Strona6,117 (skan by buby77)

UKŁAD ODDECHOWY

Głównym zadaniem układu oddechowego jest pobieranie tlenu z otaczającej atmosfery oraz wydalanie dwutlenku węgla. Drogami oddechowymi tlen dostaje się do pęcherzyków płucnych, skąd, przenoszony przez krew, wędruje dalej, do wszystkich komórek naszego organizmu, gdyż nie mogą one bez niego istnieć.

(ccmini nasi) - jest pierwszym odcinkiem układu oddechowego. Składa się z:

♦ nosa zewnętrznego (nasus externus);

♦ przedsionka nosa {yestibulum nasi);

♦ jamy nosowej właściwej (cavum nasi proprium).

(pharynx) - jest mięśniowo-włóknistym przewodem, położonym z tyłu, za jamą nosową, jamą ustną i krtanią, przed trzonami kręgów szyjnych. W części ustnej gardła znajduje się skrzyżowanie dróg oddechowych i pokarmowych. W gardle możemy wyróżnić ścianę przednią i tylną oraz ściany boczne. W ścianach bocznych umiejscowione są ujścia trąbek słuchowych (os t i um pharyngeum tubae audit ivae) oraz migdałki trąb ko we (tonsilla tu-baria), natomiast w ścianie tylnej odnajdziemy trzeci migdał migdałek gardłowy (tonsilla pharyngea).

Krtań (larvnx)

Krtań leży w przedniej części szyi, poniżej kości gnykowej, na której jest zawieszona. Krtań przewodzi powietrze do dalszych odcinków dróg oddechowych, jest też narządem głosu.

Jej szkielet budują chrząstki:

♦ tarczowa (cartilago thyroidea);

UKŁAD ODDECHOWY

♦ pierścieniowata (cartilago er i co idea);

♦ nalewkowate (cartilagines arythenoideae);

♦ różkowate (cartilagines corniculatae);

♦ klinowate (cartilagines cuneiformae);

♦ nagłośniowa (cartilago epiglottica).

Jama krtani wyścielona jest błoną śluzową, która pokrywa również więzadła przedsionkowe, wytwarzając fałdy przedsionkowe. Wargi głosowe powstają zaś poprzez pokrycie przez błonę śluzową więzadeł głosowych i mięśnia głosowego. Wolne brzegi warg głosowych to fałdy głosowe. Wolna przestrzeń pomiędzy fałdami głosowymi a chrząstkami nalewkowatymi to szpara głośni (rima glottidis). Krtań ku górze łączy się z gardłem wejściem do krtani, od przodu ograniczona jest nagłośnią (epiglottis), a z boku fałdem na-

le w ko wo - nagło ś n io wy m. Krtań możemy podzielić na piętra: górne, pośrednie i dolne, które przechodzi w tchawicę. Chrząstki krtani połączone są ze sobą za pomocą więzadeł i mięśni. Więzadła krtani dzielą się na dwie grupy: więzadła leczące krtań z otoczeniem oraz więzadła właściwe krtani, łączące poszczególne chrząstki.

Również mięśnie krtani możemy podzielić na dwie grupy:

♦ mięśnie, które przebiegają między kością gnykową, krtanią i mostkiem; dzia

łają one na całą krtań, mogą ją unosić lub obniżać;

♦ mięśnie właściwe krtani, przebiegające między jej poszczególnymi chrząst

kami; wpływają one na ruchy poszczególnych chrząstek krtani względem siebie.

Mięśnie właściwe krtani rozwierają, zwierają i napinająfałdy głosowe oraz zamykają wejście do dróg oddechowych w czasie przełykania i poruszają strunami głosowymi. Mięsień rozwierający szparę głośni to mięsień pierścienno-nalewkowy tylny (musculus cricoarytaenoideus posterior), mięśnie zwierające to: mięsień pierścienno-nalewkowy boczny (musculus cricoarytaenoideus lateralis), mięsień tarczowo-nalewkowy (musculus thyroarytenoideus) i mięsień nalewkowy poprzeczny (musculus arytenoideus transversus). Mięsień napinający fałdy głosowe to mięsień pierścienno-tarczowy (musculus cri-cothyroideus), któremu pomaga mięsień głosowy (musculus vocalis) głośni.

UKŁAD ODDECHOWY

Stawy pierścień iowo-nalewkowe odgrywają istotną rolę w procesie oddychania i wydawania głosu, ponieważ zachodzą w nich ruchy powodujące zwężanie i rozszerzanie szpary głośni. Chrząstka nagłośniowa w trakcie połykania zamyka wejście do krtani, co zapobiega wpadaniu pokarmu do dróg oddechowych. Chrząstka tarczowata jest utworzona z dwóch blaszek zrośniętych ze sobą pod kątem. Ich wielkość zależy od wieku. U mężczyzn kąt ten jest większy niż u kobiet i zaznacza się pod skórą, co nazywane jest popularnie jabłkiem Adama.

W jamie krtani można wyróżnić trzy piętra:

♦ górne - przedsionek krtani (yestibulum laryngis);

♦ środkowe - głośnia (glottis) z kieszonką krtaniową (yentriculus laryngis);

♦ dolne-jamę podgłośniową (cavum infraglotticum).

Przedsionek ograniczają od góry fałdy nalewkowo-nagłośniowe, a od dołu fałdy przedsionkowe. Kieszonki krtaniowe są zawarte między fałdami przedsionkowymi od góry i fałdami głosowymi od dołu.

Poniżej fałdów głosowych, które tworzą szparę głośni, znajduje się dolne piętro krtani - jama podgłośniową, przechodząca w tchawicę.

117