■

em jest

!°*%i

1§

^{31 w}C2asif Udania 4

® Berceą niemą !nał mc

iii zim

owi#

uz$

nia^'

(a#

Jęczmień, podobnie jak pszenica, należy do zbóż uprawianych od najdawniejszych czasów. Badania archeologiczne na Bliskim Wschodzie w rejonie tzw. Żyznego Półksiężyca, obejmującego dorzecza górnego Eufratu i Tygrysu, dowiodły, że już 7000 lat p.n.e. uprawiano tam jęczmień dwurzędowy. Rysunki znalezione w grobowcach egipskich faraonów świadczą natomiast, że w starożytnej Babilonii i w Egipcie przed 4—5 tysiącami lat p.n.e. znano sześciorzędowy jęczmień nagi i oplewiony, o krótkich zbitych kłosach.

Geograficznie jęczmień wywodzi się z trzech starożytnych centrów uprawy — z ośrodka chińskiego, z Bliskiego Wschodu oraz z ośrodka etiopsko-erytrejskiego (Abisynia). Jęczmień sześciorzędowy, zwłaszcza formy nagie, pochodzi z ośrodka chińskiego, obejmującego wiele krajów azjatyckich, takich jak: Nepal, Tybet i Chiny. Ojczyzną pierwotnych form dzikich jęczmienia dwurzędowego (Hordeum spon-taneum Koch) jest przede wszystkim Bliski Wschód. Abisynię natomiast uważa się najczęściej za wtórne centrum genowe jęczmienia. Występuje tam wyjątkowe bogactwo oplewionych form jęczmienia dwu- i wielorzędowego, które przywędrowały tu z północy przez Egipt i nie rozprzestrzeniły się poza ten obszar z powodu barier geograficznych. Do dzisiaj rosną tam dzikie formy Hordeum spontaneum Koch oraz liczne endemity, których nie spotyka się w innych ośrodkach.

Z rejonu Bliskiego Wschodu jęczmień wędrował do coraz odleglejszych krain i przez Anatolię, Grecję oraz Bałkany rozprzestrzeniał się na coraz większych obszarach Europy. Najpierw były to ozime formy sześciorzędowe, a od czasów rzymskich powszechnie uprawiano też jary jęczmień dwurzędowy. Ziarno jęczmienia obok pszenicy stanowiło podstawę wyżywienia wszystkich starożytnych kultur rolniczych tzw. Starego Świata. Wyrabiano wówczas z niego chleb plackowy i kaszę