17

możnych panów -tUy sobą, tak, ż©

dążąc di

wzbogacenia się pordt₅

. nawzajem się wygubią, pozosuC^ pomału , pojedynczo wydusi (B. i P. cz. I, b. 26.). _f, n

danych rv\vki w

niewiele dba, nudach panowanie

dla odmiany, dla płynącej •'auia zmienia ministrów, powiej** wyższe urzędy frautom lub trefnisiom (Wół minister?

rawdę, nawet wtedy, ordy ;J żąda; przekonała się o tern owca, gdy

U jest morał. A keya nie jest jednolita, jeżeli zmiany, wy-Łaki nie stoją w ścisłym związku przyczynowym, jeżeli Lny są nieuinotywowane, tj. takie, których powodów pow-, powiej Stania uie znamy lub skutków ich nie widzimy.

[W bajkach Krasickiego z r. 1779, przyrównywanych

bezpieczni© mu mówić prawdę, nawet wtedy, gdyjsj^ do jednoaktówek, akcya jest obfita, przejrzysta, doskonale

nazwała okriiL^ potywowami, żywa, zf

____________    . _ go ŁioŁiroia UKrus.'

żarłokiem, tyranem (Lew pokorny). Zna naturę wieljrf-paua chytry dworak — lis, kiedy oliorego leczy doktoJJ (B. IST. cz. I I. b. 6.), ale i on musi się mieć naostroW aby nie przesadzić w pochwałach, bo usłyszy groźbę; „.y głupi, nie chwal; mądry, nie przy mawiaj.** Lwa wziął Krąy z La Fontaine’a, wilkcSw widział naokoło siebie w osobj możnych, uciskających słabych, w stosunku Polski do j siednicli mocarstw. Oharakter wilka pogłębił nawet puJ logicznie, kazał mu walczyć z wrodzoną mu naturą (\w czek): chytry, podstępny wilk gwałci zawarte umowy (B.j| cz. III, b. 9.); jedynetn dla niego prawem: siła (B. i P. J IV b. 7.); obrotny, umie nieszczęście, w jakie popadł kiem swych wad, przedstawić jako dobrowolną ofiarę,« ciągnąć z niej korzyść (B. i P. cz. IV, b. 29.); doświadczę ^ rozumny, zna niebezpieczeństwa, wypływające z próżno!

Jzmierzająca jak najszybciej do końca, {omijająca wszystko, co nie należy do rzeczy, odrzucająca Eelkie podrzędne szczegóły. Okażmy to, cośmy powiedzieli, ga bajce: Pan i pies.

Po ekspozycyi, zamkniętej w jednym wierszu:

„Pies szczekał na /.iodzieją, całą noc się trudził,** ma-U nieoczekiwany skutek tego gorliwego spełnienia obowiąz-.obili go nazajutrz**; — przyczynę obicia podaje autor [climiast w następujących słowach: „że pana obudził.** bicia wywiązuje się konsenkwentnie zaniedbanie przez obowiązku drugiej nocy: „Spał smaczno, złodzieja nie i&P; jakiż skutek tego: „złodziej dom okradł**, — a dla [psa? Obili go za to, że nie szczekał.

Wszystko tu ze sobą jakby w dramacie — ściśle powiązane, należycie uzasadnione. Czasem, jak w bajce „ Pszczo-szerszeń", „Dzieci i żaby**, Krasicki wprowadza nas od-bzu, — bez wszelkich wstępów, w akcyę. Często, dla lep-[szego efektu, posługuje się antytezami, stawia naprzeciw

(Wilczki). Oprócz ludzi i zwierząt występują jeszcze w

kach: rośliny, rzeki, martwe przedmioty, ze świata bod siebie np. w bajce Kałamarz i pióro „dwie nierozumne jedynie Jowisz—rozumny, sprawiedliwy, karzący surowo ii nieteusye, tern ciekawsze, że wrogie, dwa rywalizujące z* komatwo i zawiść (Łakomy i zazdrosny), zuchwałą ciekawo! Kobą narzędzia**; w bajce „Platon** przeciwstawia mędrca pchle, gającą poza naznaczone nam przez opatrzność kresy (Ji E innych jabłoń-jodle, konia starego-źrebcowi. Podobne an-

aięg

isz i owce); czasem złośliwy, kiedy, ulegając nierozsądny tytezy mamy w^ bajkach: Ptaszki w klatc

dy

stary,

prośbom oraczy, niszczy ich zasiewy (Oracze i Jowisz), kiedy chłopu odejmuje bogactwa, a pozostawia podagrę. Z personifikacji idei i przymiotów mamy u Krasickią tylk o prawdę i zdrowie.

Akcyę (i łać. i następujących. Każdy akcji, osiąga ją zaś czy to są czyny, czy

Katarze i w wielu innych. |_

[ Akcya kończy się nieraz nagłem, nie Kem tego wysoce komicznem rozwiąza |Kartowiiik“ ma zakończenie podobne jak • I szuler po długiej perorze o zgubnych s K „skończył... wziął karty i zaczął ti | bajce „Przyjaciel** Aryst, obiecawszy wj przyszedł, poznał Irenę i sam się ożeu liosoby, którymi Krasicki rozwiązuje a [ończą się trafną, mądrą, groźną lub do> fedtiogo z aktorów, po której drugi al Wogi lub wstydu, np. w bajkach „Dąb

ajki

ipodzianem, a skufc-aiem, np. bajka : a tyra „ Pijaństwo kutkacli gry w kar-yszalca.*¹ Podobnie swatać przyjaciela: ił." Dwa są wogóle kcyę bajek: jedne cipną odpowiedzią tor milknie pełen i dynia** (Jakeś

a

Atccyci bajelc.

nierozerwalną, koDZ

ctio) stanowi szereg zmian po w utwór sztuki musi posiadać jedM v ten sposób, że pojedyncze zmia| myśli, łączy w

k w en tną całość, zmierzającą do jednego celu. W bajce ce