzchni Ziemi rozgrzany materiał płaszcza, by następnie rozdzielić się na dwa rozpływające się w przeciwnych kierunkach ramiona, a po ochłodzeniu się na skutek wypromieniowania ciepła opaść z powrotem w głąb w rejonach tzw. stref konwergencji (rys. 207). Ze względu na dużą lepkość ośrodka przemieszczający się ku strefom konwergencji plastyczny materiał płaszcza pociąga za sobą sztywną skorupę, pęka ona w środku grzbietu śródoceanicznego, a powstałą szczeliną (doliną ryftową) wypływa na powierzchnię magma, przez co dno oceaniczne ciągle rozszerza się. Wstępujący prąd konwekcyjny powoduje wzrost temperatury i serpentynizację skał: zmieniając kierunek na rozbieżny powoduje także po obu stronach szczeliny ich spękanie i rozluźnienie. W strefach konwergencji (są nimi strefy głębokich rowów oceanicznych)

rt)on| sejsmicznej aktywnoici

zatapiana skorupa

Rys. 207. Schemat ilustrujący hipotezę ekspansji dna oceanicznego A strefa rozszerzania się dna oceanicznego wskutek wydobywania się na powierzchnię gorącego materiału płaszcza, B - strefa konwergencji, tj. pochłaniania skorupy ziemskiej przez płaszcz Ziemi

253

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
30689 str250 Imy~ Notatnik    " * 1029. O.S.T.R - Sa.-11H* str249 - Paint &
21612 str252 Imy~ Notatnik    " * 1029. O.S.T.R - Sa.-1HJ str251 - Paint &n
33254 str260 Imy~ Notatnik " * 1030. O.S.T.R - Nie TP’H* str259 - Paint    "
21022 str258 Imy~ Notatnik " * 1030. O.S.T.R - Nie TP’H* str2S7 - Paint    ’’ f
11872 str153 iy-"Notatnik ,rW C:Document~" # 1028. O.S.T.“ irf Strl52-Paint " f Iteli
60432 str313 Profil muzyczny gerrar... " Filmy - Notatnik    "  &
75611 str328 ^ Profil muzyczny gerrar”!™ £*. Filmy ^Notatnik -n i l016”S.T.R-9,*r n % str327 - Pai
83646 str277 ^ Profil muzyczny gerrar""™ 1 r Filmy - Notatnik “ » 1035. O.S.T.R - 8 ez
29274 str266 E. Bnjkicwlci-Cnilwttiłia.Z. Mikulski HydnAigki Wukzdwm 2005 ISBN S3-OI-H579 X. O by WN
53311 str307 Profil muzyczny gerrar... " Filmy - Notatnik    "  &
63085 str310 Profil muzyczny gerrar^^ Filmy - Notatnik    1029. O.S.T.R - Sam t... &q

więcej podobnych podstron