SDC11606

Wprowadzenie

natomiast eksport staje się bardziej konkurencyjny. Deficyt danego I kraju sam się zatem likwiduje. W ten sposób - bez ingerencji twardej ręki państwa - zagraniczne konta każdego kraju osiągają równowagę. I Świat staje się dzięki temu jednym wielkim rynkiem, przy czym nie potrzeba żadnego światowego rządu czy światowej władzy finansowej. Suwerenność pozostaje podzielona między wiele państw narodowych, które we własnym interesie decydują się dobrowolnie na przyjęcie zasad systemu waluty złotej.

Skutki funkcionowania systemu waluty złotej

System waluty złotej miał w założeniu stworzyć zintegrowany, globalny rynek, który redukowałby rolę państw i rządów. Skutki jego wprowadzenia okazały się jednak dokładnie odwrotne²³. Polanyi pokazuje, że gdy w latach siedemdziesiątych XIX wieku system ten zyskał popularność, paradoksalnie umocnił on państwo rozumiane jako zintegrowany organizm. Zwolennicy liberalizmu gospodarczego marzyli o pokojowym świecie, w którym jedynymi walkami na arenie międzynarodowej byłyby boje toczone przez konkurujące firmy i jednostki, tymczasem próby zrealizowania tych marzeń przez zastosowanie systemu waluty złotej doprowadziły do dwóch strasznych wojen światowych.

W rzeczywistości zasady systemu waluty złotej nałożyły na ludzi obciążenia, które były dla nich - w dosłownym sensie - nie do zniesienia. Kiedy struktura cen wewnętrznych jakiegoś kraju różniła się od poziomu cen międzynarodowych, jedynym możliwym sposobem dostosowania się przez ten kraj do sytuacji odpływu rezerw złota była deflacja. Oznaczało to pozwolenie na kurczenie się własnej gospodarki do chwili, aż spadające place doprowadzą do zmniejszenia konsumpcji w wystarczającym stopniu, by przywrócić równowagę zewnętrzną. Pociągało to za sobą dramatyczne spadki płac i dochodów z rolnictwa, podniesienie się poziomu bezrobocia i zdecydowany wzrost częstotliwości upadków firm i banków.

Nie tylko robotnicy i chłopi uważali koszty takiej adaptacji za zbyt wysokie. Także społeczność biznesowa nie mogła zaakceptować braku ¹

stabilności i niepewności powodowanej ptzez to rozwiązanie. 2 tego właśnie powodu wprowadzenie systemu waluty złotej prawie natychmiast spotkało się z dużym oporem całych społeczeństw. Pierwszym sposobem, w jaki mu się przeciwstawiano, było coraz szersze stosowanie ceł ochronnych, nakładanych zarówno na artykuły rolne, jak i produkty przetworzone^{2 3}. Doprowadzając do tego, żeby przepływy handlowe były mniej wrażliwe na zmiany cen, poszczególne kraje mogły sobie zapewnić nieco większy stopień przewidywalności w transakcjach na rynku międzynarodowym. W efekcie stawały się mniej podatne na gwałtowne, niespodziewane odpływy złota.

Obserwowana w ostatnim ćwierćwieczu XIX stulecia dynamika, z jaką największe potęgi europejskie, Stany Zjednoczone i laponia tworzyły kolonie, ukazuje kolejną próbę przezwyciężenia rozważanych tu problemów. Logika wolnego handlu była wysoce antykolonialna, ponieważ kosztów tworzenia imperium nie dało się zrównoważyć odpowiednimi korzyściami, jeżeli wszyscy kupcy mieli dostęp do tych samych rynków i możliwości inwestycyjnych. Jednak wraz z nastaniem protekcjonizmu w handlu międzynarodowym sytuacja się zmieniła. Nowo zdobyte kolonie były chronione przez eta nakładane przez mocarstwa imperialne, a handlarze z krajów kolonizatorskich mieli uprzywilejowany dostęp do rynków i surowców w koloniach. Powszechna w tym okresie „pogoń za imperium” pogłębiała dodatkowo polityczną, militarną i gospodarczą rywalizację między Wielką Brytanią a Niemcami, która doprowadziła do pierwszej wojny światowej¹.

Według Polanyiego impulsu imperialistycznego nie należy szukać w kodzie genetycznym państw. Pojawia się on raczej wówczas, gdy kraje usiłują znaleźć sposób obrony przed niepohamowaną presją systemu waluty złotej. Przepływ środków z przynoszących zyski kolonii może uchronić państwo przed gwałtownym kryzysem spowodowanym przez nagły odpływ złota. Wykorzystywanie zamorskich populacji może dawać nadzieję na rozładowanie napięć między klasami w krajach kolonizatorskich.

XXXV

Polanyi wiedział, że w praktyce system waluty złotej zdecydowanie różnił się od teorii. Pór. Barry Eichengreen, Ctolmhzinp Capital: A Histoty pftlic International Monctary System, Princeton Univeis!ty Press. Princeton. N.Y.. 1996.

Por. Peter Gourevitch, Politics in Hani Times: Companttine Resjtonses to International Econo-mk Crises, Comell Univcrsity Press, łthaca, N.Y., 1986, rozdz. 3; oraz Christopher C.hase--Dunn, Yukio Kawa no i Benjamin Brewer, Tmdc Global ization sińce 1795: M&res oj Integra-tion in the World-System, „American Sociological Revie\v", nr 65 (luty 2000), $. 77-95.

I? Argumenty Polanyiego zdecydowanie różnią się od tezy Lenina, zgodnie z którą pogłębiające się konflikty między imperiami są efektem wzrostu kapitału finansowego w końcowym stadium rozwoju kapitalizmu. Polanyi stara się udowodnić, że właściciele kapitału finansowego mogą się okazać istotną siłą zapobiegającą wojnie.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wprowadzenie Problematyka młodzieżowa staje się obecnie interesująca już nie tylko i wyłącznie dla
z dala od niego” (Eco, 1996, s. 54 - 55). Autentyczność staje się zatem czymś konstruowanym i
Jasnym staje się zatem pytanie, gdzie jest granica, za którą podróż staje się nieetyczna? Odpowiedź,
64323 IMG 1410025318 Fołttcchnłka WrodUwŁka WPROWADZENIE Na globalizującym się i coraz bardziej kon
skanuj0041 natomiast staje się momentalnie twórczą pożądliwością. W konsekwencji tych procesów, w ra
IMGf05 (2) M irric. r 61 w których jest wymagany precyzyjny pomiar długich czasów, niezbędne staje s
S5001325 • staje się bardziej świadome i pewne siebie, • rozgryw
140 projektów małych ogrodów (201) Pływający taras Po prawej Kocą basen staje się jeszcze bardziej a
14490 IMGt69 staje się bardziej podatnymi na narkotyki, alkoholizm i przestępczość. Dlatego też rzec
aliczony egzamin z matematyki na politechnic i nagle świat staje się jakby bardziej
IMG 52 (3) WSTĘP W naszych czasach autonomia istnienia jednostki staje się coraz bardziej problematy

więcej podobnych podstron